Pielęgnacja amarylisa krok po kroku | Kompendium uprawy

Jak wygląda amarylis? Gdzie można go uprawiać?

Amarylis to dekoracyjna roślina doniczkowa, która wykorzystywana jest jako ozdoba wnętrz, tarasów lub balkonów. Najczęściej amarylis w doniczce stawiany jest na parapecie, ale dzięki pięknym, lejkowatym kwiatom może stanowić element kompozycji ogrodu zimowego.

Amarylisy wyróżniają się przede wszystkim wyglądem kwiatów oraz liści. Kielichy mogą osiągać nawet do 20 cm w średnicy i składają się z sześciu spiczastych lub delikatnie zaokrąglonych płatków. Kwiaty przybierają różne barwy: biel, róż, czerwień, pomarańcz. Mogą być również wielokolorowe. Co ciekawe, z dużej cebuli może wyrosnąć kilka pędów kwiatowych, a każdy z nich może utworzyć do 6 kwiatów. Liście amarylisa są długie (maksymalnie dorastają do 60 cm), mieczowate i zielone. Wychodzą bezpośrednio z cebuli i rosną w rozetach. Łodyga, w zależności od odmiany, może osiągnąć do 70 cm. Jest gruba i pusta w środku, co ułatwia transport wody i niezbędnych składników odżywczych do kwiatów.

Amarylis i zwartnica (Hippeastrum) – jakie są różnice?

Amarylis (nazwa botaniczna Amaryllis bella-donna) to roślina cebulowa należąca do rodziny amarylkowatych, która ze względu na podobieństwo w wyglądzie kwiatów często mylona jest ze zwartnicą (Hippeastrum). Wprawdzie klasyfikacja naukowa została ustalona i skorygowana, jednak mówiąc tutaj o prawdziwym amarylisie, często mamy na myśli zwartnicę (inaczej hipeastrum – od nazwy botanicznej), dlatego też oferowane zimą w kwiaciarniach amarylisy właściwie nie powinny być tak w ogóle nazywane. Zarówno amarylis, jak i zwartnica należą do rodziny amarylkowatych, a różni je między innymi:

• pochodzenie – amarylis wywodzi się z regionów południowej Afryki Południowej, a hipeastrum z obszarów tropikalnych Ameryki Środkowej i Południowej;
• kwitnienie – kwiaty amarylisów pojawiają się przed listkami, natomiast kwiaty i liście hipeastrum kwitną w tym samym czasie; amarylis może kwitnąć bez przesadzania przez kilka lat, a hipeastrum wymaga regularnej zmiany podłoża i doniczki;
• cebula – w przypadku amarylisa jest mniejsza i zaokrąglona, natomiast cebula hipeastrum ma owalny kształt.

Ciekawostka!

W XVIII i XIX wieku wspaniałe amarylisy belladonna z peruwiańskich Andów, Brazylii albo Boliwii podbiły serca ogrodników w całej Europie.

Odmiany amarylisa – przegląd

Amarylis występuje w wielu odmianach, które przede wszystkim różnią się kolorem kwiatów, ich wielkością oraz kształtem. Poniżej pokrótce opisujemy 5 wybranych odmian.

5 najpopularniejszych odmian

Popularną odmianą amarylisa jest ‘Mount Blanc’. Charakteryzuje się ona kwiatami o średnicy 17 cm, które przybierają białą barwę i mają elegancki, zielony środek. Wśród okazów o różowych kwiatach można natomiast wyróżnić odmianę ‘Susan’.

Za jedną z najbardziej dekoracyjnych odmian uchodzi ‘Minerva’. Wyróżnia się ona dużymi (średnica do 18 cm), otwartymi, wielobarwnymi kwiatami. Na płatkach można zaobserwować czerwono-biały wzór. Kolejną wielobarwną odmianą o biało-czerwonych płatkach, na którą warto zwrócić uwagę, jest ‘Dancing Queen’. Jej pełne kwiaty o średnicy do 22 cm przypominają popularną w naszym ogrodzie piwonię.

Zwolennikom eleganckich i równocześnie nieszablonowych kwiatów doniczkowych do gustu przypadnie ‘Benfica’. Jej kwiaty osiągają do 19 cm średnicy, mają kolor krwistej czerwieni oraz nienachalny, aksamitny połysk.

