Celozja srebrzysta, grzebieniasta i pierzasta. Uprawa w ogrodzie

Nazwa celosia wywodzi się od greckiego „kileos”, co znaczy „ognisty, płomienny” i odnosi się do koloru kwiatów czerwonej odmiany rośliny.

Celozja jest bardzo łatwa w uprawie, daje się łatwo rozmnażać z nasion, można ją zjeść jako warzywo, albo wykorzystać w formie przyprawy. Z całą pewnością jest celozja jeszcze nie do końca odkrytą rośliną, która potrafi więcej, niż się powszechnie uważa.

Celozja srebrzysta, grzebieniasta i pierzasta

Kiedy jakaś roślina cieszy się na półkach sklepowych szczególnym wzięciem, jest zwykle ku temu konkretny powód: kwitnie nadzwyczaj pięknie albo niezwykle długo; wykazuje ponadprzeciętną wytrzymałość na niekorzystne warunki albo ma szybki i mocny wzrost, itp. Szczególna popularność celozji opiera się wprawdzie również na urodzie kwiatów, ale ta jest w gruncie rzeczy wynikiem ich nieprawidłowej deformacji. Celozja jest co najmniej od początku ubiegłego wieku popularną rośliną ozdobną, a za tą popularnością kryje się rzeczywiście zaskakująca historia:

Kiedy hodowcy prowadzili eksperymenty z indyjską odmianą Celosia argentea var. argentea, wyszła im celozja o całkiem osobliwych kwiatach. Zamiast normalnych, wyprostowanych kwiatostanów miała ona na sobie dziwacznie kędzierzawe kwiatowe taśmy. Zachwycony hodowca nazwał tę celozję Celosia argentea var. cristata, po polsku „grzebieniasta”. Jeszcze bardziej był zachwycony, kiedy to patologiczne rozszerzenie wierzchołka pędu kwiatowego rozwinęło się w okresie dalszej uprawy w fantastyczne formy.

Obecnie istnieją płaskie i wysokie „kogucie grzebienie”, pofalowane i kędzierzawe, białe, żółte, pomarańczowe, czerwone, purpurowe, fioletowe i barwnymi wzorami. Deformacja kwiatów celozji wynika prawdopodobnie z przejedzenia; zbyt dobrze zaopatrzone komórki roślinne nie budują pędu normalnie, ale tworzą pewien rodzaj lipomy. Dlaczego te tkanki są tak pięknie zabarwione, na razie nie zostało zbadane.

Znane są trzy botaniczne odmiany celozji srebrzystej, które przez hodowców traktowane są czasem jako odrębne gatunki:

• Podstawowa odmiana celozji srebrzystej (Celosia argentea var. argentea) ze wzniesionymi jajowatymi do cylindrycznych kłosami kwiatostanów.
• Celozja grzebieniasta (Celosia argentea var. cristata) – rośliny tworzą charakterystyczne grzebienie kwiatostanów.
• Celozja pierzasta (Celosia argentea var. plumosa) – rośliny tworzą puszyste (pierzaste), wzniesione kwiatostany złożone ze zdeformowanych drobnych kwiatów.

Od wszystkich tych celozji wyhodowano wiele dalszych kultywarów, które dokładnie oznaczyć potrafią tylko specjaliści. Jeśli ktoś chce uprawiać określoną odmianę celozji, powinien korzystać z usług sprzedawców, którzy dobrze się na tym znają. Poszczególne kultywary różnią znacząco wzrostem, wyglądem i przeznaczeniem, i nie jest dla ogrodnika rzeczą obojętną, co kupuje.

Jak uprawiać celozję? Wskazówki

1. Siew celozji

Celozje dają się naprawdę łatwo i bez problemu uprawiać z siewu, dlatego nasiona celozji srebrzystej można wiosną znaleźć w każdym centrum ogrodniczym, a nawet w supermarketach. Nasiona innych gatunków można kupić w sklepach internetowych.

