Jak pielęgnować kaktusy doniczkowe w domu?

Prawdą jest, że kaktusy mają pewną przewagę nad innymi roślinami w postaci możliwości gromadzenia ważnych dla życia zapasów, ale – jak wiadomo – każde zapasy kiedyś się kończą. Ostre kolce, grube mięsiste łodygi i odporność na suszę – to właśnie z tym kojarzą się zwykle kaktusy. Niezwykłe, efektowne kwiaty i nieprawdopodobne kształty czynią tę grupę jedną z najbardziej fascynujących w całym królestwie roślin.

O powierzchowności częstych sądów i opinii dotyczących kaktusów może świadczyć fakt, że nie wszyscy wiedzą na przykład, że kaktusy kwitną. I to wszystkie. Albo skąd się wzięła ich nazwa? Słowo „kaktus” pochodzi od starogreckiego „κάκτος” (káktos), które wykorzystywano w języku klasycznym greckim na określenie jakiejś nieznanej kolczastej rośliny. Karol Linneusz wprowadził to słowo jako nazwę rodzajową Cactus w 1737 roku w swojej pracy „Hortus Cliffirtianus”

Około 2000 gatunków kaktusów pochodzi z tropikalnych rejonów obu Ameryk. Jedynym wyjątkiem jest występujący m.in. na Madagaskarze i Sri Lance kaktus Rhipsalis baccifera. Uprawiane w doniczkach gatunki kaktusów prawie zawsze są roślinami ciepłych i słonecznych regionów. Niemniej jednak pośród kaktusów zdarzają się nie tylko mieszkańcy pustyń, ale też lasów i łąk. Należy koniecznie brać to pod uwagę, przygotowując w domu miejsce dla kaktusa. Istnieją też takie kaktusy, które pod palącym słońcem szybko giną.

W jakim miejscu uprawiać kaktusy w mieszkaniu?

Kaktusy pustynne lubią miejsca ciepłe i słoneczne, przy czym odpowiada im nawet nasze środkowoeuropejskie natężenie światła. Dlatego też dla dostępnych w handlu kolczastych kaktusów odpowiedni jest okienny parapet albo inne jasne miejsce (latem również na zewnątrz). Kaktusy łąkowe, a tym bardziej leśne, niechętnie znoszą bezpośrednie nasłonecznienie, ale mimo to potrzebują jasnego stanowiska. Jak wszystkie rośliny, tak i kaktusy, rosną przy nadmiarze ciepła i niedostatku światła w sposób wybujały. Typowymi tego oznakami są stożkowe wierzchołki roślin i jasnozielony kolor.

Kaktusy doniczkowe a nasłonecznienie

Dla wszystkich kaktusów odpowiednie jest bardzo jasne miejsce bez bezpośredniego nasłonecznienia o natężeniu co najmniej 3000 lx (luks), przy czym w dzień, przy zachmurzonym niebie, natężenie światła wynosi ok. 5000 lx. W przypadku kaktusów działa zasada – im jaśniej, tym lepiej. Wiele gatunków znosi palące południowe słońce nawet przez szybę. Kiedy jednak kaktus dostanie zbyt dużą dawkę słońca, to przebarwia się często na niebieskawo albo na czerwonawo. Należy go wtedy natychmiast osłonić. Zmiany, jakie w nim zaszły, są w początkowym stadium odwracalne – przebarwienie z czasem zniknie. Jeśli jednak pozostanie dłużej w pełnym słońcu, to istnieją dwie możliwości: albo kaktus przyzwyczai się powoli do słońca, albo zginie.

Dla wszystkich kaktusów odpowiednie jest bardzo jasne miejsce bez bezpośredniego nasłonecznienia o natężeniu co najmniej 3000 lx (luks).

O tym, czy wybrane miejsce jest odpowiednie dla rośliny pod względem światła, można łatwo sprawdzić luksomierzem. Pomiaru dokonuje się przy lekko pochmurnym niebie w miejscu, gdzie doniczka z kaktusem ma stanąć. Nie stosuje się sztucznego oświetlenia w uprawie kaktusów, ponieważ wymaganą wartość natężenia światła trudno byłoby uzyskać. Poza tym, ze względu na niewielkie wymiary, dla doniczki z kaktusem zawsze znajdzie się miejsce na słońcu.

Jakie podłoże dla kaktusów doniczkowych?

