Roszponka – uprawa, pielęgnacja i właściwości

Historia roszponki

Dopiero na początku XX wieku rozpoczęto celową uprawę i selekcje tej rośliny. Do tej pory powstało wiele odmian roszpunki, które wykazują odporność na mączniaka rzekomego i mogą być uprawiane przez cały rok. Wszystkie pochodzą od Valerianella locusta, którą dziko rosnącą można spotkać na ubogich ugorach. W uprawie rozróżnia się dwa warianty: odmiany jesienne z delikatnymi, jasnozielonymi liśćmi oraz zwarte, mocne typy do zimowej uprawy. Pojawiły się również odmiany wiosenne, ale mimo wszystko roszpunka warzywna pozostaje przede wszystkim typową uprawą jesienną.

Roszponka - jak wysoka może być?

Roszponka jest jednoroczną albo dwuletnią rośliną z łodygą wzniesioną na wysokość do 20 cm. Łopatkowate, ciemnozielone liście odziomkowe tworzą rozetę. Mają do 10 cm długości. Zawierają wiele witamin i składników mineralnych, odznaczają się orzechowym posmakiem.

Jak wyglądają kwiaty i owoce roszponki?

Małe niebieskie kwiaty są zebrane w główki kwiatostanów na szczycie łodygi. Korona kwiatowa składa się z pięciu płatków. Owocami są drobne, asymetryczne, z boku spłaszczone orzeszki o długości 2-4 mm.

Jakiego stanowiska i gleby potrzebuje roszponka?

Roszponka jest mało wymagającym i łatwym w uprawie warzywem. Stanowisko powinno być jedynie słoneczne, a poza tym rośnie na każdej glebie. Jeśli ta jest wapienna – tym lepiej! Roślina nie potrzebuje dużo składników odżywczych. Wystarcza roszpunce to, co pozostało w glebie po poprzedniej uprawie. Ta właściwość oraz późny termin siewu sprawiają, że jest idealnym gatunkiem poplonowym. Dobrym sąsiedztwem dla roszpunki jest cebula, natomiast niekorzystnie wpływa na nią bliskość warzyw kapustnych.

Wysiew roszponki

Dokładne obsiew rabaty jest ważny dla kiełkowania nasion bez luk. Należy je umieścić w podwójnych rzędach w odstępach 5 do 8 cm na głębokości co najwyżej 5-10 mm, zachowując odległość między rzędami ok. 15 cm. Lekko uciśniętą ziemię nad nasionami należy utrzymywać równomiernie wilgotną. Decydujące dla powodzenia uprawy są najbliższe trzy tygodnie. Tyle czasu potrzebują mianowicie nasiona, aby wykiełkować i w tym czasie nie mogą w żadnym wypadku przeschnąć. Dla ochrony rabaty przed wyparowaniem wilgoci można ją przykryć włókniną albo dziurkowaną folią aż do czasu kiełkowania.

Siew letni

Roszpunka warzywna rośnie bardzo szybko. Po letnim wysiewie między lipcem i sierpniem można ją zbierać już po 10 tygodniach we wrześniu i październiku, ponieważ młode roślinki dostają szczególnie dużo słonecznego światła. Trzeba tylko pamiętać, że mają one duże zapotrzebowanie na wodę i mocno przeżywają letnie susze. Siejąc albo sadząc roszpunkę w miesiącach letnich należy zapewnić jej przez cały czas wzrostu odpowiednie podlewanie.

Latem można zrezygnować z dodatkowego nawożenia; składniki pokarmowe w letniej glebie są wystarczające do zdrowego wzrostu roślin. Regularne odchwaszczanie rabaty jest dodatkowym wsparciem roszpunki.

Roszponka jest mało wymagającym i łatwym w uprawie warzywem.

Siew wrześniowy jako poplon

Roszpunka warzywna jest idealnym poplonem w ogrodzie i dlatego często jest wysiewana dopiero późnym latem we wrześniu. Wysoka wilgotność powietrza w chłodnych miesiącach korzystnie wpływa na rozwój rośliny. Mimo to w temperaturze poniżej +8°C dochodzi do zatrzymania wzrostu i zbiór jest możliwy przeważnie dopiero na wiosnę. Jako roślina zimoodporna, roszpunka może bez problemu przezimować w ogrodzie. Wytrzymuje spadki temperatury do -15°C. Dla ochrony przed dużym mrozem zaleca się przykrycie rabaty specjalną włókniną. Poprzez celowe wietrzenie w dni odwilży unika się opanowania roślin przez grzyby, a także można ostrożnie zerwać większe listki na sałatkę. Zimą celowe jest podanie organicznego nawozu między rzędy roszpunki.

Roszpunka warzywna jest na rabatach wysiewana zwykle za gęsto. Trzeba siewki w porę przerzedzić (co 8 do 10 cm), inaczej rozetki liści pozostaną małe, a dolne liście pożółkną. Po motyczeniu przestrzeni między rzędami i odchwaszczeniu dobrze jest ziemię ucisnąć na nowo. W ten sposób uniknie się brudzenia rozet i ułatwi ich ścinanie.

Choroby i szkodniki

Największy problem roszpunki warzywnej – opanowanie przez mączniaka rzekomego - został w znacznym stopniu rozwiązany poprzez wyhodowanie odpornych na grzyba odmian. Poza tym zapobiegawczo nie należy rabaty utrzymywać w stanie zbyt mokrym. Szkodniki owadzie, również ze względu na późną porę siewu, nie odgrywają praktycznie żadnej roli.