Tulipanowiec (drzewo) – jak uprawiać, pielęgnować i przycinać?

Tulipanowiec jest rodzajem botanicznym drzew z rodziny magnoliowatych, a to oznacza, że jest przedstawicielem najstarszej linii rozwojowej roślin okrytonasiennych. Nazwa botaniczna Liriodendron pochodzi od greckich słów leirion = „lilia” i dendron = drzewo. Rodzaj liczy dwa gatunki: tulipanowiec amerykański (Liriodendron tulipifera L.) oraz Tulipanowiec chiński (Liriodendron chinense (Hemsl.) Sarg.).

Tulipanowiec amerykański (Liriodendron tulipifera) - skąd pochodzi? Ile metrów może osiągnąć?

Ojczyzną tego drzewa jest wschodnia część Ameryki Północnej, od Florydy przez Appalachy do Wielkich Jezior. Rośnie przeważnie w dolinach i na terenach zalewowych rzek na wilgotnych i przepuszczalnych glebach, okresowo zalewanych. W połowie XVII wieku tulipanowiec amerykański został przywieziony z Nowego Świata do Anglii, a dopiero pół wieku później dotarł do Niemiec. W Stanach Zjednoczonych tulipanowiec jest wartościowym gatunkiem leśnym. Z drewna tulipanowca produkuje się ponad milion metrów sześciennych tarcicy, a drewno małowymiarowe i odpady są surowcem dla przemysłu papierniczego.

W swojej ojczyźnie tulipanowiec amerykański dorasta do 60 m wysokości, jednak u nas osiąga co najwyżej 20-35 m. Korona jest początkowo wąska i stożkowata, z czasem staje bardzo wyniosła, chociaż niezbyt szeroka, bardzo gęsta po rozwinięciu liści. Kora pnia jest jasnoszara, podłużnie spękana. Główne gałęzie rosną stosunkowo stromo do góry i mają korę szarobrązową, natomiast młodsze są jasnobrązowe.

Liście tulipanowca trudno pomylić z innym rodzajem: są w obrysie prawie czworokątne i podzielone na cztery klapy. Przednia część liścia wygląda, jakby była odcięta. Jesienią przybierają kolor złotożółty.

Obupłciowe zielonożółte do siarkowożółtych kwiaty rozwijają się od maja do czerwca i przypominają wielkością i kształtem kwiaty tulipana. Po raz pierwszy kwitną drzewa piętnastoletnie.

Owoce tulipanowca są wrzecionowate, mają długość 6-7 cm, wyglądają bardzo osobliwie, przypominając cienkie i długie szyszki. Tutaj właśnie odzywają się cechy przodków tej prastarej rodziny magnoliowatych.

Stanowisko do uprawy tulipanowca

Wybór stanowiska odgrywa kluczową rolę w pomyślnej uprawie tulipanowca. Wskazówek może udzielić spojrzenie na warunki panujące w ojczyźnie tego gatunku. Klimat tam panujący przypomina klimat Europy Centralnej, jednak lato jest w Ameryce znacznie cieplejsze i bogatsze w opady, a zimą klimat łagodniejszy. Tulipanowiec posiada płaski system korzeniowy, co czyni go podatnym na wywrócenie przez wiatr. Stanowisko powinno być:

• słoneczne do półzacienionego, z co najmniej czterema godzinami słońca dziennie,
• ciepłe i osłonięte od wiatru,
• ze świeżą, żyzną i wilgotną glebą,
• najlepiej piaszczysto-gliniastą i dobrze przepuszczalną, na zbitą glebę reaguje słabym wzrostem,
• zaletą jest odczyn gleby neutralny do lekko kwaśnego.

Jak sadzić tulipanowiec?

Optymalnym okresem sadzenia tulipanowców jest „okres bezlistny”, a więc czas od października do marca. Tulipanowce są wprawdzie mrozoodporne, ale ze względu na delikatne, wrażliwe korzenie sadzonek zaleca się sadzenie wiosną. Przedtem gleba piaszczysta powinna być wzbogacona kompostem. Warstwa ściółki z liściastego kompostu albo kory pozwala roślinom utrzymać wilgotność podłoża.

Podlewanie i nawożenie tulipanowca latem

Jak wynika z krótkiego wglądu w ojczyste warunki północnoamerykańskie, tulipanowiec jest latem obficie zaopatrywany w wodę przez opady deszczu. Z tego powodu to ozdobne drzewo nie miało żadnego powodu, aby w drodze ewolucji wykształcać głęboki system korzeniowy. Podczas letnich upałów i suszy w naszej strefie klimatycznej roślina jest więc poważnie zagrożona przesuszeniem. Aby utrzymać tulipanowca w dobrym stanie należy:

• nie dopuścić w żadnym wypadku do wysuszenia gleby,
• jeśli wierzchnia warstwa gleby wygląda na podeschniętą, zachodzi potrzeba podlewania,
• latem, w okresie bez deszczu, obficie podlewać.

