Pokrzywa – uprawa w ekologicznym ogrodzie

Dlaczego warto uprawiać pokrzywę?

Istnieje kilka powodów, aby pokrzywę uprawiać na przykład w przydomowym ogrodzie:

• jest cenną rośliną leczniczą;
• ma zastosowanie w kuchni;
• jest wartościową paszą dla zwierząt domowych, jak kaczki albo kurczaki;
• może służyć jako nawóz organiczny – gnojowica z pokrzywy;
• używa się pokrzywy w formie ściółki;
• jest naturalnym środkiem do zwalczanie chwastów i szkodników;
• oferuje licznym owadom schronienie i źródło pożywienia.

Jaki gatunek pokrzywy wybrać do ogrodu?

Zanim podejmie się decyzję o uprawie, warto wiedzieć, że pokrzywa (Urtica L.) to rodzaj botaniczny roślin, liczący ponad 50 gatunków. Do wyboru są gatunki rodzime: pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica L.) oraz pokrzywa żegawka (Urtica urens L.) albo nieco bardziej egzotyczne, jak pokrzywa kuleczkowata (Urtica pilulifera L.), pokrzywa kijowska (Urtica kioviensis), czy pokrzywa konopiolistna (Urtica cannabina L.).

1. Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica L.)

To znacznie więcej niż chwast, który niepotrzebnie zajmuje w ogrodzie miejsce. Różnorodne możliwości zastosowania tej rośliny od smacznej zupy poprzez moczopędną herbatkę do naturalnego środka do zwalczania szkodników powodują, że staje się wartościową częścią naszego ogrodu.

Pokrzywa zwyczajna jest mocną rośliną zielną, której kłująco-parzące włoski powodują przy najmniejszym dotknięciu bolesne podrażnienia skóry. Dorasta do 1,5 m wysokości, a czasem osiąga nawet 3 m. Kwitnie od lipca do września, a jej niepozorne, zielone kwiatki tworzą groniaste kwiatostany. Przeważnie jest dwupienna, co oznacza, że kwiaty męskie i żeńskie rozwijają się na różnych egzemplarzach. Z nasion można tłoczyć olej. Kiedyś pokrzywa była wykorzystywana jako roślina włóknista. Tkaniny z włókien pokrzywy były znane już w epoce brązu. Z czasem zostały wyparte przez bawełnę i jedwab. Obecnie rośnie ponownie zainteresowanie tkaninami z pokrzywy, które są mocniejsze od bawełnianych i bardziej delikatne niż lniane. Są też odpowiednie dla alergików.

2. Pokrzywa żegawka (Urtica urens L.)

Jest rośliną jednoroczna często spotykaną w pobliżu ogrodowych upraw. Dorasta od 10 do 60 cm. Liście ma mniejsze i bardziej okrągłe od swojej większej krewniaczki. Jest mocniej parząca niż pokrzywa zwyczajna. W całości może być wykorzystana. Młode liście dadzą smaczną i bogatą w witaminę sałatkę, napar z korzeni i liści działa moczopędnie. Liście mogą posłużyć jako karma dla zwierząt, nawóz albo tradycyjny środek na szkodniki.

Pokrzywa – wybór stanowisko i gleby

Pokrzywy rosną prawie wszędzie, gdzie podłoże jest bogate w azot. Wolą raczej miejsca zacienione niż palące słońce, jednak tolerują prawie wszystkie stanowiska. Często spotyka się pokrzywy w pobliżu niezamieszkałych domów, szop, śmietnisk albo ogrodowych rabat. W ogrodzie trzeba zwracać uwagę, aby kępy pokrzywy nie zagłuszały warzyw. Pokrzywy są ulubionym miejscem żerowania larw wielu gatunków motyli. Może to prowadzić do irytacji ogrodnika, kiedy larwy postanowią zmienić menu i przejść na uprawiane w ogrodzie warzywa. Uprawiając pokrzywę trzeba zwracać uwagę na opanowanie jej przez larwy.

Nasiona pokrzywy można wysiewać bezpośrednio do gruntu. Ponieważ bardzo szybko rozprzestrzenia się za pomocą kłączy, prostsze jest rozmnażanie pokrzywy w sposób wegetatywny przez podział kępy roślin. Aby ograniczyć radosne rozchodzenie się pokrzywy na inne części ogrodu, dobrze jest glebę wokół roślin regularnie spulchniać.

Zbiór i wykorzystanie pokrzywy

1. Pokrzywa - wiosenna kuracja

Jest rośliną, która pomaga nam wystartować z wiosną. Herbatka z pokrzywy, sok albo sałatka z liści oczyszczają krew i pobudzają przemianę materii. Dzięki wysokiej zawartości żelaza pozytywnie wpływają na układ krwionośny.

Z liści i łodyg można wycisnąć bardzo intensywnie smakujący sok, który najlepiej jest spożywać w stanie rozcieńczonym.

2. Pokrzywa – artykuł spożywczy

Wykorzystanie pokrzywy do przyrządzania potraw stanowi doskonałe urozmaicenie smakowe. Jeżeli roślina ma być wykorzystana na świeżo, trzeba pozbawić ja właściwości parzących. Wystarczy po prostu wyłamać parzące włoski. Praktycznie można to zrobić, układając ścięte liście na ścierce, którą się razem z liśćmi roluje, a potem wykręca niczym mokry ręcznik.

3. Pokrzywa – pomocnik ogrodnika

Jako roślina wskaźnikowa pokazuje miejsca z żyzną glebą. Poprawia jakość gleby, spulchniając ja swoimi korzeniami. Pokrzywa może służyć jako ściółka i tworzy próchnicę. W formie gnojowicy daje nawóz organiczny. Jako naturalny środek do zwalczania szkodników może być bez żadnych ograniczeń stosowana w całym ogrodzie, szczególnie do oprysku roślin warzywnych i owocowych.