Permakultura – życie w zgodzie z naturą. Czym jest? Jak stworzyć ogród permakulturowy?

Czym jest permakultura? Skąd się wzięła?

Pojęcie permakultura jest znane od niemal 100 lat. Nazwa ta jest połączeniem dwóch słów – permanent, czyli ciągły, stały i agriculture – uprawa, rolnictwo. Pomimo tak długiego istnienia, popularność permakultury zaczęła się dopiero w latach 70. XX wieku, głównie dzięki działalności australijskiego badacza. Bill Mollison, którego nazywa się ojcem permakultury, przejmując się rozwojem przemysłowego rolnictwa, którego działania niszczą bioróżnorodność oraz wyjawiają glebę, wraz z Davidem Holmgrenem zaproponował alternatywne podejście do pielęgnacji własnych ogrodów.

Co ważne, zanieczyszczanie środowiska, które również przejęło mężczyzn, jest bardzo aktualnym tematem i poważnym problemem dla współczesnego świata – 50 lat później! Mówi się, że gdyby nie permakultura, wiele z aktualnie prowadzonych na rzecz środowiska działań, mogłoby nie mieć tak pozytywnego odzewu wśród ludzi.

„Permanentna agrokultura” zwana skrótowo permakulturą jest życiem w zgodzie z naturą, która wymaga troski. Nie powinniśmy wyzyskiwać jej oraz zatruwać. Egoistyczne powody postępowania muszą zniknąć, by ustąpić miejsca racjonalnemu działaniu dla dobra natury, zwracając uwagę na zmiany klimatyczne, o których dużo mówi się w XXI wieku. To również czynienie dobra dla planety, gdzie żyjemy my, nasi przyjaciele i rodzina.

Permakultura – połączenie ekologii, filozofii i rolnictwa

Permakultura nie jest tylko metodą ekologicznego projektowania naszych ogródków, ale też nauką łączącą ekologię, filozofię, socjologię, rolnictwo, a nawet architekturę. Jak już wiemy, musimy zatroszczyć się o naturę, co dla badaczy XX wieku było równoznaczne z troską o drugiego człowieka.

Najprościej mówiąc, celem permakultury jest stworzenie ekologicznej, zdrowej i świadomej społeczności, która będzie działać nie tylko dla siebie czy natury, ale również drugiego człowieka, dzieląc się nadmiarem posiadanego, by nic nie uległo zmarnowaniu.

Przyroda jest natchnieniem dla wielu z nas. Tworząc ogrody, podziwiamy kolorowe rośliny, piękne korony drzew i to, jak wspaniale się ze sobą komponują. Zmieniając środowisko, musimy obowiązkowo zadbać o naturalne ekosystemy. Obserwacja nawet takich rzeczy jak zjawiska pogodowe czy zwierzęta będzie niezbędna – musimy zaprzyjaźnić się z naturą w każdej postaci. Prawidłowo funkcjonujący ekosystem składa się z różnych, ale działających ze sobą nawzajem elementów – nie powinniśmy o tym zapominać.

To dla wielu kontrowersyjny temat, ale do ogrodu warto wpuścić żywe stworzenia. Nie tylko rośliny, ale też zwierzęta, grzyby czy mikroby. Na ich obecności możemy, a nawet powinniśmy skorzystać. Warzywa mogą pozytywnie oddziaływać na siebie nawzajem, tak jak zaproszenie owadów sprawi, że kwiaty będą zapylane.

Permakultura – jak zaprojektować ogród?

Jeżeli chcemy stworzyć wyjątkowy ogród, zgodny z zasadami permakultury, musimy dokładnie zaplanować swoją przestrzeń. Dobór roślin to tylko początek, choć oczywiście muszą się one dopełniać – nie tylko wizualnie. Następnie dzielimy ogród na strefy.

Zróbmy to według tego, jak często korzystamy z danych części ogródka. Przy domu postawmy szklarnię oraz warzywnik. Dalej swoje miejsce powinny znaleźć drzewa i krzewy, a na końcu żywopłot lub rabata. Pamiętajmy, że poza naszym ogrodem dalej panuje strefa inspiracji i natchnienia. Tam również nie możemy zapomnieć o szacunku do roślin i tego, że nawet dziko rosnąca zieleń tworzy ekosystem, któremu nic nie stoi na przeszkodzie, by być wzorem dla naszych ogrodów.

