Sukulenty w domu – najpiękniejsze gatunki i uprawa

Sukulenty są bardzo wdzięcznymi roślinami doniczkowymi, które lepiej znoszą niedbałą pielęgnację, niż jakiekolwiek inne. Jako rośliny ozdobne nadają mieszkaniu pewien powiew świeżości. Niektóre prezentują swoje sylwetki podobne do kamiennych rzeźb, inne zwracają uwagę przepychem kwiatów pośród kolczastej osłony. Wszystkie wykazują fascynującą umiejętność gromadzenia na zapas wody w liściach, łodygach albo korzeniach. Według tego kryterium rozróżnia się trzy grupy sukulentów:

Sukulenty korzeniowe chronią większą część rośliny pod ziemią przed nadmiernym wyparowaniem wilgoci oraz zwierzętami.
Sukulenty liściowe, jak na przykład aloes, czy agawa, wytwarzają grube, mięsiste liście, zdolne do magazynowania wody.
Sukulenty łodygowe wykorzystują grube i soczyste pędy i pnie, jako zbiorniki wody. Przeważnie nie mają one żadnych liści, a do asymilacji służą im grube pędy.

Warto dodać, że większość sukulentów nadaje się do użycia ich do samodzielnie przygotowanego lasu w słoiku.

Charakterystyczne cechy sukulentów

Aby tracić możliwie mało wody, sukulenty tworzą liście pomniejszone, kuliste, walcowate albo nawet obywają się bez liści. W celu dalszego zredukowania odparowanej wilgoci, szparki na liściach sukulentów są znacznie mniejsze, niż u innych roślin.

Zwarty, kompaktowy pokrój sukulentów dodatkowo redukuje powierzchnię parowania. Kolejnym trikiem sukulentów w celu ograniczenia parowania jest tworzenie warstwy woskowej na powierzchni rośliny.
Inną osobliwością sukulentów jest przeniesienie funkcji fotosyntezy z liści na łodygę. Występujące szczególnie u kaktusów brodawki albo żebra służą do stabilizacji pnia oraz ocieniania dużej części własnej powierzchni.
Liczne sukulenty tworzą wełnistą albo włochatą osłonę pnia przed gorącym wiatrem i mocnym promieniowaniem słońca.
Niektóre sukulenty wytwarzają ostre kolce. Mają one chronić rośliny przed pożarciem, ponieważ zgromadzona w pustynnych kaktusach woda stanowi pokusę dla wielu zwierząt.
Także silne właściwości trujące wielu sukulentów mają powstrzymać roślinożerców przed sięgnięciem po pełne wody łodygi i liście.

Stanowisko w mieszkaniu do uprawy sukulentów

Prawie wszystkie rośliny gruboszowate potrzebują możliwie bezpośredniego nasłonecznienia. Pewne wyjątki stanowią gatunki z rodziny liliowatych, zwłaszcza haworsje i gasterie, które znoszą miejsca lekko zacienione. Sukulenty doniczkowe ustawia się na słonecznym parapecie albo w pobliżu okna. Tam, gdzie światło pada na rośliny jednostronnie, trzeba doniczkę kilka razy dziennie stopniowo obracać. Dzięki temu uzyska się piękny, regularny pokrój rośliny.

Jeśli sukulent wytwarza nienaturalnie cienkie i długie pędy, zwykle brakuje mu światła. Taki zniekształcony wzrost widać szczególnie wyraźnie u roślin tworzących zwarte rozety, jak eszeweria. Zamiast płasko i regularnie rozłożonych grubych, jajowatych liści, powstają przy słabym oświetleniu dłuższe i nieładne rozetki.

Jakie stanowisko wybrać dla roślin latem?

Jak wiele innych roślin ozdobnych, także i sukulenty będą wdzięczne za miejsce na dworze w okresie wiosny i lata. Sukulenty z rodzaju haworsja, gasteria i aloes powinny jednak stanąć w miejscu półzacienionym. Dla pozostałych odmian można wybrać miejsce bardzo słoneczne. Pełne słońce na otwartej przestrzeni w połączeniu z nocnymi spadkami temperatury jest bardzo ważne dla kwitnienia wielu sukulentów. W sztucznych warunkach domowej uprawy natężenie światła jest niedostateczne, aby doprowadzić do tworzenia kwiatów.

Pełne słońce na otwartej przestrzeni w połączeniu z nocnymi spadkami temperatury jest bardzo ważne dla kwitnienia wielu sukulentów.

Także sukulenty zimujące w pomieszczeniu nie powinny być nagle wystawiane na słońce na otwartej przestrzeni. Mocne promieniowanie UV może poparzyć liście roślin. Aby je przyzwyczaić, należy przez 1-2 tygodnie wystawiać rośliny w półcieniu. Wszystkie bez wyjątku sukulenty muszą przed nastaniem chłodnej pory powrócić do pomieszczenia.

Stanowisko podczas deszczu

Niektóre rośliny sukulentowe posiadają delikatne pędy z małymi, miękko owłosionymi listkami, na których krople deszczu zostawiają brzydkie plamy. Nie należy tych roślin wystawiać na deszcz, a podczas podlewania zwracać uwagę, aby woda nie padała na liście. Do wrażliwych na deszcz sukulentów należą niektóre gatunki eszewerii oraz pachyphytum.

Wszystkie inne gatunki cieszą się z letniego prysznicu, byle tylko nie trwał on zbyt długo. W przypadku długotrwałych opadów należy w porę przenieść rośliny w osłonięte miejsce. Nadmiar wody grozi powstaniem zgnilizny korzeni.

Jak podlewać sukulenty uprawiane w domu?

