Mrówki w ogrodzie – jak sobie z nimi poradzić? Sprawdzone sposoby

Mrówki – owady pożyteczne i uciążliwe

Nazwanie mrówek owadami szkodliwymi byłoby bardzo niesprawiedliwe, ponieważ te pracowite zwierzęta są nadzwyczaj skutecznymi pożeraczami szkodników. Na przykład gniazdo mrówek rudnic (Formica rufa), które żyją głównie na skrajach lasów i na polanach, potrafi w ciągu dnia upolować do 100 000 larw owadów, regulując ich liczebność. Mrówki nie kierują się oczywiście naszą klasyfikacją na owady pożyteczne i szkodniki, i włączają do swojego menu również larwy wielu motyli i chrząszczy. 

Mrówki są naszymi sprzymierzeńcami i w ogrodzie należy je raczej wypędzać i zniechęcać do pobytu niż zwalczać. Można przesiedlać gniazda za pomocą garnka wypełnionego wełną drzewną lub luźną ziemią. Mrówki nie lubią niektórych zapachów i można je usunąć kwiatami lawendy, cynamonem, goździkami, chili w proszku lub skórką z cytryny, posypując tymi aromatycznymi substancjami mrówcze gniazda i ścieżki. Bariera ze sproszkowanej kredy albo ogrodowego wapna zatrzyma zwierzęta przed wejściem do domu. Alternatywą może być mieszanka zwietrzałego piwa i miodu. 

Mrówki są naszymi sprzymierzeńcami i w ogrodzie należy je raczej wypędzać i zniechęcać do pobytu niż zwalczać.

Z ogrodniczego punktu widzenia mrówki mają parę złych nawyków: chronią na przykład mszyce przed drapieżnikami, aby zbierać słodką wydzielinę (spadź). Niektóre gatunki mrówek z upodobaniem budują swoje gniazda pod słonecznymi tarasami, gdzie wiosną kamienie szczególnie szybko się nagrzewają. Od czasu do czasu zdarza się, że mrówki podgryzają słodkie, zwykle przejrzałe owoce, chociaż te szkody nie są akurat zbyt uciążliwe.  

Gatunki mrówek w ogrodzie

W ogrodzie spotyka się przede wszystkim dwa gatunki mrówek: czarną hurtnicę pospolitą (Lasius niger) i żółtą podziemnicę zwyczajną (Lasius flavus). Pierwszy gatunek jest bardziej popularny i bywa często nazywany mrówką ogrodową. W gnieździe pracuje do 500 robotnic, które osiągają zwykle wielkość 3-5 mm. Jako pożywienie służy hurtnicom przeważnie spadź, ale są też drapieżnikami i polują na liczne gatunki owadów. Hodowlę mszyc opanowały te ogrodowe mrówki do perfekcji i nawet przesiedlają szkodniki na inne rośliny, rosnące bliżej mrowiska. Te wyjątkowo zdolne do przystosowywania się do różnych warunków życia mrówki z upodobaniem budują swoje gniazda pod płytami chodnikowymi, a okazyjnie wchodzą też do domów.

Żółte podziemnice mają długość zaledwie 2-4 mm i są zdecydowanie mniejsze od czarnych hurtnic. Bardzo chętnie zakładają swoje gniazda po powierzchnią trawników i mogą usypać kopczyk ziemi wielkości kretowiska. Łatwo je odróżnić od kopców kreta, ponieważ są poprzerastane trawą i mają tylko kilka wyjść. Żółte mrówki prowadzą podziemny tryb życia, żywiąc się prawie wyłącznie spadzią hodowanych przez siebie mszyc korzeniowych. Rzadko opuszczają swoje gniazdo. Mrowisko zakłada czasem kilka królowych, kiedy jednak gniazdo się rozwinie, walczą ze sobą, aż pozostanie tylko najsilniejsza. 

Nowe tarasy, podjazdy i ścieżki ogrodowe należy układać tak, aby nie były nie zachęcały mrówek do budowy gniazd.

Zamiast zwalczać mrówki, lepiej przesiedlić

Kiedy mrówki w Waszym ogrodzie stają cię powoli coraz bardziej uciążliwe, nie musicie ich od razu zwalczać. W wielu przypadkach wystarczy je po prostu przesiedlić. Odbywa się to w następujący sposób: Doniczkę napełnioną wełną drzewną ustawiacie otworem do dołu na ścieżce mrówek i zwyczajnie czekacie. Po pewnym czasie mrówki zaczną przenosić swoje gniazdo do doniczki. Rozpoznacie to po tym, jak owady przenoszą do nowego mieszkania swoje poczwarki. Poczekajcie, aż przeprowadzka się zakończy i podnieście doniczkę na łopacie. Nowe stanowisko powinno być oddalone przynajmniej 30 m od starego gniazda, aby mrówki nie powróciły na stare śmieci.

