Żagwin w ogrodzie – odmiany. Gdzie sadzić i jak pielęgnować?

Pochodzenie i wygląd żagwinu

Żagwin jest rodzajem botanicznym roślin z rodziny kapustowatych (krzyżowych), który według obecnego stanu wiedzy liczy 14 gatunków. W uprawie ogrodowej mamy do czynienia z odmianami i hybrydami wielu gatunków. Bardzo popularny jest żagwin zwyczajny (Aubrieta deltoidea) oraz żagwin ogrodowy (Aubrieta ×hybrida), będący mieszańcem żagwinu zwyczajnego z innymi gatunkami.

Żagwin po raz pierwszy został opisany na Krecie w 1763 roku przez francuskiego botanika Michela Adanson’a. Nazwą rodzajową Aubrieta wystawił pomnik malarzowi roślin o nazwisku Claude Aubriet. Rośliną ogrodową stał się jednak żagwin dopiero w połowie XIX wieku, kiedy nastała moda na ogrody skalne. Nowsze odmiany żagwinu mają kwiaty większe od botanicznych form, a często również pełne – nie są jednak tak bujnie rosnące, jak stare odmiany.

Przy przeciętnej wysokości 10-15 cm i ścielącym się pokroju, tworzy obrecja efektowne dywany kwiatów. W okresie kwitnienia, który trwa od kwietnia do maja, małe czteropłatkowe kwiatki prawie całkowicie przykrywają zieleń liści. W zależności od odmiany prezentują różne odcienie błękitu, fioletu, różu, bieli albo czerwieni. Na dodatek są roślinami miododajnymi - stanowią prawdziwy raj dla owadów, jak pszczoły i motyle.

Żagwiny należą do klasyków roślin okrywowych, ponieważ wymagają tylko minimum pielęgnacji, a mimo to rozkwitają przez wiele lat. Nawet poza wiosennymi miesiącami kwitnienia stanowią ozdobę. Ostrożne cięcie po wiosennym kwitnieniu może skłonić żagwin, przy odrobinie szczęścia, do powtórnego rozwinięcia kwiatów późnym latem.

Rodzaj Aubrieta ma swoją ojczyznę w krajach śródziemnomorskich od południowej Francji przez Włochy, Bałkany i Grecję do Turcji i Iranu. Żagwin dobrze się czuje również w naszym regionie, o ile rośnie na słonecznym miejscu.

Stanowisko w ogrodzie skalnym

Żagwin cieszy się wielką popularnością w ogrodach skalnych, a szanse na najlepsze zaprezentowanie swojej urody ma posadzony na stanowisku słonecznym do półzacienionego. Najlepiej jest zachować odstępy między sadzonkami równe połowie wysokości wzrostu rośliny. Sadzenie żagwinu można wykonać wiosną, ale także późnym latem jest to możliwe. Ziemia powinna być możliwie sucha do umiarkowanie wilgotnej, ale w żadnym wypadku nie całkowicie przemoczona. Dzięki żwirowym rabatom w ogródku skalnym spełnienie tych warunków jest w zasadzie możliwe bez dodatkowych zabiegów. Poza tym podłoże powinno być żyzne i trochę wapienne. Jeśli ktoś chciałby mieć barwne urozmaicenie, może posadzić obok inne byliny, jak żółtą smagliczkę albo czerwoną mydlnicę.

Żagwin zdobi nie tylko skalny ogród

Monotonnie i posępnie wyglądające murki i stopnie można przemienić z pomocą żagwinu w przyciągające wzrok obiekty. Także w tych miejscach można ulokować atrakcyjne akcenty barwne, które w harmonijny sposób wzmocnią jeszcze ogólny wystrój ogrodu. Podłoże jest optymalnie przygotowane, jeśli jest przekopane na głębokość 40-60 cm, aby wymieszać ziemię ogrodową z próchnicą i piaskiem. Dzięki temu żagwin będzie pewnie wzrastał i zbierze dosyć sił do przetrwania zimowych chłodów.

Aby żagwin szybko się zadomowił na ogrodowych stopniach i ścianach, dobrze jest wysiać nasiona, zamiast sadzić sadzonki. Dla ochrony przed ptakami trzeba je tylko nakryć włókniną do czasu, aż roślinki podrosną. Ważne jest odpowiednie dawkowanie wody. Do obramowania rabat albo barwnego podkreślenia stopni, można zastosować sadzonki żagwinu.

W przypadku, kiedy gleba jest zbyt ciężka, należy ją nieco rozluźnić dodatkiem kompostu albo piasku. Ważne jest, aby żagwin miał do dyspozycji przepuszczalne podłoże i mógł się optymalnie rozwijać.

Sadzenie i pielęgnacja żagwinu

Aby żagwin był w stanie utworzyć gęsty kwiatowy dywanik, rośliny nie mogą być posadzone ani za gęsto, ani zbyt daleko od siebie. Optymalna liczba to 9-12 roślin na metr kwadratowy. Chociaż żagwin nie jest zbyt wymagający, kilku zasad trzeba jednak przestrzegać:

rośliny potrzebują dużo słońca;
wysiane wiosną nasiona trzeba osłonić włókniną;
żagwin znosi suszę, ale nie zastój wody;
ziemia musi być przepuszczalna, w razie potrzeby należy ją spulchnić piaskiem i ściółką;
optymalny jest odczyn gleby neutralny do alkalicznego;
regularne nawożenie nie jest konieczne, można ewentualnie rozrzucić nieco kompostu;
cięcie pobudza roślinę do ponownego kwitnienia;
żagwin jest zimoodporny i nie wymaga żadnej osłony przed mrozem.

