Sałata z własnej uprawy – kiedy siać i jak uprawiać?

Uprawa sałaty

Sałata to warzywo jednoroczne często spotykane w przydomowych ogrodach – a to ze względu na łatwość w uprawie, walory smakowe i dekoracyjność. Mimo że jest niskokaloryczna, stanowi bogate źródło soli mineralnych, witaminy C, A , E i witamin z grupy B, a także błonnika i kwasu foliowego oraz przeciwutleniaczy. Sałata najlepiej rośnie w glebach próchniczych i piaszczysto-gliniastych i preferuje lekką, przepuszczalną ziemię. Łatwość w jej uprawie sprawia, że idealnie sprawdzi się jako roślina dla początkujących ogrodników.

Uprawa sałaty różni się w zależności od jej rodzaju i sposobu wysiewu.

Sałata – jak uprawiać?

Sałata może być uprawiana na dwa sposoby:

z siewu – nasiona wysiewa się bezpośrednio w wilgotnej glebie, na głębokości około 1 centymetra, zachowując co najmniej 20 centymetrową odległość między kolejnymi nasionami. Bardzo ważne jest, by zrobić to w odpowiednim czasie, w zależności od rodzaju sałaty. Należy również pamiętać o odpowiedniej temperaturze gleby – sałata wschodzi, gdy gleba osiąga 12 stopni Celsjusza,
z rozsady – nasiona umieszczamy w doniczkach wypełnionych wilgotną ziemią bogatą w składniki pokarmowe, o odczynie obojętnym. Do przygotowania odpowiedniego dla sałaty próchniczego podłoża wykorzystać możemy na przykład: glinę, obornik, piasek czy torf ogrodniczy. Pojemniki z rozsadą, dla zapewnienia odpowiedniej temperatury, możemy okryć folią lub umieścić w szklarni lub miniszklarni.

Możemy zdecydować się na gotowe podłoża do wysiewu nasion i produkcji rozsady, dostępne w sklepach ogrodniczych. Roślina preferuje stanowiska słoneczne, dlatego na chłodniejszych obszarach lepiej zrezygnować z wczesnej lub późnej uprawy.

Sałatę możemy uprawiać zarówno na grządkach w przydomowym ogrodzie lub działce, a także w szklarniach i tunelach foliowych.

Sałata w tunelu foliowym

Tunel foliowy umożliwia całoroczną uprawę sałaty – zapewnia odpowiednią temperaturę oraz optymalną wilgotność powietrza, a także chroni plony przed negatywnymi skutkami zjawisk atmosferycznych. Dzięki temu, że rośliny są osłonięte, będą mniej narażone na atak szkodników.

Sałatę w tunelu foliowym możemy uprawiać zarówno jako przedplon, jak i poplon.

Rodzaje sałaty

Do najbardziej popularnych odmian sałaty należą m.in.: sałata głowiasta, sałata liściowa, sałata lodowa i sałata rzymska, które różnią się od siebie terminem wysiewu, rozsady i zbiorów.

Kiedy i jak siać sałatę?

Pora wysiewu sałaty zależy od sposobu jej uprawy. Pierwsze nasiona sałaty uprawianej z rozsady wysiewamy już w połowie lutego – używamy do tego wcześniej wspomnianych doniczek lub specjalnych skrzynek wysiewnych. Gdy zapewnimy sadzonkom odpowiednie warunki: ogrzewanie i dostęp do światła, możemy kontynuować uprawę w gruncie już w marcu/kwietniu, umieszczając bryły korzeniowe sałaty w wykopanych w ziemi dołkach.

Sałata nadaje się do wysiewu całorocznego, nie zaleca się jednak siania sałaty w upalnym lecie – nasiona mogą nie wykiełkować w glebie, której temperatura przekracza 20 stopni Celsjusza.

Jak dbać o sałatę?