Odmiany według koloru kwiatów

Odmiany można też podzielić ze względu na kolor kwiatów.

Odmiany z kwiatami białymi:

• ‘Hathor’,
• ‘Southern Cross’.
• ‘Bill Richardson’,
• ‘Multiflora Alba’.

Nowe odmiany z kwiatami wielobarwnymi:

• ‘Mount Blanc’,
• ‘Mineva’,
• ‘Dancing Queen’.

Odmiany z kwiatami czerwonymi:

• ‘Kimberley’,
• ‘Benfica’,
• ‘Michale Vasser’,
• ‘Cape Town’.

Odmiany z kwiatami różowymi:

• ‘Ian Black’,
• ‘Johannesburg’,
• ‘Stellenbosch’,
• ‘Susan’,
• ‘Parkeri’,
• ‘Major’,
• ‘Barbeton’,
• ‘Karl King’,
• ‘Mutablis Rosea’,
• ‘Multiflora Rosea’,
• ‘Rosea Superba’.

Jakie stanowisko dla amarylisa?

Stanowisko dla amarylisa uprawianego w doniczce powinno być przede wszystkim jasne. Roślina może tolerować półcień, jednak niedostateczna ilość promieni słonecznych może skutkować słabszym kwitnieniem. Równocześnie donicę należy ustawić w takim miejscu, aby nie narazić jej na bezpośrednie światło słoneczne. Co więcej, wysokie łodygi amarylisa mogą być podatne na złamania – tym samym stanowisko powinno być dodatkowo osłonięte przed wiatrem. Roślinie mogą też zagrozić wahania temperatury powietrza, przeciągi czy nawet chłodniejsze podmuchy wiatru.

Latem kwiat doniczkowy możemy wynieść na zewnątrz – na taras, balkon lub ogród. Ważne jest jednak, aby w stanie spoczynku, przypadającym na okres od końca sierpnia i trwającym przez osiem tygodni, przenieść doniczkę do chłodnego miejsca o optymalnej temperaturze od 10 do 15 stopni Celsjusza.

Ciekawostka!

Amarylis kwitnie nawet przez kilka tygodni, a każdy z jego kwiatów – przez około 3 tygodnie. 

Uprawa amarylisa – najważniejsze kroki pielęgnacji

Amarylis nie należy do okazów wymagających skomplikowanej pielęgnacji. Roślina potrzebuje przede wszystkim optymalnego nawadniania i zasilania nawozem. Uprawa doniczkowa wymaga od nas kilku podstawowych kroków. Dowiedzcie się, jak sadzić amarylis w doniczce, jak często go podlewać, a także, co zrobić po przekwitnięciu.

Gleba

Amarylis preferuje glebę żyzną, dobrze przepuszczalną, lekko kwaśną lub neutralną. Możemy zastosować np. mieszankę ogrodową z dodatkiem piasku.

Sadzenie

Sadzenie amarylisa polega na umieszczeniu cebuli (powinna mieć minimum 8 cm średnicy) w ziemi na takiej głębokości, aby wystawała z niej ok. 1/3. Doniczkę z cebulą ustawia się w ciepłym miejscu, na jasnym stanowisku (może stać na parapecie). Szczególnie w czasie wzrostu należy zadbać o odpowiednie dostarczanie wody, która pobudzi korzenie do wzrostu, a tym samym i cebulkę. Zaleca się, aby nie nawadniać go zbyt obficie, ponieważ takie działanie może pobudzić do wzrostu liście rośliny zamiast kwiatostanu. Regularnie możemy nawadniać glebę w momencie, gdy pęd rozrośnie się mniej więcej na szerokość naszej dłoni. 

Uwaga: W okresie rozwoju łodygi amarylis często przechyla się w kierunku światła. Wówczas kwiat doniczkowy należy obrócić, aby pęd rósł prosto.

Amarylis uchodzi za alternatywę dla tak zwanej gwiazdy betlejemskiej (inaczej poinsecja lub wilczomlecz nadobny), dlatego też wielu ogrodników umieszcza cebule w ziemi w listopadzie, tak, aby amarylis mógł zakwitnąć na Boże Narodzenie. Właściwie go pielęgnując (roślina wymaga zwłaszcza umiarkowanego podlewania i wylewania wody z podstawki), już na początku grudnia możemy doczekać się pierwszych pąków.