W pojemniku bryła korzeniowa jest bardziej narażona na wysychanie, niż w gruncie, dlatego trzeba często sprawdzać wilgotność podłoża.

Przy prędkości wzrostu do 70 cm w ciągu roku tulipanowiec tylko z tego względu potrzebuje mnóstwo energii. Aby mógł rozwinąć bujnie kwiaty i liście, należy go regularnie zasilać składnikami odżywczymi. Tulipanowiec potrzebuje:

• na rabacie: od kwietnia do września, co cztery tygodnie, dawki dojrzałego kompostu,
• w kwietniu, czerwcu i sierpniu można podać mineralno-organiczny nawóz o długim działaniu,
• w pojemniku: od kwietnia do sierpnia co tydzień podlewać z dodatkiem płynnego nawozu.

Nawozem ze zwiększoną zawartością potasu podanym późnym latem zwiększy się zimoodporność drzewa. Najpóźniej na początku września odstawia się nawożenie, aby gałęzie zdążyły zdrewnieć przed zimą. Świeże, miękkie pędy są podatne na przemarznięcie.

Jak pielęgnować tulipanowiec zimą?

Tulipanowiec gubi liście jesienią, co wyraźnie zwiększa jego szanse na pomyślne przezimowanie. Niemniej jednak to ozdobne drzewo musi się do spadków temperatury rzędu -20°C dopiero w ciągu lat przyzwyczaić. Pielęgnacja tulipanowca zimą sprowadza się do tego, aby ochronić go przed silnym mrozem i stresem wywołanym zimową suszą.

• W pierwszych pięciu latach: obszar bryły korzeniowej należy okrywać warstwą liści i gałęzi iglastych, a koronę otulać włókniną.
• W następnych latach: pień owinąć włókniną albo tkaniną jutową dla osłony przed ostrym zimowym słońcem. Jako alternatywę można zastosować osłanianie deskami albo matą z trzciny.
• W dni z odwilżą należy tulipanowca podlewać.
• Od września do marca nie stosować nawożenia.

Jak przycinać tulipanowiec?

Tulipanowiec rozwija swoją malowniczą sylwetkę z koroną kolumnową do stożkowej, a potem bardziej rozłożystą, bez używania nożyc i piły. Jedynie wyjątkowo, w ramach zabiegów pielęgnacyjnych, zdarza się czasem jakieś cięcie. Kiedy drzewo staje się za duże, a jego korona przerzedziła się albo zbytnio rozbudowała, można to skorygować. Najlepszą porą do cięcia formującego i utrzymującego sylwetkę jest okres między listopadem/grudniem a marcem/kwietniem. Drobne korekty można wykonać też latem, bezpośrednio po kwitnieniu.

• Przemarznięte gałęzie tnie się do zdrowego drewna.
• Usuwa się martwe gałęzie, a zbyt długie skraca na pożądaną długość.
• Gałęzie skierowane do wnętrza korony usuwa się, albo skraca do odgałęzienia zwróconego na zewnątrz.

Tulipanowiec – czy usuwać zwiędłe kwiaty?

Duże, do 10 cm kielichy kwiatów, przemieniają się do jesieni w efektowne owoce o niecodziennym kształcie. Przypominają nieco szyszki drzew iglastych, co w tej rodzinie (magnoliowatych) pozostało z pradawnych czasów. Aby nie pozbawiać się jesienią oryginalnego widoku dekoracyjnych owoców na drzewie, należy zwiędłe kwiaty po prostu pozostawić.

Najczęstsze błędy w uprawie tulipanowca

Jeżeli tulipanowiec zrzuca przedwcześnie liście, przebarwia je latem na żółto albo nie kwitnie, przyczyna tkwi zwykle w niewłaściwej pielęgnacji. Oto kilka głównych przyczyn:

• Stres wywołany suszą powoduje zrzucanie liści – należy podlewać regularnie i obficie przez cały rok, unikając zastoju wody.
• Twarda woda powoduje żółknięcie liści – należy podlewać tulipanowce deszczówką albo miękką wodą z innych źródeł.
• Niedobór składników odżywczych skutkuje skąpym kwitnieniem – od wiosny do jesieni trzeba podawać nawóz organiczny.
• Niedobór potasu wpływa na mrozoodporność – w sierpniu należy podać dawkę nawozu z zawartością tego składnika.
• Sól szkodzi korzeniom - w bezpośredniej bliskości tulipanowca nie należy używać soli do posypywania drogi.