Ogród dla dzieci – bezpieczna i kreatywna przestrzeń

Jak zaaranżować ogród przyjazny dzieciom? Najważniejsze bezpieczeństwo

Projektując ogród dla dzieci, powinniśmy przede wszystkim pamiętać o najważniejszym – o ich bezpieczeństwie. Ta zielona przestrzeń może kryć w sobie wiele zagrożeń, których dorośli często nie zauważają na tzw. pierwszy rzut oka. Dlatego też bezpieczny ogród powinien być przede wszystkim dobrze zaplanowany. Warto podzielić go na strefy – wyznaczyć osobne miejsca do zabawy i nauki na świeżym powietrzu, do uprawiania roślin oraz strefę wypoczynku. Dzięki temu dzieci będą wiedziały, gdzie mogą się swobodnie bawić, a gdzie muszą zachować większą ostrożność. Równocześnie w miesiącach letnich zwróćmy uwagę na to, aby zapewnić cień.

Co więcej, ważne jest, aby ścieżki i przejścia pomiędzy strefami były równe, bez wystających kamieni, luźnych płyt czy dziur, w które można wpaść. Jeśli w ogrodzie znajdują się schody, powinny mieć poręcze, a same stopnie muszą być stabilne i antypoślizgowe. Kolejnym aspektem bezpieczeństwa jest unikanie w ogrodzie elementów, które mogą stwarzać ryzyko wypadków – np. ostro zakończonych płotów, dekoracji z metalu z ostrymi krawędziami czy ciężkich donic, które mogą się przewrócić.

Zasady bezpieczeństwa to jeden z najważniejszych aspektów w aranżacji ogrodu, z którego będą korzystać najmłodsi. Jednocześnie ten teren powinien być także miejscem, w którym dzieci będą mogły się uczyć, bawić, rozwijać i spędzać czas wspólnie z rodzicami. Rodzinne sadzenie roślin, podlewanie grządek czy obserwacja owadów uczą cierpliwości i odpowiedzialności. Dzięki temu zarówno maluchy, jak i starsze dzieci poznają cykl życia roślin i uczą się szacunku do przyrody. Warto wydzielić nawet niewielki fragment, w którym dziecko będzie mogło stworzyć swój mini ogródek – będzie wybierać rośliny, sadzić je, pielęgnować, a potem obserwować efekty swojej pracy.

Dobrym pomysłem jest także stworzenie w ogrodzie ścieżki sensorycznej z różnymi fakturami (np. kora, piasek, żwir, trawa), miejsca do budowania szałasów albo kącików ze stołem i krzesełkami, gdzie dzieci będą mogły tworzyć np. prace plastyczne.

Wybór materiałów ogrodowych

W ogrodzie dla dzieci ogromne znaczenie mają materiały, z których wykonane są ścieżki, nawierzchnie, meble czy inne elementy małej architektury. Odpowiedni wybór może zminimalizować ryzyko urazów i sprawić, że przestrzeń będzie komfortowa do zabawy. Nawierzchnie powinny być przede wszystkim antypoślizgowe i miękkie, aby złagodzić ewentualne upadki. Zamiast twardych płyt betonowych i śliskich płytek ceramicznych można rozważyć:

korę – jest miękka, naturalna, dobrze amortyzuje upadki,
matę gumową – idealna na place zabaw, odporna na warunki atmosferyczne,
trawę – przyjemna i miękka,
żwir o drobnej frakcji – dobrze się sprawdza na ścieżkach, ale trzeba uważać, aby nie był zbyt ostry i nie wbijał się w skórę.

Jeśli chodzi o meble ogrodowe, warto wybierać modele bez ostrych kantów. Najlepiej sprawdzą się meble z tworzyw sztucznych (lekkie, łatwe do utrzymania w czystości) albo z drewna, ale zabezpieczonego przed wilgocią. Przy czym upewnij się, że meble są stabilne i nie przewracają się łatwo.

Oczka wodne, fontanny czy duże beczki na deszczówkę to piękne elementy ogrodu, ale niestety potencjalnie bardzo niebezpieczne – zwłaszcza dla małych dzieci. Lepiej z nich zrezygnować albo solidnie je zabezpieczyć. Zamiast nich można rozważyć np. płytkie fontanny z obiegiem zamkniętym, w których poziom wody jest bardzo niski.

Warto też zwrócić uwagę na ogrodzenie, które powinno być stabilne, wykonane z solidnych materiałów i bez ostrych zakończeń, aby dziecko nie zrobiło sobie krzywdy.

