Jak zbudować oczko wodne?

Po co wybudować oczko wodne?

Oczko wodne nie tylko stanowi ozdobę ogrodu, ale też sprawia, że ten ogród można dosłownie pokochać. Woda przyciąga ptaki, takie jak kosy, sikorki, wróble, pliszki, rudziki, a czasem sójki. Nigdzie świat roślin i zwierząt nie jest tak różnorodny i bujny jak w pobliżu wody. Nigdzie też nie można tyle owadów, żab, ropuch, traszek i drobnych ssaków jak w zbiorniku wodnym i w jego otoczeniu. Poza tym wiele roślin i zwierząt nie ma specjalnych wymagań co do wielkości sadzawki. Na przykład taka knieć błotna  (Caltha palustris) albo niezapominajka błotna (Myosotis scorpioides) rośnie w napełnionej ziemią i wodą misce.

Takie miniaturowe oczka wodne mogą być odwzorowaniem wtórnych biotopów, jakie spotyka się w naturze, na przykład kałużę na leśnej drodze albo wypełnioną wodą koleinę. W takich minizbiornikach wodnych chętnie osiedlają się i rozmnażają liczne płazy. Jakie i w jakiej liczbie gatunki zasiedlą oczko wodne zależy od otoczenia. Różnorodność przyrody w ogrodzie z wodą może być zadziwiająco bogata. 

Gdzie jest odpowiednie miejsce na ogrodową sadzawkę?

Jeśli ktoś chce mieć stale widok na oczko wodne, powinien je zlokalizować najlepiej w pobliżu tarasu albo kącika wypoczynkowego. Z kolei przyjazne zwierzętom zbiorniki wodne względnie sadzawki zbliżone do naturalnych, które niejako z założenia wabią liczne zwierzęta, powinny być raczej zaplanowane w bardziej ustronnym miejscu w ogrodzie. Jeśli teren działki nie jest równy, ale nieco pochyły, powinno się stworzyć oczko wodne w najgłębszym miejscu – będzie tam wyglądało bardziej naturalnie niż zbiornik wodny wbudowany sztucznie w zbocze. W takim wypadku trzeba pamiętać o właściwym zabezpieczeniu zbiornika przed spływającą z deszczem ziemią ogrodową. 

Kształt oczka wodnego powinien pasować do ogólnego urządzania ogrodu.

Ważną rolę odgrywa odpowiednia mieszanka słońca i cienia, ponieważ z jednej strony rośliny wodne potrzebują określonej ilości światła, aby dobrze się rozwijać, z drugiej strony zaś woda nie powinna się nadmiernie ogrzewać, co sprzyja szkodliwemu rozwojowi glonów. Dobrym wskaźnikiem jest pięć godzin słońca w pogodnym dniu. 

Gdzie zaplanować oczko wodne?

Oczko wodne należy umieścić w takim miejscu, aby podczas gorących południowych godzin było ocienione przez duże krzewy albo drzewa, ewentualnie przez ogrodową markizę. Trzeba też zachować odpowiednie odległości od istniejących przewodów elektrycznych, gazowych, wodociągowych i kanalizacyjnych, i nie zasłaniać ich konstrukcją sadzawki. Nawet jeśli nie będzie to przeszkadzało podczas robót ziemnych związanych z oczkiem wodnym, to na pewno przysporzy problemów, kiedy trzeba będzie konserwować albo remontować któryś ze wspomnianych przewodów. 

Drzewa z płaskim systemem korzeniowym, na przykład brzoza albo sumak octowiec, a także bambusy z rodzaju Phyllostachys i inne gatunki roślin tworzące rozległe odrośla, nie powinny rosnąć w bezpośrednim sąsiedztwie oczka wodnego. Zwłaszcza ostre i twarde kłącza bambusowe mogą bez problemu przebić folię uszczelniającą. Krzewy nad oczkiem wodnym nie są w zasadzie szkodliwe, dopóki wiatr nie zwiewa do wody opadłych jesienią liści. Z tego względu krzewy i drzewa dobrze jest posadzić od wschodniej strony sadzawki, jako że wiatry wieją u nas przeważnie z zachodu. Poza tym również wiecznie zielone liściaste i iglaste gatunki odnawiają na bieżąco swój aparat asymilacyjny i stopniowo zrzucają stare liście i igły. 

Kiedy buduje się oczko wodne?

Najlepszą porą do zakładania oczka wodnego jest wiosna. Jeśli budowę rozpocznie się w marcu lub kwietniu, do lata sadzawka może stworzyć biologiczną równowagę. Jeśli ktoś chciałby rozpocząć prace jesienią, z czym w zasadzie też nie ma problemu, powinien wstrzymać się z wprowadzaniem roślin aż do wiosny. 