• Przygotować doniczki z ziemią ogrodową zmieszaną z piaskiem.
• Drobne nasiona najlepiej zmieszać z piaskiem, co ułatwi równomierny wysiew.
• Wysiane nasiona lekko przykryć ziemią.
• Doniczki ustawić w jasnym miejscu ale nie w pełnym słońcu, w temperaturze 18 do 20°C.
• W okresie kiełkowania, który trwa jeden do trzech tygodni, podłoże należy utrzymywać równomiernie wilgotne.
• Kiedy siewki mają już ok. 5 cm, mogą zostać przesadzone do skrzynek balkonowych.
• Mogą być posadzone dosyć gęsto (około 30 sadzonek na metr kwadratowy skrzynki).
• Dopiero teraz można młode rośliny stopniowo przyzwyczajać do promieni słonecznych.
• Można dokładnie wyliczyć, kiedy na rabatach ogrodowych pojawi się morze kwiatów celozji, jako że od wysiewu do kwitnienia potrzebuje roślina 10-12 tygodni.

Jeśli usunie się szybko przekwitłe kwiatostany, okres kwitnienia celozji może trwać do późnej jesieni.

2. Stanowisko i podłoże do uprawy celozji

Celozja srebrzysta w każdej odmianie potrzebuje jasnego i przewiewnego stanowiska, i może być uprawiana w temperaturze między 16°C i 24°C. Miejsce nasłonecznione jest w zasadzie odpowiednie, ale w południowej porze może stać się za gorące. Celozja dobrze rośnie w warunkach ogrodowych, a nasze przeciętne temperatury lata mieszczą się raczej w optymalnym zakresie.

Celozję można posadzić do gruntu dopiero wtedy, gdy nie zagrażają już żadne nocne przymrozki, najlepiej pod koniec maja, kiedy ziemia jest już ciepła. Sadzonki celozji można uprawiać w normalnej ziemi kwiatowej, a na rabatach w zwykłej ziemi ogrodowej. Zbyt ubogą glebę można wzbogacić nieco kompostem. Z kolei zbyt żyzne podłoże należy wymieszać z dodatkiem piasku. Celozja jest bardziej wrażliwa na nadmiar nawozu, niż na niedostatek składników odżywczych.

Rabaty z celozją nie powinny znajdować się obok rabat z innymi gatunkami rodziny szarłatowatych, jak na przykład szpinak, mangold, komosa ryżowa, szarłat, burak ćwikłowy albo irezyna, ponieważ źle znoszą towarzystwo swoich krewniaków.

3. Pielęgacja celozji – podlewanie i nawożenie

Celozja jest rośliną, która do pełnego zadowolenia nie wymaga zbyt wiele:

• Należy regularnie podlewać, ale raczej za mało, niż za dużo. W naturze rośnie przede wszystkim na afrykańskich sawannach, gdzie nie cierpi na nadmiar wilgoci.
• Należy podlewać zawsze wtedy, kiedy wierzchnia warstwa podłoża podeschnie.
• Nawożenie dodatkowe nie jest konieczne, ponieważ ziemia kwiatowa jest dostatecznie żyzna.
• Należy bardzo ostrożnie stosować nawóz płynny, zwłaszcza bez analizy gleby i dokładnego rozeznania.
• Celozja nie wymaga przycinania, można to jednak robić, ponieważ doskonale nadaje się na kwiaty cięte i do suchych bukietów.
• Jeśli usunie się szybko przekwitłe kwiatostany, okres kwitnienia celozji może trwać do późnej jesieni.

4. Czy można zimować celozję?

Celozja jest zwykle uprawiana jako roślina jednoroczna roślina kwiatowa. W rzeczywistości jest pod względem botanicznym wieloletnią byliną, która tylko nie jest w stanie przeżyć naszej zimy. Od około 5°C warunki dla tropikalnej rośliny stają się zbyt zimne, chociaż w cieplejszych temperaturach jest w stanie przetrwać.

5. Rozmnażanie celozji

Wszystkie celozje dają się łatwo rozmnażać z nasion, jednak nie wszystkie wytwarzają równie dużo nasion. Jeśli ktoś chciałby do rozmnożenia celozji wykorzystać nasiona z własnych roślin, musi liczyć się z bardzo skromnymi zbiorami. Chodzi przede wszystkim o popularne celozje C. argentea var. cristata albo var. plumosa, głównie znanych kultywarów 'Caracas' względnie 'Venezuela'.

Uprawa celozji z nasion może też przynosić nieoczekiwane rezultaty. Nasiona nie dziedziczą dokładnie cech rośliny rodzicielskiej i kolejne pokolenie może wyglądać zupełnie inaczej. Z tego względu uprawa celozji może być jeszcze bardziej fascynująca.