Fuksja – uprawa na balkonie i w ogrodzie [WIDEO]

1. Fuksja - charakterystyka i odmiany

Historia tej niezwykłej urody rośliny sięga co najmniej 41 mln lat. Wtedy, gdzieś na wciąż jeszcze połączonych kontynentach Południowej Ameryki, Antarktydy i Australii pojawiła się prafuksja. Stamtąd rozprzestrzeniła się na Nową Zelandię i region Pacyfiku.

Fuksje kojarzą się też z barwną spódniczką baletową (paczką tutu) – stąd wzięła się nazwa „balerina” albo „tańczący kwiatek”.

Do rodzaju fuksja (Fuchsia L.) z rodziny wiesiołkowatych należy dzisiaj 107 gatunków. Większość z nich pochodzi z górskich lasów Ameryki Środkowej i Południowej. Tylko nieliczne rosną na Tahiti i Nowej Zelandii. W 1696 roku podczas trzeciej wyprawy do Indii Zachodnich (dawna nazwa Karaibów) Charles Plumier odkrył w okolicach dzisiejszego miasta Santo Domingo nowy gatunek rośliny. Na cześć niemieckiego „ojca botaniki” Leonharta Fuchsa (1501-1566) nazwał ją „fuksją”.

Do rodzaju fuksja (Fuchsia L.) z rodziny wiesiołkowatych należy dzisiaj 107 gatunków. Większość z nich pochodzi z górskich lasów Ameryki Środkowej i Południowej.

W Europie znana jest od początku XVIII wieku. W XIX wieku stała się bardzo pożądaną rośliną ozdobną, chętnie uprawianą w pałacach arystokracji. Wysiłki ogrodników, przypadek a także sama natura doprowadziły do tego, że dzisiaj można spotkać na świecie ponad 12000 różnych odmian fuksji. W tej ogromnej różnorodności występują nazwy od ‘Abt Koloman Holzinger’ do ‘Zyzy’; kwiaty pojedyncze i pełne; rosnące pionowo i zwisające; zimoodporne i wrażliwe na mróz; od białych do prawie czarnych. Jest wszystko, z wyjątkiem odmian żółtych.

Jaką fuksję wybrać na balkon i do ogrodu?

Jeśli ktoś ma pewne wyobrażenia o tym, czego szuka, poszukiwanie jest o wiele prostsze. Trzeba zacząć od odpowiedzi na pytania:

• Czy fuksja ma rosnąć w skrzynce, być łatwa w uprawie i wytrzymywać pełne słońce. Odpowiednie będą takie odmiany, jak ‘Diva’ albo ‘Shadow Dancer’. Kwitną przez całe lato, ale zimowanie jest raczej wątpliwe i nieopłacalne.
• Czy będzie posadzona na rabacie i ma kwitnąć przez wiele lat? Odpowiednie są odmiany zimoodporne, które rosną na słonecznych stanowiskach. Wybór takich odmian jest duży, na przykład ‘Corallina’, ‘David’, ‘Delicate Purple’. W sumie około 100 odmian zalicza się do tej kategorii.
• Czy fuksja ma rosnąć w ogrodzie jako soliter? W tym wypadku godnych polecenia jest kilka odmian pięknie kwitnących i łatwych w uprawie, na przykład ‘Beacon Rosa’, ‘Dark Eyes’, ‘Rose of Castile’.

2. Wymagania i pielęgnacja fuksji w ogrodzie

Stanowisko: Pod względem oświetlenia idealne jest miejsce półzacienione. Wytrzymałość fuksji na nasłonecznienie zależy od otoczenia (rośliny w sąsiedztwie), wilgotności powietrza, zaopatrzenia w wodę i składniki pokarmowe oraz właściwości genetycznych odmiany.

Ogólnie biorąc, fuksje ogrodowe wytrzymują więcej słońca, niż te rosnące w doniczkach.

Ogólnie biorąc, fuksje ogrodowe wytrzymują więcej słońca, niż te rosnące w doniczkach. Wysadzanie na rabaty jest dla roślin optymalne i ułatwia pielęgnację, ale przysparza pracy podczas przygotowań do zimowania. Sadzenie fuksji w drucianych koszach ułatwia ten zabieg. Skrajnie nasłonecznione miejsca powinny być sztucznie ocieniane. Możliwe jest podsadzanie pod fuksją słabo ukorzenionych roślin towarzyszących.

Podlewanie: Najlepiej jest podawać fuksji wodę według potrzeb rano albo wieczorem. Trzeba sprawdzić przedtem, czy od ostatniego podlewania bryła korzeniowa nieco przeschła. Wilgotnych korzeni nie należy podlewać. Podczas upałów i małej wilgotności powietrza konieczne jest opryskiwanie fuksji.