Permakultura – ogród bez chemii

Chemia w ogrodzie nie jest rozwiązaniem. Jeżeli chcemy być fair wobec swoich roślin, musimy korzystać z naturalnych rozwiązań. Z roślin możemy wykonać gnojówki, a nawozy roślinne skutecznie zastąpią sklepowe rozwiązania.

Tradycyjne metody oczyszczania gleby, chemiczne lub mechaniczne, zmieniają naszą glebę nieodwracalnie – nie ma sposobu, by przywrócić jej dawny stan. Dlatego naturalne metody mogą być wspaniałą alternatywą, zgodną z zasadami permakultury. Kilka przykładów, które powinny nas zainteresować, to:

• Słonecznik zwyczajny – pochłaniający arsen, kadm i nikiel,
• smagliczka, pochłaniająca nikiel, kobalt i magnez,
• aksamitka – oczyszczająca glebę z nicieni.

Istnieją też rośliny oczyszczające powietrze czy wodę. Rozwiązań jest wiele i każdy znajdzie takie, które będą wspaniale prezentować się w ogrodzie, a jednocześnie przysłużą się pozostałym kwiatom, krzewom i drzewom.

O roślinach, które oczyszczają powietrze, piszemy w artykule: Rośliny, które oczyszczają powietrze – działają na smog! [WIDEO].

Popiół drzewny i inne ekologiczne rozwiązania w ogrodzie

W ogrodzie zgodnym z zasadami permakultury panuje niezwykły minimalizm i duch modnego zero waste. Nic nie może się zmarnować, resztki – nawet te, które będziemy zbierać w domu, przeznaczmy na kompost. Również popiół z kominka czy fusy z kawy znajdą swoje zastosowanie!

Popiół drzewny z kominka to ekologiczne rozwiązanie, które będzie niezwykle przydatne w ogrodzie. Zawiera potas, fosfor, magnez oraz wapń. W połączeniu z naturalnymi nawozami, które zawierają azot, świetnie nada się do zasilania roślin, warzyw, drzew, trawnika oraz krzewów owocowych.

Podobną oszczędność warto stosować w ogrodach. Nasion nie musimy kupować, możemy zebrać je z własnego ogródka, a w duchu wcześniej wspomnianej troski o drugiego człowieka – warto podzielić się nadmiarem posiadanych rzeczy z sąsiadem lub członkiem rodziny. Jeżeli posiadamy za dużo nasion, przyjaciółka z działki obok na pewno się ucieszy z podarunku, a my nie zmarnujemy niczego, co pojawiło się w naszym ogródku.

Zwierzęta w ogrodzie zawsze znajdą miejsce

Wróćmy do tematu zwierząt w ogródku. Naturalnym nawozem stanie się połączenie odchodów zwierząt oraz ściółki (często wybierana jest słoma). Również takie rozwiązania jak ul, który jest nie tylko źródłem miodu, ale również miejscem z którego „dostarczamy” do ogrodu pszczoły, to kolejny pozytywny aspekt współpracy z naturą. Jeżeli mamy taką możliwość lub mieszkamy na wsi, nie warto zapominać o kurniku – może być źródłem nawozu, a kury będą wydziobywać larwy, jednocześnie spulchniając glebę.

Permakultura, czyli codzienny kontakt z naturą

Ekologiczny ogród to jedno. Ekologiczny styl życia to coś zupełnie innego. Starając się wprowadzić do swojej codzienności jak najwięcej naturalnych rozwiązań, nie powinniśmy zapominać o permakulturze po przekroczeniu progu domu.

Jeżeli stoimy przed wyborem, jakim jest budowa domu (niezależnie od tego, czy jest to budynek mieszkalny, czy chcemy postawić domek na działce) – postawmy na rozwiązania zgodne z naturą. Wybierzmy panele fotowoltaiczne lub dach fotowoltaiczny, skupmy się na dokładnej segregacji śmieci, oszczędzajmy wodę, starajmy się kupować eko produkty bez plastikowych opakowań. Robienie ekologicznych zakupów nie jest łatwe, szczególnie na początku, ale jeżeli wejdzie nam w krew, będziemy w stanie stworzyć przestrzeń marzeń dla siebie i naszych bliskich.

Natura nie dziękuje nam tylko za to, co zrobimy w ogrodzie. Dziękuje również za wybranie wody z filtrowanego dzbanka, zamiast z plastikowej butelki, za użycie ekologicznych kosmetyków, rezygnację z auta w letnie miesiące, by przejechać do sklepu czy pracy rowerem, lub samodzielne wykonanie środków czystości. Każda z tych rzeczy czyni nas bliższymi natury, a więc również – permakultury.