Cebula siedmiolatka – uprawa, siew, pielęgnacja

Cebula siedmiolatka (Allium fistulosum), rodem z Chin i Mongolii, dotarła do Europy w Średniowieczu z terenów Syberii. Pod względem botanicznym jest to zupełnie inny gatunek czosnku, niż cebula zwyczajna (Allium cepa). Dlatego bardziej prawidłowa jest inna nazwa tej rośliny – czosnek dęty. O popularności cebuli siedmiolatki świadczy duża liczba jej nazw lokalnych. Na przykład Rosjanie nazywają siedmiolatkę cebulą chińską, zimową, dętą, piaskową, tatarką. Niemcy i Anglicy mają jeszcze więcej określeń, m.in. cebula wieczna, wiosenna, zimowa, japońska, walijska.

Pod względem botanicznym jest to zupełnie inny gatunek czosnku, niż cebula zwyczajna (Allium cepa).

Na pierwszy rzut oka siedmiolatka mało różni się od zwykłej cebuli. Ma takie same puste w środku liście, co prawda większe – mogą wyrastać do 70 cm wysokości. W przeciwieństwie do cebuli zwyczajnej siedmiolatka nie wytwarza dużych, zgrubiałych cebul.

Na jednym miejscu może rosnąć nawet 7-10 lat, chociaż największą produktywność wykazuje przez pierwsze 3-4 lata od siewu. Wynika to stąd, że jedna roślina może w ciągu roku wytworzyć od trzech do pięciu cebulek bocznych. Stopniowo następuje tak znaczne ich zagęszczenie, że obniża się jakość zbiorów, a szczypior staje się drobniejszy.

Wartość użytkowa

Cała roślina czosnku dętego zawiera bardzo duże ilości witaminy C, a także aminokwasów i związków mineralnych. Zarówno w liściach, jak i w części podziemnej rośliny znajdują się duże ilości flawonoidów, które działają przeciwutleniająco i przeciwzapalnie, i są ważne w zapobieganiu chorobom nowotworowym.

Cała roślina czosnku dętego zawiera bardzo duże ilości witaminy C, a także aminokwasów i związków mineralnych.

Stanowisko i gleba dla cebuli siedmiolatki

Uprawa cebuli siedmiolatki wymaga znacznie niższej temperatury niż w przypadku innych cebul. Wystarczy tutaj temperatura 11-12ºC, podczas gdy cebula zwyczajna potrzebuje co najmniej 20ºC. Siedmiolatka jest bardzo odporna na mrozy. Podobno stosunkowo łatwo znosi nawet -40ºC. Zielone liście, które wyrastają zaraz po odtajaniu gleby, wytrzymują powtarzające się przymrozki do -6ºC. Cebula siedmiolatka dobrze rośnie w nasłonecznionym miejscu ogrodu, chociaż nie szkodzi jej także cień. Gleba powinna być żyzna, przepuszczalna, najlepiej o pH równym 6,5 do 7,5 ale znosi też odczyn bardziej kwaśny.

Uprawa cebuli siedmiolatki wymaga znacznie niższej temperatury niż w przypadku innych cebul. Wystarczy tutaj temperatura 11-12ºC, podczas gdy cebula zwyczajna potrzebuje co najmniej 20ºC.

Odpowiada jej sąsiedztwo pomidorów, marchwi, ogórków, kopru i rumianku. Nie powinna zaś rosnąć obok kalafiorów, fasoli i grochu. Przed planowanym siewem siedmiolatki gleba powinna być dobrze spulchniona z podaniem kompostu albo obornika. Cebule nie lubią świeżo nawożonej albo świeżo wprowadzonej do uprawy gleby.

Siew, rozsada albo podział 

W ogrodzie uprawia się siedmiolatkę zwykle z siewu nasion. Możliwe jest też wcześniejsze wysianie cebuli na przykład w inspekcie i sadzenie w gruncie rozsady. Przy rozmnażaniu siedmiolatki przez podział, kilkuletnie kępy dzieli się na części, po trzy-pięć roślin i sadzi na grządce.

Wysiew do gruntu wykonuje się na początku kwietnia. Nasiona układa się w płytkim rowku (1,7-2 cm) co około 4 cm. Odstęp między rzędami wynosi ok. 25 cm. Można też siać siedmiolatkę we wrześniu-październiku. Wówczas można liczyć na zbiór szczypioru w następnym roku. Nasiona kiełkują po 14-16 dniach od wysiewu. Rozsadę wyhodowaną z nasion sadzi się w czerwcu po trzy siewki w jednym miejscu.

W ogrodzie uprawia się siedmiolatkę zwykle z siewu nasion. Możliwe jest też wcześniejsze wysianie cebuli na przykład w inspekcie i sadzenie w gruncie rozsady.

Pielęgnacja cebuli siedmiolatki

Uprawa tej cebuli jest wyjątkowo nieskomplikowana. Do obowiązkowych zabiegów należy tylko regularne spulchnianie gleby i odchwaszczanie, ponieważ cebula nie lubi konkurencji. Konieczne jest też oczywiście podlewanie, ale bez nadmiaru wody oraz zasilanie składnikami pokarmowymi w okresie wzrostu.

Do obowiązkowych zabiegów należy tylko regularne spulchnianie gleby i odchwaszczanie, ponieważ cebula nie lubi konkurencji.

Uprawa cebuli siedmiolatki na wzór japoński

Siedmiolatka znana jest od dawna w krajach Dalekiego Wschodu, między innymi w Chinach, Japonii i Wietnamie. Japończycy stosują powszechnie nieco inną uprawę siedmiolatki, zwanej tam „japońskim porem”. Nie ograniczają się do zbioru wartościowego szczypioru wyrastającego już wczesną wiosną, ale dążą do uzyskania wydłużonych roślin, przypominających pory. W tym celu, w miarę wzrostu, obsypują rośliny ziemią dwa-trzy razy w okresie wegetacji. W wyniku takich zabiegów powstają wydłużone rośliny z długim odcinkiem wybielonej łodygi i zgrubieniem cebulowym. Siedmiolatka uprawiana na wzór japoński ma delikatną konsystencję i dużą wartość smakową.