Rozmnażanie roślin doniczkowych – różne sposoby

Rośliny doniczkowe można rozmnażać na różne sposoby. Niektóre są łatwe i szybkie, inne zaś wymagają pewnej wiedzy i cierpliwości. Oto krótki przegląd metod rozmnażania domowych roślin.

Klasyczna metoda rozmnażania z nasion

Nie tylko rośliny ogrodowe, ale też wiele gatunków roślin uprawianych w doniczkach, można rozmnażać z nasion. Należą do nich m.in. bawełna indyjska (Gossypium herbaceum), mimoza (Mimosa pudica), kawa (Coffea arabica). W przypadku wielu gatunków trzeba się uzbroić w cierpliwość, ponieważ okres kiełkowania może przedłużyć się nawet do roku (różne palmy).

Przed wysiewem pojemnik napełnia się substratem i dobrze go uciska. Następnie wierzchnią warstwę zwilża się i układa na niej nasiona. W zależności od wielkości nasion, przykrywa się je lekko ziemią, albo – przy większych nasionach – wciska je nieco głębiej. Szczególnie twarde nasiona, jak np. strelicji królewskiej (Strelitzia reginae), zaleca się namoczyć przed siewem przez 24 godziny w letniej wodzie.

Na koniec przykrywa się siew folią albo szkłem i ustawia w jasnym i ciepłym miejscu na parapecie. Przykrywkę pojemnika z siewem trzeba codziennie wytrzeć ze skroplonej wilgoci. Należy kontrolować stale wilgotność podłoża, dopóki nie pojawią się wschody. Kiedy siewki wykształcą drugą parę listków, można je przepikować do doniczek. Duże sadzonki roślin przesadza się pojedynczo.

Ukorzenianie sadzonek roślin doniczkowych

Większość roślin doniczkowych, a także niektóre ogrodowe, można rozmnażać z sadzonek. Tak wyhodowane młode rośliny zastąpią potem stare i pozbawione sił nasadzenia w doniczkach w mieszkaniu i na zewnątrz (np. kwiaty na tarasie albo na balkonie). Pod określeniem „sadzonki” należy rozumieć różne części rośliny macierzystej, które oddzielone od niej, zostaną umieszczone w pojemniku z podłożem. Tam wytworzą własne korzenie i przy odpowiedniej pielęgnacji rozwiną się w samodzielne rośliny. Aby to się udało, trzeba zachować pewne zasady przy cięciu i ukorzenianiu sadzonek.

Tę metodę rozmnażania można stosować do różnych roślin, m.in. rozmnażania fuksji balkonowych, hortensji, bodziszka, pelargonii, róż, figowca, bzu, oleandra, różanecznika. W każdym przypadku otrzymuje się ze starej rośliny macierzystej nowe egzemplarze o identycznych cechach.

Sadzonki tnie się najlepiej pod koniec lata po kwitnieniu, kiedy rośliny zaczynają się przygotowywać do zimowego spoczynku. Dla kwiatów mieszkaniowych oraz tych, które zimują w domu, zaleca się okres od stycznia do końca marca. W zależności od tego, z jakiej części rośliny pochodzą sadzonki, rozróżnia się kilka ich typów.

• Sadzonki wierzchołkowe. Górne końce pędów, które mają na łodydze kilka małych liści albo skrócone większe. Ten typ sadzonek ukorzenia się szczególnie łatwo.
• Sadzonki liściowe. Składają się z liścia z fragmentem ogonka albo z kawałka liścia. Sadzonkę umieszcza się częściowo w ziemi. Inna metoda polega na położeniu odciętego liścia na podłożu i dociśnięciu go małym kamieniem. Aby ograniczyć parowanie, na doniczkę nakłada się plastikową pokrywkę. Kiedy wytworzą się własne korzenie i powstanie nowa roślinka, stary liść obumiera. Z sadzonek liściowych rozmnaża się np. sępolię fiołkową, rozchodnik i skrętnik (Streptocarpus).
• Sadzonki korzeniowe. Nieliczne rośliny nadają się do rozmnażania z sadzonek korzeniowych. Podstawą do tego są mięsiste korzenie, jak na przykład pierwiosnka ząbkowanego (Primula denticulata). Przed zimowym spoczynkiem odcina się gruby kawałek korzenia ze zdrowej rośliny macierzystej i usuwa cienkie korzenie boczne. Dolna krawędź cięcia powinna być skośna. Tym końcem umieszcza się sadzonkę w podłożu tak głęboko, aby wystawała tylko górna jej część.
• Sadzonki pędowe. Łodygę tnie się na kilka części tak, aby na każdej był przynajmniej jeden pączek liściowy. Sadzonki kładzie się na podłożu albo w nie wtyka, zwracając uwagę, aby pączki były skierowane do góry. Kiedy sadzonka wytworzy korzenie i liście, można ją przesadzić do doniczki. Kawałki pędów ukorzeniają się trudniej, niż sadzonki wierzchołkowe. Nadaje się do tej metody m.in. juka, dracena i difenbachia.

