Trawy ozdobne - gatunki, wymagania, pielęgnacja

Wiele gatunków traw, które raz ukorzeniły się na stanowisku, wykazuje dużą trwałość i odporność na mróz. Trawy ozdobne dają się też efektownie komponować z innymi bylinami.  

Trawy – wzbogacenie ogrodu w każdym stylu

Trawy są niezwykle różnorodne i można je dopasować do każdego stylu ogrodu. Od subtelnej kostrzewy popielatej (Festuca glauca) aż do majestatycznego miskantu chińskiego (Miscanthus sinensis) – trawy ozdobne wprowadzają teksturę i kolor, i to bardziej wyraziście w porównaniu z innymi bylinami. Ich silną obecność w ogrodzie podkreśla bieg pór roku: w sezonie wegetacyjnym łączą się barwne liście z pełnymi uroku kwiatostanami, a w późniejszych miesiącach wytrzymałe źdźbła, często zimozielone, tworzą cenną ozdobę w surowym zimowym krajobrazie.

Do traw ozdobnych zalicza się umownie wiele różnych rodzin botanicznych. Duża część traw ogrodowych (również bambus) należy do dużej rodziny wiechlinowatych (Poaceae). Często spotyka się również przedstawicieli rodziny ciborowatych (Cyperaceae) i sitowatych (Juncaceae). Nazwą „trawy” określa się tradycyjnie rodzinę wiechlinowatych, włączając czasem turzycowate. Jeśli ze względu na podobny wygląd nazwie się „trawą” również sitowate, wiadomo, że chodzi o grupę roślin wieloletnich o podobnym, „trawiastym” pokroju, a nie o nazwę naukową. Trzeba tylko pamiętać, że każda roślina ma swoją dwuczłonową nazwę botaniczną – nazwę rodzajową i epitet gatunkowy. I ostatecznie tylko ona się liczy.

Trawiasty ogród tworzy strukturę i barwę

Trawy są filigranowymi roślinami o charakterystycznym wyglądzie, które zazwyczaj stanowią uroczy akcent w ogrodzie przez cały rok. Niektóre rodzaje zachwycają wyprostowaną sylwetką jak proso (Panicum), inne pokazują miękki, falujący wzrost, a na przykład gatunki rzadko spotykanej trawy hakonechloa (Hakonechloa) tworzą malownicze, kaskadowe kępy. Gniazdowe trawy jak kortaderia (Cortaderia) tworzą zwarte kępy liści, które już ze względu na swoje rozmiary są niezwykle atrakcyjne.

Sadząc nawet bardzo rozłożyste trawy, nie trzeba zwykle obawiać się ich ekspansji, ponieważ nie wszystkie mają tendencję do rozmnażania się. W przypadku na przykład kosmatki (Luzula) można wykorzystać zdolność do tworzenia rozłogów, kiedy chce się zazielenić jakąś powierzchnię. Japońska trawa (Hakonechloa) również stopniowo poszerza swój zasięg krótkimi łączami.

Wiele gatunków traw ozdobnych wykazuje zadziwiające kolory, które umożliwiają tworzenie w ogrodzie efektownych kompozycji. Jesienią szczególnie atrakcyjne pozostaje miskant chiński (Miscanthus sinensis) i proso rózgowate (Panicum virgatum). Po lecie, które miało do zaoferowania mnóstwo słonecznych godzin, kolory ich liści wypadają szczególnie intensywnie. Spektrum barw sięga od złoto-żółtej przez czerwono-brązową do jaskrawych odcieni czerwieni, które sprawiają, że ogród dosłownie świeci.

Odmiana prosa rózgowego ‘Rotstrahlbusch’ zachwyca wczesnym latem efektownymi, czerwonymi wierzchołkami liści. Turzyca (Carex), kosmatka (Luzula) i kostrzewa (Festuca) wyróżniają się nasyconymi kolorami liści, które zostają również zimą. Także owsiczka wieczniezielona (Helictotrichon sempervirens) jest trawą, którą można obsadzić ubogie, słoneczne stanowiska. Tworzy zachwycające kępy z ponad metrowej wysokości kłosami i pięknymi, niebieskawymi źdźbłami.

Chociaż trawa jest sadzona przede wszystkim ze względu na dekoracyjne liście, również jej kwiatostany mogą być bardzo efektowne. Puszyste, kremowe wiechy trawy pampasowej przyciągają uwagę i można je wykorzystać również do dekoracji mieszkania. Również wiele odmian miskantu chińskiego wytwarza ogromne wiechy kwiatowe.

Różnorodne zastosowanie traw ozdobnych

Jeśli ktoś chce sadzić w ogrodzie trawy, znajdzie coś odpowiedniego na każde stanowisko i okazję. Kto lubi dotykać pierzastych kwiatostanów traw, może je posadzić przy ścieżkach albo przy kąciku wypoczynkowym. Obok rozplenicy japońskiej (Pennisetum alopecuroides) trudno przejść obojętnie, bez dotknięcia wąskolancetowatych kwiatostanów w formie „szczotek do butelek”. Szczególnie imponujące są gniazda giganta pośród traw, miskantu chińskiego (Miscanthus sinensis), które nadają się również do tworzenia osłon na granicy działki. Trawy sprawdzają się też w roli roślin okrywowych albo na obwódki rabatowe. W tym drugim przypadku, w ogrodach o wyraźnym, formalnym podziale, polecane są zwłaszcza trawy z rodzaju śmiałek (Deschampsia) albo hakonechloa. Niska sesleria (Sesleria) doskonale nadaje się na pierwszy plan rabaty.