Ciepło w pomieszczeniach mieszkalnych, nawet na mocno nasłonecznionych oknach, jest dla sukulentów, ogólnie biorąc, do zniesienia. Dotyczy to większości gatunków również zimą. Niektóre sukulenty wymagają jednak zimą chłodniejszego pomieszczenia. Chociaż są w stanie wytrzymywać długie okresy suszy, to jednak sukulenty należy również podlewać regularnie. Ich mechanizmów obronnych nie należy nadmiernie wykorzystywać. Nieporozumieniem jest rozpowszechniony pogląd, że pochodzące z okresowo suchych obszarów sukulenty potrzebują bardzo mało wody albo nawet wcale. Korzystniejsza jest dla nich woda deszczowa, ale większość sukulentów nie narzeka też na zwykłą wodę z kranu. Także te rośliny zamierają, jeśli zbyt długo pozostają bez podlewania. Nie należy więc wystawiać ich na próbę, i podlewać równie obficie, co inne. Trzeba tylko pamiętać, że nadmiar wilgoci, zwłaszcza w okresie spoczynku wegetacyjnego, prowadzi do zgnilizny korzeni.

Sukulenty rozróżniają w swoim rytmie biologicznym wilgotne i gorące okresy wzrostu oraz suche i chłodne fazy spoczynku. Zrównoważone zaopatrzenie w wodę powinno uwzględniać te zmiany.

Od marca do września podlewać umiarkowanie.
Przed kolejnym podlewaniem pozwolić wyschnąć górnej warstwie substratu.
Od końca września ilość wody stopniowo redukować.
Od października do lutego podlewać tyle, aby roślina nie uschła.

Wrażliwe sukulenty, z miękko owłosionymi liśćmi i pędami, na których krople wody pozostawiają ślady, trzeba podlewać szczególnie uważnie. Najlepiej jest wstawić doniczkę z taką rośliną do dużego pojemnika, napełnionego wodą do wysokości ok. 10 cm. Poprzez zjawisko kapilarne wilgoć wznosi się w podłożu, aż górna powierzchnia stanie się lekko wilgotna. Doniczka nie powinna pozostawać w wodzie dłużej niż ok. 10 minut. Po wyjęciu trzeba pozostawić ją na 15 minut, aby spłynął nadmiar wody. Jeśli ze względu na formę wzrostu rośliny albo kształt doniczki ta metoda nie może być użyta, trzeba zastosować konewkę z długą i wąską końcówką.

Nawożenie sukulentów - krok po kroku

Sukulenty wymagają nawożenia, a szybko rosnące gatunki będą szczególnie wdzięczne za regularne zasilanie co 2-3 tygodnie. Większości gatunków wystarczy nawożenie w odstępach czterotygodniowych, a niektórym jeszcze rzadsze.

Dla większości roślin gruboszowatych nadaje się dostępny w handlu zwykły nawóz dla sukulentów. Tylko niektóre wymagają nawozu pełnoskładnikowego z nadwyżką potasu. Dobrze jest zdawać sobie sprawę z tego, że wzrostu powoli rosnących sukulentów nie da się przyspieszyć wzmożonym nawożeniem. To jest po prostu uwarunkowane genetycznie. Jeśli sukulenty otrzymają za dużo składników odżywczych albo za często, ich pędy wyrosną miękkie i słabe, i nie wytworzą kwiatów.

Nawóz stosowany do podlewania sukulentów nie powinien mieć dużej koncentracji, aby przy podeschniętym podłożu nie uszkodzić korzeni. W okresie spoczynku wegetacyjnego sukulentów nie zasila się nawozem.

Jaki wybrać substrat do uprawy sukulentów?

Ziemia dla sukulentów powinna mieć podobne właściwości, co grunt w ich naturalnym środowisku. Z reguły rosną one na ubogich w próchnicę glebach mineralnych, powstałych z wietrzenia skał.

Sukulenty wymagają nawożenia, a szybko rosnące gatunki będą szczególnie wdzięczne za regularne zasilanie co 2-3 tygodnie.

Zakupione w sklepach sukulenty posadzone są często w zwykłej ziemi torfowej albo kwiatowej. Trzeba ją koniecznie jak najprędzej wymienić na bardziej odpowiedni substrat. Powinien być przepuszczalny dla wody, aby po podlewaniu nie tworzyły sie zastoje. Dla zapewnienia korzeniom dopływu powietrza, substrat powinien być stabilny, nie zagęszczać się i nie sklejać. Konieczna jest mieszanka ziemi ze składnikami mineralnymi. Praktycznie składa się ona z 50% ziemi dla sukulentów oraz 50% dodatków mineralnych. Dla gatunków szczególnie wrażliwych na wilgoć, zmniejsza się udział ziemi i zwiększa ilość dodatków.

Przesadzanie i rozmnażanie sukulentów

Dobrze rosnące rośliny powinny być raz w roku przesadzone do większej doniczki. Gatunki rosnące wolno można przesadzać co 2 do 5 lat. Przed wykonaniem tego zabiegu dobrze jest upewnić się, czy doniczka całkiem już wypełniła się korzeniami. Sukulenty trzeba przesadzić również wtedy, gdy pędy boczne i odrośle wyrosły za krawędź doniczki. Do uprawy sukulentów używa się doniczek ceramicznych albo plastikowych. W drugim przypadku trzeba zwracać uwagę przy podlewaniu, aby w doniczce nie powstał nadmiar wody. Na wszelki wypadek, przed sadzeniem, należy na dnie naczynia ułożyć warstwę drenażową.

Prawie wszystkie sukulenty dają się łatwo rozmnażać. Niektóre tworzą nowe egzemplarze z sadzonek liściowych, a inne można rozmnażać z pędów bocznych albo przez podział. Możliwy jest też wysiew nasion.