Odmiany żagwinu

Kwiaty żagwinu rozwijają się nie tylko w różnych odcieniach błękitu, ale są również warianty białe, różowe albo karminowe. Do tego dochodzą odmiany pełne albo takie z białą lub żółtą obwódką. Oto kilka przykładów wartościowych odmian:

Odmiany o kwiatach różowych do czerwonych

‘Red Carpet’ – głęboka czerwień kwiatów
‘Rosengarten’ – intensywny róż
‘Bordeaux’ – winna czerwień
‘Bressingham Pink’ – kwiaty różowe, pełne

Odmiany o kwiatach niebieskofioletowych

‘Blaumeise’ – gęsty dywan niebiesko-fioletowych kwiatów
‘Tauricola’ – kwiaty fioletowe, pokrój zwarty, niski
Neuling’ – kwiaty jasne niebiesko-fioletowe, duże
‘Blue Emperor’ – niebiesko-fioletowe, wczesne

Odmiany o kwiatach białych

‘Winterberg’ – gęsty dywan, kwiaty czysto białe, pełne
‘Regado White’ – poduszkowaty wzrost, białe kwiaty

Rozmnażanie żagwinu

Chociaż bylina z natury szybko tworzy coraz większy dywan poprzez rozłogi, to możliwe jest też dodatkowe powiększanie ilości żagwinu w ogrodzie. Rozmnażanie przez wysiew nasion powinno się odbywać możliwie wczesną wiosną, albo do gruntu, albo lepiej w szklarni lub inspekcie. Tworzenie nowych roślin z ukorzenianych sadzonek doskonale łączy się z przycinaniem żagwinu po kwitnieniu. Ponieważ nie jest to naturalny sposób rozmnażania, ten zabieg wymaga pewnego przygotowania.

Odcinki wierzchołkowe pędów zagłębia się w podłożu z wilgotnego torfu albo piasku, które nie może być zbyt żyzne i luźne. W takim przypadku pobudzany byłby raczej wzrost liści, a nie korzeni. Substrat nie powinien nigdy ani wysychać, ani być zbyt mokry. W stałej temperaturze ok. 20-25°C korzenie rozwijają się szczególnie szybko. Ich rozwojowi sprzyja duża wilgotność powietrza.

Kiedy sadzonki wytworzą dostatecznie rozwinięte korzenie, należy przesadzić je pojedynczo do doniczek, w których poczekają do czasu przesadzenia na stałe miejsce w ogrodzie. Przeprowadzka na otwartą przestrzeń nie powinna następować gwałtownie; sadzonki trzeba stopniowo przyzwyczajać do nowych warunków.

Rozmnażanie żagwinu przez podział jest w zasadzie możliwy, jednak bryła korzeniowa byliny jest tak mała, można powiedzieć filigranowa, że szanse na powodzenie są raczej niewielkie.

Sadzenie żagwinu w doniczkach i skrzynkach

Ponieważ bujnie rosnące dywaniki żagwinu prawie nie wymagają pielęgnacji, nadają się doskonale nie tylko na obsadzanie ogrodów skalnych i murków, ale stanowią również atrakcyjną ozdobę w skrzynkach w połączeniu z innymi kwiatami. Bardzo efektownie wygląda na przykład jastrun, bodziszek albo fuksja obsadzona dookoła żagwinem. Skrzynka ze stojącą pelargonią wygląda bardziej kolorowo i bogato, kiedy na obrzeżu rośnie żagwin. Dzięki swoim zielonym liściom ta zimoodporna bylina stanowi ozdobę, nawet kiedy wyższa roślina dawno już przekwitła.

Szkodniki i choroby żagwinu

Chociaż pojedyncze roślinki żagwinu wyglądają na słabe i wątłe, to jednak wykazują dużą odporność na choroby i szkodniki. Mimo wszystko może się jednak czasem zdarzyć, że roślinę opanuje szara pleśń. Ta choroba grzybowa wyrządza ogromne szkody w uprawie truskawek i winorośli. Grzyb ma w swoim menu ponad 235 roślin, wśród nich znajduje się również żagwin.

Jeśli szara pleśń zostanie w porę odkryta, trzeba opanowane części roślin usunąć i istnieje szansa, że większe szkody nie powstaną. Gdyby taki zabieg nie pomógł, są w sprzedaży różne preparaty grzybobójcze, które skutecznie zwalczają szarą pleśń. Ta choroba jest zwykle oznaką, że roślina jest zbyt obficie podlewana.

Rabatom z żagwinem mogą zagrozić znane powszechnie szkodniki, jakimi są ślimaki. Można im skutecznie zapobiec, jeśli na krótko przed zamarznięciem wykona się mocne motyczenie ziemi. W przeciwieństwie do ślimaków, żagwin kocha słońce i z tego względu nasłonecznione stanowisko jest dobrą ochroną przed szkodnikami. Podlewać rośliny należy wczesnym rankiem, ponieważ ślimaki wychodzą zwykle nocą i preferują wilgotne środowisko.