Najlepiej jest podawać fuksji wodę według potrzeb rano albo wieczorem. Trzeba sprawdzić przedtem, czy od ostatniego podlewania bryła korzeniowa nieco przeschła.

Suche powietrze źle wpływa na pąki kwiatowe, a liście szybko opadają. W ekstremalnych temperaturach fuksje zwieszają swoje liście dla ochrony przed parowaniem, nawet jeśli korzenie są mokre. Kiedy upał minie, liście wracają do normy. W żadnym wypadku nie wolno lać zimnej wody na rozgrzany system korzeniowy.

Nawożenie: Od marca do sierpnia należy fuksje rosnące w ogrodzie regularnie zasilać nawozem. Nadaje się do tego na przykład nawóz płynny N-P-K o składzie 16:9:22. Nawozić można jednak tylko rośliny, które są dobrze ukorzenione. Poza tym tygodniową dawkę nawozu najlepiej rozdzielić na dwa podlewania.

Ważne: nigdy nie nawozić na suchą glebę ani w czasie upału. Przynajmniej raz w tygodniu trzeba też fuksję oczyścić, to znaczy usunąć wszystkie przekwitłe kwiaty, suche liście i przede wszystkim zawiązki owoców. Należy również oglądać opadłe liście pod kątem obecności na nich chorób i szkodników.

Słońce na rabacie: Posadzone w gruncie fuksje znoszą, wbrew częstym opiniom, także słoneczne stanowiska. Rośliny lepiej się rozwijają i kwitną bardziej obficie, niż w miejscu zacienionym. Pod warunkiem jednak, że system korzeniowy został osłonięty przed przegrzaniem i jest utrzymywany w stanie dostatecznej wilgotności. Pomaga tutaj lekkie przykrycie warstwą kory albo podsadzenie zimozielonych roślin okrywowych, jak pragnia syberyjska (Waldsteinia ternata), bluszcz, barwinek albo runianka japońska (Pachysandra terminalis).

Od marca do sierpnia należy fuksje regularnie zasilać nawozem. Nadaje się do tego na przykład nawóz płynny N-P-K o składzie 16:9:22.

Przygotowanie do zimowania: Takie przygotowanie zaczyna się przestawieniem nawożenia na preparat zawierający więcej fosforu i wapnia. Dawki wody dla tej rośliny należy od września zmniejszyć. Rośliny rabatowe powinny być odpowiednio wcześnie przesadzone wraz z dużą bryłą korzeniową do pojemników, w których spędzą zimę w miejscu zabezpieczonym przed mrozem.

Idealną zimową kwaterą dla fuksji jest ciemne pomieszczenie ze średnią wilgotnością powietrza (ok 70%) i temperaturą nie niższą niż +6°C. Przy wyższych temperaturach potrzebne byłoby światło dzienne albo sztuczne oświetlenie. Opieka zimowa ogranicza się do kontroli występowania szkodników i wilgotności podłoża raz na tydzień albo dwa tygodnie.

Odmiany określane, jako „zimoodporne” w naszych warunkach przemarzają w części nadziemnej, a wiosną odbijają na nowo z bryły korzeniowej. Wymagają przycięcia i odpowiedniego okrycia na zimę.

3. Uprawa fuksji w doniczce na balkonie i tarasie

Fuksje, podobnie jak pelargonie, od dawna zaliczają się do typowych roślin ozdobnych, uprawianych na balkonie i tarasie. Krzewy dorastające maksymalnie do 50-60 cm wysokości mają pędy wyprostowane albo zwisające. Wzbudzają zachwyt swoimi wyszukanymi, często dwukolorowymi kwiatami. Na dodatek, fuksje należą do roślin długo kwitnących, które przy dobrej opiece roztaczają przepych kwiatów przez całe lato aż do późnej jesieni.

Stanowisko: Fuksje idealnie nadają się na balkony, które wychodzą na wschód albo zachód. Mają tam słońce nie przez cały dzień, ale tylko rano i przed wieczorem, o małej intensywności. Rośliny pochodzą głównie z górskich lasów w Andach, gdzie rosną w rozproszonym cieniu wysokich drzew. Z tego względu fuksje nie są przyzwyczajone do pełnego nasłonecznienia i powinny stać w miejscu jasnym, ale ocienionym.

Fuksje, podobnie jak pelargonie, od dawna zaliczają się do typowych roślin ozdobnych, uprawianych na balkonie i tarasie.

Jako substrat nadaje się zwykła ziemia kwiatowa, do której można domieszać dla spulchnienia granulatu typu seramis albo grubego piasku. Fuksje preferują podłoża lekko wilgotne, ale przepuszczalne i umiarkowanie żyzne.