Rozmnażanie roślin doniczkowych przez odkłady

Czasem mówiąc o rozmnażaniu roślin wymienia się jednym tchem sadzonki i odkłady. W gruncie rzeczy są to dwie całkiem różne metody. Odkład nie zostaje odcięty od rośliny macierzystej, ale przygięty do ziemi i tam przytwierdzony. Trwa to tak długo, aż na części, która znajduje się w ziemi, wytworzą się nowe korzenie i powstanie młoda roślina. Tę metodę, najczęściej stosowaną do roślin balkonowych i ogrodowych, można też wykorzystać w przypadku roślin uprawianych w mieszkaniu. Nadają się do tego na przykład bluszcze i paprocie. Odkłady wykonuje się wiosną, a na jesieni odcina od rośliny macierzystej.

Odmianą tej metody są odkłady powietrzne. W tym wypadku pęd nie ma kontaktu z podłożem, a cała operacja odbywa się niejako „w powietrzu”. Pęd nacina się, a miejsce uszkodzenia owija torfem albo mchem, który utrzymuje wilgoć, oraz folią. Po kilku albo kilkunastu tygodniach, kiedy widoczne będą nowe korzenie, pęd odcina się poniżej odkładu i sadzi do doniczki.

Rozmnażanie przez dzielenie rośliny

Rozmnażanie przez podział rośliny doniczkowej jest najszybszą metodą uzyskania dwóch egzemplarzy z jednego, bez konieczności długiego hodowania młodej rośliny. Dzielenie funkcjonuje w przypadku roślin, które wytwarzają wiele pędów z systemu korzeniowego. Zabieg przeprowadza się przez rozcięcie bryły korzeniowej albo ręczne jej rozdzielenie. Wszystkie części rośliny powinny zachować możliwie najwięcej drobnych korzeni.

Ta metoda nadaje się do stosowania, jeśli roślina wyrosła już zbyt duża. W mieszkaniu stosuje się ją do rozmnażania storczyków, cyrtomium, cibory, liliorpe szafirowej (Liriope muscari) oraz elettarii.

Rozmnóżki

Niektóre rośliny, również te rosnące w doniczkach, oprócz nasion wytwarzają potomstwo gotowe do samodzielnego życia po opuszczeniu rośliny-matki. Wiechlina alpejska, uprawiana czasem jako roślina ozdobna, w formie żyworodnej wytwarza zamiast kwiatów i nasion maleńkie roślinki-rozmnóżki z 2-3 listkami.

Rozmnóżki mogą powstawać na łodygach, brzegach liści albo na rozłogach. Tę właściwość posiada, poza wspomnianą wiechliną, również znana powszechnie zielistka (Chlorophytum comosum), kalanchoe, lilia bulwkowata, tolmiea Menziesa (Tolmiea menziesii) oraz falenopsis.

W rozmnażaniu roślin doniczkowych w warunkach domowych istnieje bardzo optymistyczna okoliczność: właściwie nie można tutaj niczego popsuć. Jeśli nawet nie uda się uzyskać młodych roślin, to przecież roślina macierzysta przez to nie zginie. Dlaczegóż by więc nie spróbować jeszcze raz? Jedynie podczas dzielenia rośliny trzeba koniecznie zachować ostrożność.