Świdośliwa: właściwości, odmiany, uprawa [WIDEO]
Pod koniec czerwca dojrzewają owoce świdośliwy (Amelanchier). Wielu ogrodników-amatorów może nawet nie wie, że są one jadalne i bardzo smaczne. Wyglądem i smakiem przypominają trochę borówkę czarną. Botaniczna nazwa wywodzi się od celtycko-galijskiego słowa „amelanche” i oznacza „jabłuszko”. Rzeczywiście, owoce świdośliwy, chociaż wyglądają jak jagody, są pod względem budowy owocami jabłkowatymi – w końcu przynależność do rodziny różowatych zobowiązuje.
Właściwości świdośliwy
Prawie wszystkie gatunki z rodzaju świdośliwy (około 25) pochodzą z Ameryki Północnej, a pierwsze pisemne wzmianki o tej roślinie są datowane na 1549 r. Krzewy albo niewielkie drzewa świdośliwy są z reguły uprawiane w celach dekoracyjnych. Aromatyczne, soczyste i słodkie owoce świdośliwy mogą być jednak spożywane w formie przetworów lub na surowo. Zawarte w nich składniki wykazują bardzo pożyteczne właściwości lecznicze.
- Flawonoidy – wzmacniają naczynia krwionośne i serce.
- Minerały, jak magnez, wapń i żelazo wspomagają normalne funkcjonowanie układu nerwowego i mięśniowego, ułatwiają sen.
- Niestrawne składniki, takie jak pektyna, wspomagają trawienie i pomagają przy odchudzaniu.
- Garbniki pomagają zwalczać stany zapalne jamy ustnej i gardła.
Owoce wielkości grochu przebarwiają się od koloru czerwonego do niebieskoczarnego w stanie dojrzałym. Dają się nawet suszyć i kiedyś były używane zamiast rodzynek. W okresie zbiorów trzeba się jednak bardzo spieszyć, ponieważ słodkie owoce są również przysmakiem ptaków.
Zastosowanie świdośliwy w ogrodzie
Świdośliwa znajduje w ogrodzie różnorodne zastosowanie. Wysoko ceni się piękne barwy jesienne tej rośliny, a także dekoracyjność form liści. Zaletą jest też parasolowaty pokrój; pod luźną koroną pozostaje dużo miejsca dla roślin dolnego piętra. Korzenie świdośliwy wrastają głęboko w ziemię, nie stanowiąc konkurencji dla roślin towarzyszących. Ze względu na niewielkie rozmiary, doskonale nadaje się do małych ogrodów. Białe kwiaty świdośliwy wiosną pięknie komponują się z niebieskimi kwiatami szafirków albo cebulicy. Jesienią zdobią ogród liście w jaskrawych barwach żółci, czerwieni albo pomarańczy.
Gatunki i odmiany świdośliwy
1. Świdośliwa Amelanchier ‘Ballerina’
Odmiana wyhodowana w Holandii. Ze wszystkich odmian świdośliwy ‘Ballerina’ jest najchętniej zjadana przez ptaki. Owoce przebarwiają się stopniowo od różu przez czerwień do fioletu. Mają średnicę ok. 15 mm i są bardzo smaczne. Krzew osiąga wysokość do 5 m. Prawdopodobnie jest hybrydą Amelanchier laevis. Pewne jest natomiast, że dzięki licznym, dużym kwiatom i wspaniałym barwom jesiennym, należy do najbardziej dekoracyjnych odmian.
2. Świdosliwa Amelanchier ‘Bluemoon’
Ukraińska odmiana owocowa. Krzew o wyprostowanej koronie dorasta do 2,5 m wysokości. Ze względu na kompaktowy pokrój jest szczególnie polecany do małych ogrodów. Ciemnoniebieskie, okrągłe owoce dojrzewają pod koniec czerwca. Są słodkie, aromatyczne i soczyste, o średnicy przeciętnie 12 mm, a maksymalnie ponad 15 mm. Wiszą na krzewach gronami po około 10 sztuk. Można jest je na surowo, przerabiać albo suszyć jak rodzynki.
3. Świdośliwa Amelanchier ‘Blue Ray’
Nowa amerykańska odmiana o nieznanej przynależności gatunkowej. Wysoki krzew o mocnym wzroście i wyprostowanej koronie. Owoce są średniej wielkości, ale bardzo smaczne.
4. Świdośliwa Amelanchier ‘Forestburg’
Odmiana kanadyjska o wzroście do 4 m. Początkowo rośnie pionowo, a potem tworzy rozłożystą koronę. Bardzo wydajna, o dużych owocach w gęstych gronach. Owoce dojrzewają dosyć równomiernie, są słodkie i smaczne.
5. Świdośliwa Amelanchier 'Robin Hill'
W marcu i kwietniu urzeka różowymi pąkami, które rozwijają się przepiękne, białe z lekkim różowym odcieniem kwiaty. Są pachnące i przyciągają do ogrodu roje pszczół i trzmieli. Od czerwca ukazują się na gałęziach ciemnofioletowe, niewielkie owoce.
Jak uprawiać świdośliwę?
1. Stanowisko i gleba dla świdośliwy
Świdośliwa jest w pełni mrozoodporna i znosi bez problemu znaczne spadki temperatury. Lubi stanowisko słoneczne do półzacienionego. Gleba powinna być lekko piaszczysta, przepuszczalna, lekko kwaśna. Ogólnie biorąc, roślina jest bardzo tolerancyjna w stosunku do gleby i miejsca.
2. Sadzenie świdośliwy
Najlepszą porą do sadzenia świdośliwy jest wiosna albo jesień. Przed sadzeniem trzeba dobrze przygotować miejsce. Jeśli ziemia jest ciężka i wilgotna, należy domieszać piasek. W przypadku gleby mało żyznej zaleca się dawkę kompostu albo innego nawozu organicznego.
3. Jak przycinać świdośliwę?
Także pod tym względem świdośliwa nie przysparza większych problemów, ponieważ w zasadzie nie wymaga ciecia. Krzew w naturalny sposób rozwija zwarty, estetyczny pokrój. Dopiero po wielu latach może się zdarzyć, że roślina traci nieco formę i wymaga korekty. Dobrą porą do wykonania zabiegu skracania pędów jest maj. Należy najpierw przyciąć tylko połowę wszystkich gałęzi, a resztę w przyszłym roku. W ten sposób cały krzew zostanie odmłodzony.
Chociaż świdośliwa jest z natury krzewem, to daje się też prowadzić w formie drzewka. To oznacza, że korona zaczyna się dopiero na wysokości ok. 1,8 m. Niektóre szkółki oferują do sprzedaży obie formy rośliny.
Komentarze