Pielęgnacja fuksji na balkonie i tarasie: Jako rośliny typowe dla lasów deszczowych, fuksje lubią wprawdzie wilgoć, ale nie znoszą zastoju wody. Aby uniknąć błędów w uprawie tej doniczkowej rośliny, trzeba więc zatroszczyć się o dobry drenaż w doniczce, aby nadmiar wody mógł swobodnie wypłynąć. Pozostająca woda grozi uszkodzeniem korzeni.

Jako rośliny typowe dla lasów deszczowych, fuksje lubią wprawdzie wilgoć, ale nie znoszą zastoju wody.

Jednocześnie fuksje nie mogą zbytnio przeschnąć, więc podłoże powinno być przez cały czas lekko wilgotne. Ponadto rośliny potrzebujące dużo składników odżywczych muszą być raz albo dwa razy tygodniu zasilane niewielką dawką nawozu. Nadaje się do tego płynny nawóz do kwiatów, który dodaje się do wody podczas podlewania.

Fuksje nie są mrozoodporne: Niestety, fuksje są wrażliwe na mróz i nie są zimoodporne. Z tego powodu wiele osób uprawia swoje fuksje na tarasie albo na balkonie przez całe lato, a potem je po prostu wyrzuca. Błąd! Te rośliny mogą żyć przez dziesięciolecia i z wiekiem coraz bardziej się rozwijać. Jeśli im się pozwoli, tworzą interesujący, pokrzywiony pień i zdrewniałe gałęzie. Niewątpliwie opłaca się fuksje przezimować.

Te rośliny mogą żyć przez dziesięciolecia i z wiekiem coraz bardziej się rozwijać.

Zimowanie fuksji: Przed pierwszym mrozem fuksje powinny być przycięte i przeniesione do zimowej kwatery – chłodnej, ale nieprzemarzającej. Ta nie musi być koniecznie jasna, ponieważ rośliny bez liści mogą stać zarówno w ciemnej piwnicy, na klatce schodowej, jak i na strychu. Najbardziej odpowiednia jest temperatura od 5 do 10°C. Zimowanie fuksji powinno się rozpocząć najpóźniej, jak to możliwe, a wyniesienie na zewnątrz – jak najwcześniej. Zimą fuksji się nie nawozi i tylko oszczędnie podlewa.

4. Jak rozmnażać fuksje? Jak robić sadzonki?

Niezwykłe kwiaty fuksji odkryte ponad 300 lat temu, oczarowują miłośników kwiatów na całym świecie. Jest ich z każdym rokiem coraz więcej i jedno jest pewne: fuksja nigdy nie wyjdzie z mody. Zamiast kupować gotowe sadzonki, można spróbować powiększyć swój stan posiadania tych pięknych roślin w własnym zakresie.

Rozróżnia się dwie metody rozmnażania fuksji:

• rozmnażanie generatywne z nasion;
• rozmnażanie wegetatywne przez odkłady, odgałęzienia i sadzonki pędowe.

Przy rozmnażaniu generatywnym odmian będących hybrydami trudno określić, jakie cechy rodziny macierzystej odziedziczy wyhodowana siewka. Natomiast metoda wegetatywna daje nowe fuksje będące doskonałą kopią rozmnażanej rośliny.

Rozmnażanie fuksji z nasion

Chociaż w naturze fuksje reprodukują się głównie z nasion, w ogrodnictwie ta metoda prawie nie jest stosowana. Wyjątek stanowią botaniczne gatunki fuksji. Ich dziedziczenie jest bezbłędne, więc rozmnażanie z nasion przebiega pomyślnie. Powszechnie dostępne odmiany fuksji pochodzą przeważnie z długiego ciągu krzyżówek.

Chociaż w naturze fuksje reprodukują się głównie z nasion, w ogrodnictwie ta metoda prawie nie jest stosowana.

Do powstania niektórych przyczyniło się podobno nawet 30 gatunków i odmian. Z tego powodu, gdyby nawet zastosować zapylanie kwiatów wyłącznie pyłkiem tej samej odmiany, to i tak jest mało prawdopodobne, że otrzyma się równie piękne, pełne kwiaty. Po prostu odezwą się nie zawsze najlepsze cechy praprzodków.

Rozmnażanie wegetatywne fuksji

• przez odkłady – ukorzenianie przygiętego do ziemi pędu;
• przez odgałęzienia – rosnące na rabatach fuksje tworzą czasem ukorzenione odgałęzienia, które można oddzielić;
• przez podział dużej rośliny – jest to możliwe, ale lepiej jest zostawić dużą i silną fuksję, niż mieć dwie słabe;
• rozmnażanie przez sadzonki pędowe – ukorzenianie fragmentów pędów w wodzie albo podłożu – metoda prosta i pewna.

Fuksja - uprawa na balkonie i w ogrodzie [WIDEO]