Poznajcie również tajniki uprawy „kaktusa Bożego Narodzenia”: Grudnik – jak go pielęgnować?

Jaka doniczka dla amarylisa?

Podczas zakupu donicy należy zwrócić uwagę na to, by miała ona otwory drenażowe na dnie, średnicę od 15 do 20 cm (zalecana średnica dla jednej cebulki) oraz głębokość od 20 do 25 centymetrów. Tak jak wspominaliśmy, amarylis nie toleruje przelewania i zastojów wody, dlatego też warto zastosować drenaż (np. z perlitu lub z kamyczków).

Podlewanie

W podlewaniu amarylisa przede wszystkim ważny jest umiar. Ta roślina cebulowa źle znosi przelewanie, a nadmiar wody należy zawsze wylać z podstawki. Nasze niedostosowanie się do tej najważniejszej z zasad uprawy w doniczce może doprowadzić do rozwoju zgnilizny korzeni, a w efekcie nie tylko do zahamowania wzrostu, ale również i do obumarcia rośliny. Poniżej zebraliśmy najważniejsze zalecenia dotyczące podlewania, obejmując poszczególne etapy cyklu życiowego.

Tak jak już wspominaliśmy, cebulę należy wsadzić do ziemi na taką głębokość, aby wystawała z niej 1/3. Wówczas możemy podlać amarylis po raz pierwszy – pamiętajmy o tym, że roślina rośnie i potrzebuje wody dla ukorzenienia. Cebulkę podlewamy tak, aby gleba była jedynie wilgotna. Następnie wodę podajemy oszczędnie do czasu kiełkowania – przelanie może skutkować gniciem.

W fazie aktywnego wzrostu (możemy zaobserwować pojawienie się pąku lub młodych listków) podlewanie powinno być regularne. Najlepiej nawadniać w momencie, gdy wierzchnia warstwa gleby na głębokości ok. 3 cm jest już sucha. Unikajmy bezpośredniego zalewania cebuli. Natomiast w okresie kwitnienia amarylis może potrzebować większej ilości wody. 

Po kwitnieniu amarylis przechodzi w okres spoczynku. Wówczas stopniowo zmniejszamy ilość wody, a w momencie, gdy liście zaczynają żółknąć, należy zaprzestać podlewania – wodę podajemy tylko wtedy, gdy gleba jest całkowicie sucha.

Nawożenie rośliny

W okresie wzrostu i kwitnienia roślinę zasilamy co 2-3 tygodnie nawozem do roślin kwitnących. Po kwitnieniu należy zmniejszyć częstotliwość.

Amarylis po przekwitnięciu – co zrobić?

Po okresie kwitnienia należy zawsze pamiętać o tym, aby obcinać zwiędłe kwiaty oraz usunąć szypułkę. Pęd należy uciąć na wysokości ok. 5 cm nad cebulą, jednak dopiero w momencie, gdy on pożółknie. Warto także obciąć liście w momencie, gdy stają się już żółte. Podjęcie działania będzie również konieczne w czasie, gdy liście uschną całkowicie. Dlaczego? Uschnięte liście nie tylko mogą zabierać roślinie energię, ale mogą stanowić pożywkę dla grzybów i innych patogenów. Po przekwitnięciu należy zmniejszyć częstotliwość zasilania nawozem, a po upływie mniej więcej miesiąca – całkowicie zaprzestać.

Czy należy przesadzać amarylis?

Amarylis nie wymaga przesadzania co roku. Przyjmuje się, że warto to robić co 2-3 lata, ponieważ nowa ziemia będzie zasobna w składniki odżywcze – wraz z upływem czasu gleba w doniczce może utracić cenne właściwości. Co więcej, stara gleba może stanowić siedlisko dla patogenów, dlatego też przesadzanie może pomóc w utrzymaniu zdrowia rośliny.

Najlepszy okres na przesadzenie przypada po okresie spoczynku. Warto wiedzieć, że takie działanie może wywołać kwitnienie po okresie 5-8 tygodni. Po przesadzeniu cebulę stawiamy w miejscu o optymalnej temperaturze powietrza od 13 do 18 stopni Celsjusza.