Zapobiegać osiedlaniu się mrówek

Nowe tarasy, podjazdy i ścieżki ogrodowe należy układać tak, aby nie były nie zachęcały mrówek do budowy gniazd. Należy unikać sypania żwiru jako podkładu pod bruk i zamiast tego stosować kruszywo bazaltowe. W tym samym celu można fugi uszczelniać specjalną zaprawą na bazie żywic syntetycznych. Istnieją na rynku produkty, które uszczelniają utwardzane powierzchnie przed mrówkami i chwastami, a jednocześnie są przepuszczalne dla wody deszczowej. 

Dlaczego zwalczanie mrówek nie ma sensu?

Normalny ogród zawsze zostaje zasiedlony przez mrówki. Aby mieć ogród wolny od mrówek, trzeba byłoby zastosować środki chemiczne. Skutek byłby jednak taki, że ucierpiałaby nie tylko populacja mrówek, ale też Wasze zdrowie, a naturalna równowaga w ogrodzie byłaby w znacznym stopniu naruszona. Likwidowanie mrówek daje poza tym tylko krótkotrwały efekt. Mrówki są zwierzętami terytorialnymi.

W całkowicie naturalny sposób i bez trucizny dadzą się mrówki przepędzić, jeśli wykażecie trochę cierpliwości.

Kiedy znajdą wolny rewir, bronią go przed innymi mrowiskami i młodymi mrówkami. W obronie terytorium zabijają obce mrówki i zjadają je. Kiedy wtrącicie w te procesy, naturalny cykl zostanie zakłócony. Koniec jednej kolonii oznacza początek dla innej. Jeśli mrowisko zostanie opuszczone, przywędrują w krótkim czasie nowe mrówki i zasiedlą ogród. 

Nieprzydatne środki domowe

Proszek do pieczenia i ocet są skuteczne w określonych warunkach. W ogrodzie ziemia absorbuje jednak te substancje prędzej, niż zdążą podziałać na mrówki. Także kawa jest szeroko rozpowszechnionym środkiem, który ma odstraszać mrówki. Różnie to jednak wygląda i działanie opiera się prawdopodobnie na zapachu. Kiedy szczególnie aromatyczną kawą posypiecie bezpośrednio mrowisko, odstraszające działanie jest możliwe. Niemniej jednak aromat szybko się ulatnia i działanie ustaje. 

Przepędzanie i odstraszanie mrówek

W całkowicie naturalny sposób i bez trucizny dadzą się mrówki przepędzić, jeśli wykażecie trochę cierpliwości. Zabiegi są skuteczne, o ile stosuje się je regularnie. Dobrze jest zastosować kilka metod, ponieważ nie wszystkie gatunki mrówek reagują tak samo na jednakowe bodźce. 

• Systematyczne zakłócanie spokoju – Mrówki lubią ustabilizowane warunki. Jeśli gniazdo ulegnie uszkodzeniu, ich potomstwu grozi niebezpieczeństwo. Owady reagują na zniszczenie gniazda przeprowadzką potomstwa w inne miejsce. Kiedy odkryliście gniazdo mrówek na rabacie, możecie codziennie uciskać ziemię albo nakłuwać ją kijem. Korytarze zostaną przez to zasypane, a mrówki ciągle niepokojone poszukają sobie nowego rewiru.
• Zalewanie wodą – Wiele żyjących w ziemi mrówek jest przystosowanych do wilgotnego środowiska. Niemniej jednak w stale mokrym gruncie nie są w stanie wychować potomstwa. Zalewanie korytarzy pomaga w przypadku niektórych gatunków pozbyć się owadów. Wiele mrówek dobrze sobie jednak radzi podczas ulewnego deszczu i takie zabiegi z wodą nie robią na nich większego wrażenia.

Mrówki są naszymi sprzymierzeńcami i w ogrodzie należy je raczej wypędzać i zniechęcać do pobytu niż zwalczać.

• Likwidowanie źródeł pożywienia – Mrówki osiedlają się tam, gdzie znajdują pod dostatkiem pożywienia. Zarówno mrówki żyjące pod ziemią, jak i prowadzące naziemny tryb życia odżywiają się często spadzią. Kiedy znajdziecie gniazdo mrówek na rabacie albo na trawniku, rośliny są z dużym prawdopodobieństwem zasiedlone przez mszyce korzeniowe. Mrowiska nadziemne znajdują się często w pobliżu roślin, na których żerują mszyce. Aby pozbyć się mrówek, trzeba zlikwidować przyczynę ich osiedlenia się: zastosować zwalczanie mszycy środkami przyjaznymi dla środowiska.
• Zniechęcanie do osiedlenia – Podjazdy i ścieżki ogrodowe trzeba tak układać, aby dla mrówek wyglądały mało atrakcyjnie. Kruszywo bazaltowe lepiej się nadaje z tego względu jako podsypka niż żwir. Szczeliny między kostką, kamieniami lub płytami trzeba uszczelniać zaprawą z żywic syntetycznych. Przepuszczają one wodę, tworząc zaporę dla roślin i owadów.