Lista roślin toksycznych – unikaj ich w swoim ogrodzie

Bluszcz pospolity w ogrodzie — Bluszcz pospolity to jedna z popularnych roślin, które mogą stanowić niebezpieczeństwo dla najmłodszych użytkowników ogrodu

Planując nasadzenia w ogrodzie przyjaznym dzieciom, trzeba pamiętać, że nie wszystkie rośliny są bezpieczne. Wiele popularnych gatunków zawiera substancje toksyczne, które mogą zaszkodzić dziecku, jeśli zostaną zerwane i przypadkowo połknięte. Poniżej opisujemy kilkanaście popularnych gatunków, które stanowią zagrożenie dla zdrowia najmłodszych.

Oleander (Nerium oleander) to piękna roślina ozdobna, której nie trzeba przedstawiać ogrodnikom, jednak wszystkie jej części zawierają trujące glikozydy. Spożycie nawet niewielkich ilości może prowadzić u dzieci do zaburzeń rytmu serca, drgawek, nudności, wymiotów, biegunki, a w skrajnych przypadkach – nawet do śmierci. Objawy zatrucia mogą pojawić się zarówno kilka godzin, jak i kilka dni po spożyciu.
Bluszcz pospolity (Hedera helix) zawiera saponiny, które drażnią skórę, błony śluzowe i przewód pokarmowy. Zjedzenie liści lub owoców (jagód) może wywołać gorączkę, drgawki, halucynacje, ból brzucha, nudności, wymioty, biegunkę oraz trudności w oddychaniu. Sok rośliny może również powodować zaczerwienienie i wysypkę na skórze.
Cyklamen (Cyclamen persicum) zawiera toksyczną cyklaminę, zwłaszcza w bulwach i korzeniach. Po spożyciu u dzieci mogą wystąpić silne bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunka, zaburzenia rytmu serca, drgawki, a w ciężkich przypadkach nawet śpiączka. Kontakt skóry z sokiem cyklamenu może prowadzić do podrażnień, swędzenia i wysypki.
Bieluń (Datura stramonium) znany z okazałych, trąbkowatych kwiatów, jest wyjątkowo trujący. Zawiera alkaloidy tropanowe, przez co jego przypadkowe spożycie może powodować drgawki, zaburzenia świadomości, halucynacje, przyspieszoną akcję serca, trudności w oddychaniu, a w ciężkich przypadkach – zatrzymanie akcji serca.
Psianka koralowa (Solanum pseudocapsicum) ma czerwone owoce przypominające małe pomidorki. Są one bardzo atrakcyjne wizualnie, ale ich spożycie może prowadzić do bólu brzucha, nudności, wymiotów i biegunki.
Papryczka ozdobna (Capsicum annuum var.) zawiera kapsaicynę w liściach i łodygach, która może drażnić błony śluzowe, powodować zaczerwienienie skóry, pieczenie, łzawienie oczu, a po połknięciu – pieczenie ust i gardła.
Konwalia (Convallaria majalis) to bardzo popularna roślina ogrodowa, jednak wszystkie jej części zawierają glikozydy nasercowe, a ich spożycie może skutkować nudnościami, wymiotami, biegunką, zaburzeniami rytmu serca, zaburzeniami widzenia, spadkiem ciśnienia.
Tojad (Aconitum napellus) zawiera silnie toksyczne alkaloidy, a objawy zatrucia obejmują drętwienie i mrowienie ust, wymioty, biegunkę, zaburzenia rytmu serca, drgawki, a w skrajnych przypadkach zatrzymanie akcji serca.
Piwonie (Paeonia spp.) zawierają toksyczne glikozydy. Spożycie może wywołać ból brzucha, wymioty, biegunkę i podrażnienie skóry u wrażliwych osób.
Hiacynty (Hyacinthus orientalis) mają toksyczne cebule zawierające szczawiany wapnia i inne substancje drażniące. Połknięcie ich fragmentów przez dziecko może skutkować silnym podrażnieniem jamy ustnej, ślinotokiem, bólami brzucha, wymiotami i biegunką. Kontakt skóry z sokiem może powodować wysypkę.
Tulipany (Tulipa spp.) zawierają alkaloidy toksyczne głównie w cebulach. Spożycie prowadzi do nudności, wymiotów, biegunki, bólu brzucha i możliwego podrażnienia skóry.
Groszek pachnący (Lathyrus odoratus) jest trujący w częściach zielonych i w nasionach. Spożycie większych ilości może u dzieci prowadzić do objawów neurologicznych, problemów z oddychaniem, drgawek.
Rącznik pospolity (Ricinus communis) w nasionach zawiera rycynę – jedną z najbardziej toksycznych substancji roślinnych. Spożycie przez malucha nawet kilku nasion może skutkować silnym bólem brzucha, wymiotami, biegunką, odwodnieniem, uszkodzeniem wątroby.
Wawrzynek wilczełyko (Daphne mezereum) zawiera drażniące mezereiny i daphnetoksynę. Spożycie jagód lub kory powoduje pieczenie w ustach, ślinotok, ból gardła, wymioty, biegunkę, uszkodzenie nerek, a w większych ilościach groźne zaburzenia pracy serca.
Cantedeskia (Zantedeschia spp.), znana również jako kalla, zawiera szczawiany wapnia, które mogą powodować pieczenie w ustach, opuchliznę języka i gardła, problemy z połykaniem oraz bóle brzucha.