Jak rozmnażać amarylis?

Amarylis można rozmnażać poprzez oddzielanie cebulek przybyszowych wyrastających wokół cebuli matecznej oraz opcjonalnie przez nasiona. Najlepszym momentem na to działanie jest okres po kwitnieniu, gdy roślina będzie przechodzić w fazę spoczynku. O tym, jak posadzić amarylis, wspominaliśmy już na początku artykułu.

Amarylis – problemy w uprawie

Problemy w uprawie amarylisa najczęściej wynikają z popełnianych przez nas błędów w pielęgnacji, czyli m.in.:

• ze zbyt obfitego podlewania,
• z niewłaściwego drenażu i pozostawiania wody na podstawce,
• z nadmiernego nawożenia,
• z ustawienia donicy w miejscu narażonym na bezpośrednie działanie promieniowania UV lub na przeciągi.

Amarylis ma żółte liście

Kolejnym problemem może być żółknięcie liści. Najczęściej jest to skutek przelania. Nadmiar wody powoduje gnicie korzeni, które z kolei objawia się zmianą barwy liści. Inną przyczyną jest niedobór składników odżywczych.

Warto również wiedzieć, że po kwitnieniu liście mogą naturalnie przybierać żółtą barwę, a także zamierać.

Gnicie cebuli amarylisa 

Gnicie cebuli jest spowodowane nadmiarem wody oraz brakiem cyrkulacji powietrza. Dlatego też szczególnie ważne jest, aby pozwolić glebie na wyschnięcie pomiędzy podlewaniami, a także, aby zastosować przepuszczalne podłoże wraz z warstwą drenażową.

Amarylis a atak szkodników owadzich

Amarylis może zostać również zaatakowany przez niewielkie szkodniki owadzie takie jak: mszyce, przędziorki, wełnowce.

Dlaczego amarylis nie chce kwitnąć?

Jednym z problemów w uprawie amarylisa jest brak kwitnienia. Jednak na pytanie, dlaczego amarylis ma problem, aby zakwitnąć, nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Na brak kwitnienia mogą wpływać takie czynniki jak:

• brak wystarczającej ilości światła słonecznego – w wielu przypadkach może tutaj pomóc przeniesienie okazu w miejsce, do którego będzie docierać jasne i pośrednie światło;
• niewłaściwa temperatura powietrza – zwłaszcza przed kwitnieniem temperatura powietrza powinna zostać obniżona;
• niewłaściwe podlewanie (przelewanie i niedobór wody);
• brak zasilania nawozem;
• brak stanu spoczynku – do kwitnienia potrzebny jest okres regeneracji; należy zwłaszcza upewnić się, czy częstotliwość podlewania została zmniejszona.

Uprawa amarylisa – te sposoby pomogą mu zakwitnąć

Poniżej przygotowaliśmy dla Was krótkie podsumowanie najważniejszych zasad, które mogą wzmagać kwitnienie.

• Stanowisko – powinno być jasne, ale należy równocześnie unikać bezpośredniego nasłonecznienia. Możemy umieścić doniczkę na parapecie okna wschodniego lub okna zachodniego.
• Temperatura powietrza – w okresie wzrostu i kwitnienia warto utrzymywać stałą temperaturę powietrza (18-24 stopni Celsjusza). Natomiast w okresie regeneracji okaz umieszcza się w chłodniejszym miejscu o temperaturze od 10 do 15 stopni Celsjusza.
• Podlewanie – należy unikać przelewania, a po kwitnieniu zmniejszyć częstotliwość podawania wody.
• Nawożenie – w okresie wzrostu i kwitnienia warto co 2-3 tygodnie podawać nawóz zwłaszcza bogaty w potas. Po kwitnieniu należy zrobić przerwę w zasilaniu.
• Przesadzanie – przesadzanie co 2-3 lata może stymulować kwitnienie.

Czy amarylis jest trujący?

Uprawiając amarylis, warto zdawać sobie sprawę z tego, że wszystkie części tej rośliny wraz z cebulą są trujące. Dlatego też kluczowe jest, aby trzymać donicę z dala od małych dzieci i zwierząt domowych.