Wiele traw ozdobnych lubi miejsca w pełnym słońcu. Wysoki trzcinnik ostrokwiatowy Calamagrostis ×acutiflora 'Karl Foerster', filigranowa ostnica (Stipa) i tworząca oryginalne poduszki kostrzewa (Festuca) tolerują na dodatek stanowiska suche. Na słoneczne obrzeża sadzawek doskonale nadają się natomiast rośliny z rodzaju sit (Juncus). Turzyce (Carex) preferują dla odmiany półzacienione miejsca nad wodą i są tam idealnymi soliterami. Wiele zimozielonych rodzajów traw rośnie bardzo dobrze również w miejscach półzacienionych. Na przykład szerokolistna turzyca babkowata (Carex plantaginea) nadaje się bardzo dobrze do obsadzenia powierzchni pod dużymi drzewami.

Swoją niebanalną urodę prezentuje większość traw także w pojemnikach i doniczkach na tarasie lub balkonie.

Trawy ozdobne na rabatę bylinową

Sadząc trawy, można wspaniale wprowadzić na rabatę również inne byliny. Rośliny strukturalne i wypełniające – trawy i byliny, które w stosunkowo krótkim czasie rozwijają pełnię swojej urody – mogą być artystycznie wkomponowane w ogólny widok ogrodu. Najwyższe piętro na bylinowej rabacie tworzą wysokie trawy – byliny wiodące. Jeśli pozostaje do dyspozycji odpowiednio duża powierzchnia, można stworzyć z nasadzeń grupowych ciekawe, powtarzające się motywy. Różnych rodzajów i gatunków byliny będą tam na rabacie umieszczone w niewielkich grupkach. Ostatecznie zawsze chodzi o harmonię i równowagę.

W ogrodach stepowych byliny o płaskim wzroście i niskich kwiatach, jak przykładowo rozchodnik (Sedum), tworzą strukturę poziomą, podczas gdy pion jest zdominowany przez trawy ozdobne. Karl Foerster (1874-1970), słynny niemiecki ogrodnik i pisarz, sformułował zasadę „harfy i bębna”: filigranowe trawy są w ogrodzie harfami, które wraz ze spektakularnymi bylinami, bębnami, tworzą efektowną kompozycję.

Podczas planowania rabat kwiatowych trzeba wziąć pod uwagę różnorodne wymagania stanowiskowe poszczególnych bylin i możliwie najlepiej je uwzględnić. Trawy stepowe jak przykładowo kostrzewa popielata (Festuca glauca) lubią raczej mało urodzajne i przepuszczalne gleby, i są też odporne na suszę. Strzęplica sina (Koeleria glauca), ostnica włosowata (Stipa capillata) oraz palczatka miotlasta (Schizachyrium scoparium) w gorących i skąpych w opady miesiącach również pokazują się od swojej najlepszej strony. Dobrym sąsiedztwem są dla nich na przykład ostrogowiec (Centranthus) albo gaura (Gaura).

Wysokie trawy jako tło dla innych roślin

Wysoko rosnące albo nawet średniej wielkości trawy mają decydujący wpływ na ogólny obraz kompozycji i można je porównać do rusztowania w tle. Kiedy nadchodzi lekki letni wiatr, subtelne kolory liści i falujące wiechy kwiatostanów wprowadzają na rabatę pewną dynamikę. Ostnica olbrzymia (Stipa gigantea), która dorasta prawie do dwóch metrów wysokości i ze swoją złocistą falą kwiatostanów stanowi atrakcję ogrodu, sprawia mimo to wrażenie bardzo filigranowej. Również trzęślica trzcinowata (Molinia arundinacea) ze swoim eleganckim, zwieszonym pokrojem jest atrakcyjnym soliterem, który dobrze toleruje miejsce w półcieniu.

Jeśli miejsce na to pozwala, trawa pampasowa (Cortaderia) ze swoimi okazałymi wiechami kwiatów z pewnością przyciągnie wszystkie spojrzenia. Miskant olbrzymi (Miscanthus x giganteus) ze swoim energicznym wzrostem zapewnia wspaniały widok i doskonałą osłonę w roli parawanu.

Trawy do ogrodu żwirowego

Prawdziwy ogród żwirowy ma niewiele wspólnego z ponurą kamienistą pustynią, na której można dopatrzyć się paru zagubionych roślin. Wyróżnia się przede wszystkim tym, że lubiące słońce i naprawdę odporne na suszę rośliny są naturalnie wkomponowane w scenerię kamieni różnego rodzaju. W pełni nasłonecznione stanowisko i przepuszczalne podłoże są idealną podstawą do artystycznego urządzenia ogrodu żwirowego, w którym właśnie trawy będą odgrywać ważną rolę.

Łukowato wygięte źdźbła piaskownicy zwyczajnej (Ammophila arenaria) prezentują się przepięknie, podobnie jak kostrzewa (Festuca), proso (Panicum), ostnica (Stipa) albo palczatka (Andropogon). Szczególnie efektownie wygląda kombinacja pierzastych traw z czosnkiem główkowatym (Allium sphaerocephalon) oraz różowym lub czerwonym krwawnikiem (Achillea). Piękne kontrasty można też uzyskać z mięsistym rozchodnikiem (Sedum), kolczastym mikołajkiem (Eryngium), wyrazistą lawendą albo drobnokrzaczastą różą w intensywnym kolorze.

Spośród wielkiego bogactwa traw dobrze jest jednak wybrać tylko kilka albo nawet skupić się wyłącznie na jednym rodzaju – to zapewni zrównoważony efekt ogólny.