Chcąc zapewnić sałacie optymalny i zdrowy wzrost, należy pamiętać o:

podlewaniu – sałata lubi umiarkowaną wilgoć, dlatego należy ją regularnie podlewać. Pamiętajmy jednak, by nie przesadzić z ilością wody, ponieważ mogłoby to doprowadzić do gnicia rośliny,
spulchnianiu gleby – sprawia, że sałata rośnie szybciej; pierwszy zabieg spulchniania, czyli wzruszania ziemi należy wykonać tuż po posadzeniu rozsady,
zapewnieniu odpowiedniej temperatury – optymalna wynosi 15-20 stopni Celsjusza,
usuwaniu chwastów – jest konieczne zwłaszcza na początkowym etapie uprawy sałaty: z czasem roślina sama nauczy się je zwalczać,
nawożeniu – możemy użyć płynnego nawozu wieloskładnikowego, jednak niezbyt często – sałata nie ma dużych wymagań pokarmowych, dlatego zbyt częste nawożenie mogłoby jej zaszkodzić.

Sałata – zagrożenia

Uprawiając sałatę musimy uważać na szkodniki, które mogą doprowadzić do zniszczenia upraw. Wśród nich wymienić możemy:

mszyce – spowalniają wzrost liści i powodują ich deformację. By je zwalczać, musimy pamiętać o regularnym odchwaszczaniu; naturalnym wrogiem mszyc są m.in. biedronki,
ślimaki – najczęściej pojawiają się w nocy; wygryzają dziury w liściach sałaty. Aby się ich pozbyć, możemy stosować specjalne pułapki, chemiczne preparaty lub zdecydować się na ręczne zbieranie ślimaków,
rolnice – to gąsienice motyli nocnych, które tak jak ślimaki żerują w nocy i są bardzo uciążliwe. Dobrym sposobem na walkę z rolnicami jest przekopywanie gruntu – w ten sposób zniszczymy ich jaja, złożone przez motyle na powierzchni ziemi. Innym rozwiązaniem są pułapki feromonowe czy oprysk chemiczny. Naturalnym wrogiem rolnic są np. jeże i jaszczurki,
drutowce – to larwy chrząszczy, niszczące korzenie sałaty, powodując więdnięcie sałaty – szczególnie narażone na ich działanie są młode rośliny i rozsady. Tak jak w przypadku rolnic, do pozbycia się drutowców przydatne jest przekopanie ziemi; larwy, które znajdą się na powierzchni, zostaną zjedzone przez ptactwo,
błyszczki jarzynówki – to motyle, zwane dziennymi ćmami, które wiosną wygryzają obszerne dziury w liściach sałaty i obgryzają jej brzegi, niszcząc często całe główki. W celu jej zwalczania stosuje się oprysk oraz specjalne preparaty. Naturalnym wrogiem błyszczki jarzynówki są osy m.in. nicienie.

Sałata zimą

Niektóre z odmian sałaty są bardzo odporne na zimno i bez problemu przetrwają ujemne temperatury. Należy do nich np. roszponka. Odmiany bardziej wrażliwe na zimno lepiej przezimować w szklarni.

Do zimowania roślin bardzo ważny jest stan podłoża – w zbyt wilgotnej glebie sałata zgnije, w za bardzo zbitej i zimnej – przemarznie.

Zbieranie plonów

Już po upływie kilku tygodni od wysiewu możemy zacząć zbierać małe listki sałaty.

Dojrzałą sałatę głowiastą ścinamy w całości tuż nad powierzchnią gleby. W przypadku sałaty liściowej, możemy odrywać pojedyncze listki – wyrosną one ponownie, jednak wraz z każdym kolejnym odrostem, jakość i smak rośliny może ulec pogorszeniu. Najlepszą porą na zbiór sałaty jest wczesny ranek; zebrane liście należy oczyścić z ziemi i przechowywać w odpowiedniej temperaturze: nie powinna ona przekraczać 0 stopni Celsjusza.