Forma i wielkość ogrodowej sadzawki 

Kształt oczka wodnego powinien pasować do ogólnego urządzania ogrodu. Jeśli w ogrodzie panują wygięte, naturalne kontury, taką samą formę trzeba nadać wodnemu oczku. W ogrodach urządzonych z prostokątnym, geometrycznym prowadzeniem linii, powinno się oczywiście preferować zbiorniki wodne prostokątne, okrągłe albo eliptyczne. Poza tym obowiązuje zasada: im większe, tym lepsze. Po pierwsze większe oczko wodne wygląda bardziej naturalnie i promieniuje spokojem i elegancją, z drugiej zaś – większa ilość wody ułatwia utrzymanie równowagi biologicznej w zbiorniku i ułatwia pielęgnację.

Najlepszą porą do zakładania oczka wodnego jest wiosna.

Jeżeli zdecydowaliśmy się na konkretny zakątek i formę, nadajemy kształt oczku i zaczynamy wykopywanie niecki. Na tym etapie pamiętamy o wymodelowaniu półek rozłożonych na różnej głębokości.

Kup gotową nieckę

Co ciekawe, w sprzedaży są gotowe niecki o różnych kształtach i pojemnościach, wraz z wymodelowanymi półkami, na których można ustawić specjalne koszyki z różnymi roślinami.

Niecka z betonu

Warto zaznaczyć, że nieckę można wykonać z betonu (klasa min. B25 i o wodoodporności min. W4). Jej ściany powinny być grube na ok. 15 cm oraz uzbrojone prętami lub siatką podtynkową.

Niecka z gliny

Jest też opcja wykonania niecki z gliny lub niewypalonej cegły (układamy ją na ukształtowanym dnie aż osiągnie ok. 15-centymetrową warstwę). Dlaczego taki materiał warto wziąć pod uwagę? Po napęcznieniu stworzy on bowiem nieprzepuszczalną warstwę.

Robimy dno oczka wodnego!

Dno wysypujemy kilkucentymetrową warstwą piasku lub wykładamy specjalną włókniną. Uszczelniamy je przy pomocy folii przeznaczonej do budowy oczek wodnych. W sprzedaży są czarne, niebieskie, z nadrukowanymi kamieniami czy nawet takie, których jedna strona jest pokryta drobnym żwirem imitującym podłoże (w przypadku zastosowania tego rozwiązania na dnie nie trzeba kłaść kamieni czy sypać żwiru, by przykryć folią i stworzyć iluzję naturalnego podłoża). Przy wyborze folii należy zwrócić uwagę na to, jakiej głębokości ma być nasze oczko wodne. Jeśli będzie liczyć mniej niż 0,8 m, wtedy powinna być ona grubości do 0,8 mm. Natomiast w przypadku, gdy zbiornik będzie głębszy niż 0,8 m, wtedy folia nie może być cieńsza niż 1 mm.

 Jeśli nie chcesz, aby powierzchnię zbiornika nieustannie „zdobiły” liście, na jego lokalizację nie wybieraj miejsca pod drzewami liściastymi. 

Tworzymy brzeg oczka wodnego

Na brzegu układamy płaskie kamienie. Usypujemy również żwir. Pod warstwą kamieni lub żwiru chowamy przewód wody. W tym miejscu można również zakopać filtr.

Powinniśmy zadbać o to, aby wokół brzegu oczka znajdowała się żyzna gleba. To właśnie tu posadzimy różnorodne rośliny, m.in.: firletkę poszarpaną, funkie, kosaćce, liliowce czy rutewkę orlikolistną.

Filtry zapewnią równowagę

Jeśli już jesteśmy przy filtrach – trzeba wiedzieć, że w sprzedaży są ciśnieniowe i przepływowe. Możemy je umieścić poza zbiornikiem, na brzegu, na płytkiej głębokości w oczku wodnym oraz na dnie. Co one nam dają? Zapewniają naturalną równowagę biologiczną.

Pompy w ogrodzie

Przy budowie oczka wodnego niezbędne są również pompy. To one odpowiadają za przepływ i oczyszczanie wody w zbiorniku. Zazwyczaj umieszczamy je na dnie. Trzeba pamiętać o tym, że jeśli pompa ma zasilać kaskadę, to przy jej zakupie należy zwrócić uwagę na wysokość podnoszenia wody (Hmax).

Pomocne są także skimmery. To one pomagają zbierać wszelkiego rodzaju zanieczyszczenia z powierzchni wody.

Jeszcze chwila i oczko wodne będzie gotowe!

Ostatni etap, oprócz wpuszczenia do zbiornika wody i rybek, polega na obsadzeniu go roślinami pływającymi np. pitią czy hiacyntem wodnym, gatunkami do strefy głębokiej (np. liliami wodnymi), do strefy płytkiej (np. pałką wodną), do strefy bagiennej (np. tatarakiem zwyczajnym) i do strefy nadbrzeżnej (np. kosaćcem syberyjskim).