Kupione kaktusy rosną najczęściej w odpowiednim dla nich podłożu. Ponieważ te rośliny rozwijają się zwykle wolno, mogą w nim bardzo długo pozostać. Można też kilka egzemplarzy ustawić w dużym pojemniku, na którego dnie tworzy się najpierw warstwę drenażową. Przestrzenie między kaktusami wypełnia się piaskiem. Na końcu tworzy się wierzchnią warstwę z tłucznia, który służy tylko do ozdoby. Zamiast piasku można użyć innego przepuszczalnego substratu. Pamiętajmy jednak o tym, że kaktusy są bardzo wrażliwe na zastój wody.

Do uprawy kaktusów doskonale nadaje się mieszanina ziemi ogrodowej z substratem kokosowym i piaskiem. Proporcje nie są ściśle określone, ważne, aby udział ziemi nie był większy niż 2/3, co ma zagwarantować odpowiednią przepuszczalność podłoża.

Jak powinno się podlewać kaktusy? Częstotliwość i ilość wody

Jak wspomnieliśmy, także kaktusy potrzebują regularnego podlewania. Niestety, z powodu niewiedzy właścicieli, dostają często za dużo wody, co stanowi główną przyczynę ich obumierania. Kaktusy należy więc zwłaszcza prawidłowo podlewać, czyli podawać tyle wody, aby cała bryła korzeniowa nasiąkła, ale bez zastoju wody. Zastosujmy zasadę, która mówi, że lepiej dłużej nie podlewać kaktusa, niż podlewać za często. Miesiąc bez wody wytrzyma bez problemu każdy kaktus, natomiast w stojącej wodzie zginą szybko korzenie, a wkrótce i cała roślina.

Kaktusom należy podawać tyle wody, aby cała bryła korzeniowa nasiąkła, ale bez zastoju wody.

Jesienią ogranicza się stopniowo podlewanie, aby zimą zaprzestać całkowicie. Wyjątkiem są kaktusy stojące na parapecie nad grzejnikiem, które należy podlewać mniej więcej raz w miesiącu.

Jeśli chodzi o rodzaj wody, to tutaj również daje znać o sobie wyjątkowa odporność kaktusów. W przeciwieństwie do większości roślin, kaktusy nie specjalnie zwracają uwagę na współczynnik pH, który może się wahać od 5,5 do 7,0.

Podlewanie kaktusów – metoda przez zanurzenie

Odpowiednia do podlewania kaktusów w doniczkach jest metoda przez zanurzenie. Doniczkę z kaktusem wstawia się do większego pojemnika z wodą. Poziom wody musi być powyżej doniczki, aby cała się zanurzyła. Po kilku minutach przestaną się pojawiać bańki powietrza, a roślinę można wyjąć. Kiedy woda obcieknie, doniczkę stawia się na swoim stałym miejscu.

Uwaga: Wyjeżdżając na urlop, nie należy angażować niedoświadczonych osób do podlewania kaktusów. Lepiej będzie, na krótko przed wyjazdem, podlać kaktusy metodą przez zanurzanie. Wiele gatunków wytrzymuje bez wody nawet przez rok, zwłaszcza te większe o kulistym kształcie.

Nawożenie kaktusów

Zwłaszcza w przypadku kaktusów pustynnych, nadmierne nawożenie może tylko wyrządzić krzywdę. Zaleca się, aby w okresie wzrostu raz w miesiącu zasilać je nawozem płynnym. Jeśli kaktusy stoją latem na zewnątrz i zimują w chłodzie, to zupełnie zbędne są im specjalne nawozy. Trzeba tylko zwracać uwagę, aby nie zastosować nawozu silnie azotowego.

Zaleca się, w okresie wzrostu raz w miesiącu zasilać kaktusy nawozem płynnym.

Podczas, gdy kaktusy pozostające zimą w stanie spoczynku nie mają żadnych szczególnych wymagań co do nawożenia, to te, które zimują w ciepłym pomieszczeniu, muszą koniecznie mieć zredukowany udział azotu. Wynika to z tego, że pomimo ustawienia doniczki przy tuż oknie, oświetlenie zimą jest w stosunku do wysokiej zazwyczaj temperatury powietrza zawsze za niskie. Powstaje przez to niebezpieczeństwo wybujania, czyli nadmiernego i niezdrowego wzrostu na długość. Można temu zapobiec, ograniczając nawożenie azotem, aby już od strony pokarmowej nie inicjować rozwoju kaktusa. Innym ważnym czynnikiem w związku z tym jest oszczędne podlewanie. Obfite dawki wody również pobudzają kaktusy do wzrostu. Szczególnie dla gatunków pustynnych ulewa po długim okresie suszy oznacza początek nowego okresu wegetacyjnego.

Przeczytajcie również: Sukulenty w domu – najpiękniejsze gatunki i uprawa