Atrakcje dla dzieci do ogrodu

Dziecko pielęgnujące rośliny w ogrodzie — Własne grządki do uprawy roślin - atrakcja ogrodowa dla dzieci

Tak jak już wspominaliśmy, ogród może być przestrzenią do zabawy, nauki, odkrywania świata natury czy spędzania czasu z rodzicami. Poznajcie kilka opcji atrakcji, które warto zapewnić swoim dzieciom w ogrodzie.

Własne grządki

Własne grządki z roślinami rozwijają poczucie odpowiedzialności i uczą dziecko systematyczności. Miejsce do uprawy można zorganizować zarówno bezpośrednio w gruncie, jak i w formie podwyższonych rabat – te drugie świetnie sprawdzają się szczególnie w przypadku młodszych dzieci, które mogą wygodnie sięgać do roślin bez schylania się. Warto wspólnie stworzyć kalendarz pielęgnacji, który ułatwi wykonywanie zadań.

Maluch może uprawiać w swoim ogrodzie warzywa, zioła i kwiaty. Doskonale sprawdzą się rzodkiewki, marchewki, sałata czy groszek cukrowy, które nie tylko szybko kiełkują, ale też są jadalne prosto z grządki. Warto też zaproponować pomidorki koktajlowe, które można uprawiać w doniczkach lub skrzyniach, miętę, bazylię, szczypiorek i pietruszkę. W dziecięcym ogródku mogą pojawić się też bezpieczne kwiaty, takie jak nagietki lekarskie czy bratki, które dodatkowo przyciągną pożytecznych zapylaczy.

Karmniki dla ptaków

W ogrodzie dla dzieci można ustawić prosty karmnik wykonany z materiałów takich jak drewno, karton po mleku czy plastikowa butelka. Regularne dosypywanie ziaren czy wlewanie wody do poidełek latem to czynności, które kształtują u dziecka troskę o inne istoty. Co więcej, maluch może też rysować zaobserwowane ptaki oraz uczyć się ich nazw i zwyczajów.

Ścieżka sensoryczna

Ścieżka sensoryczna to atrakcja ogrodowa i narzędzie terapeutyczne w jednym. Można ją zbudować na niewielkiej przestrzeni, układając różne materiały, np.: płaskie kamienie o zaokrąglonych krawędziach, piasek, korę, szyszki, mech, trawę. Przechodząc boso po takich nawierzchniach, dzieci doświadczają różnych faktur i temperatur, co pozytywnie wpływa na rozwój neurologiczny.

Plac zabaw

Plac zabaw w ogrodzie to jeden z elementów must have każdego rodzica. Nie musi to być duży zestaw z marketu, wystarczy kilka dobrze zaplanowanych elementów, które zapewnią dziecku ruch. Może to być huśtawka zawieszona na mocnej belce (a dla starszaków huśtawka z opony zawieszona na drzewie lub hamak), niska zjeżdżalnia, piaskownica z pokrywką, domek ogrodowy, ścianka wspinaczkowa, drabinka.

Pamiętajmy o tym, że plac zabaw dla dzieci również powinien być przede wszystkim bezpieczny, a gotowe modele muszą spełniać normy oraz posiadać odpowiednie atesty. Natomiast konstrukcje budowane własnoręcznie, np. z drewna, nie powinny mieć wystających, ostrych elementów. Zadbajmy również o podłoże, które będzie amortyzować możliwe upadki.

Domek na drzewie

Jeżeli w ogrodzie rośnie mocne drzewo z grubymi konarami, to można stworzyć prostą, niską konstrukcję z drewnianą platformą, daszkiem i balustradą. Wnętrze warto urządzić wspólnie z dzieckiem i wyposażyć w poduszki, książki, kolorowe lampki czy stolik do rysowania.

Tor przeszkód

Tor przeszkód w ogrodzie to świetny sposób na rozładowanie nadmiaru energii, poprawę koordynacji i motoryki dużej. Można go stworzyć z naturalnych materiałów lub prostych elementów codziennego użytku, np. stare opony, belki, sznury, skrzynki po owocach czy pieńki drzew świetnie sprawdzą się jako przeszkody do przeskakiwania, przetaczania, czołgania się czy wspinania. Tor można regularnie modyfikować i dodawać nowe utrudnienia.