Pigwa: jak uprawiać to drzewo z dekoracyjnymi owocami i kwiatami? [WIDEO]

Jej owoce, przypominające wyglądem jabłka, znane są ludziom od ponad 4000 lat. Bardzo możliwe, że owoc pigwy był tym złotym jabłkiem z napisem „dla najpiękniejszej”, które bogini Eris rzuciła na słynnym weselu Tetydy i Peleusa.

Jak wygląda pigwa?

Pigwa jest niewielkim drzewem dorastającym do 3-5 m. W przeciwieństwie do jabłek i gruszek, owoców pigwy nie można jeść na surowo. Niemniej jednak jest to bardzo cenna roślina zarówno pod względem kulinarnym, jak i dekoracyjnym. Piękne kwiaty mają kolor biały albo białoróżowy. Są wyraźnie większe od kwiatów jabłoni i gruszy. Nie pozostawiają żadnej wątpliwości, co do przynależności do rodziny różowatych. Pojawiają się stosunkowo późno i otwierają na krótko przed kwitnieniem róż.

Owoce pigwy są jaskrawożółte, dojrzewają zwykle od początku do połowy października. Owalne, skórzaste, zielone liście – podobnie jak później owoce – pokryte są cienkim, filcowym nalotem, który chroni je podczas upału przed wyschnięciem.

Szaro filcowane liście oraz duże żółte owoce nadają pigwie wygląd południowy. Dlatego nadaje się doskonale do kompozycji ogrodu w stylu śródziemnomorskim. Rośnie stosunkowo wolno i po wielu latach wyrasta na niewielkie drzewo o rozłożystej koronie. Dorosłe drzewa dają bogaty zbiór owoców – 50 kg i więcej nie jest wcale rzadkością.

Uprawa pigwy w ogrodzie: stanowisko i gleba

Pigwa lubi ciepło i jest bardziej wrażliwa na mróz niż jabłonie i grusze. Trzeba dla niej wybrać stanowisko słoneczne, nieco osłonięte. Przede wszystkim drzewo nie powinno być wystawione na działanie mroźnego i suchego wiatru zimą. Późne wiosenne przymrozki nie stanowią problemu, ponieważ kwiaty pigwy rozwijają się dopiero po ich przejściu. Co do gleby również nie ma specjalnych wymagań. Nie znosi tylko wapnia; rośnie na wszystkich glebach kwaśnych do neutralnych, od piaszczystych do średnio ciężkich, przepuszczalnych. Od rodzaju podłoża zależy długość życia drzewa pigwowego oraz jego urodzajność. Długotrwałego zastoju wody nie znosi, natomiast przejściowe okresy suszy nie robią na niej wrażenia.

Jak sadzić i podlewać pigwę?

Aby uniknąć szkód od mrozu, które mogą wystąpić zwłaszcza u młodych drzew, należy sadzić pigwę dopiero wiosną. Roślina jest niezwykle łatwa w pielęgnacji. Aby zapewnić wzrost rośliny oraz soczystość owoców, potrzebne jest dostarczanie wody. W sezonie pigwa powinna być podlana 4-5 razy. Młode sadzonki wymagają częstszego podlewania. Drzewa, które już owocują, podlewa się pierwszy raz przed rozwojem kwiatów. Drugi raz podczas kwitnienia, trzeci – kiedy zaczną rosnąć nowe pędy i czwarty – w czasie rozwoju owoców.

Podczas podlewania woda powinna przenikać na głębokość zalegania korzeni, to znaczy 0,8-1 m. Częste podlewanie niedostateczną ilością wody jest bezcelowe. Dla młodych drzew norma na drzewo wynosi ok. 400 l, a dla dorosłych – od 450 l do 800 l.

Pigwa jest wprawdzie zdolna przetrwać zarówno okres suszy, jak i dłuższe nawodnienie, ale aby otrzymać dobre zbiory, nie należy dopuszczać ani do jednej, ani do drugiej sytuacji. Po podlaniu zaleca się usunąć chwasty i spulchnić powierzchnię gleby na głębokość ok. 8 cm.

Pigwa w ogrodzie: przycinanie i zimowanie

W odróżnieniu od jabłoni i grusz pigwa wymaga niewielkiego przycinania. Zabieg ogranicza się do okazjonalnego prześwietlenia korony. Należy zwracać uwagę, aby młode drzewa tworzyły regularne, luźne korony. Według potrzeby, trzeba je rozluźniać co dwa-trzy lata. Poprzez skracanie pędów wpływa się na ich rozgałęzianie. Ze względu na wrażliwość pigwy na mróz, zabiegu przycinania rośliny nie zaleca się wykonywać przed końcem lutego.

Pigwa nie odznacza się dużą mrozoodpornością, ponieważ jej system korzeniowy rozbudowany jest płasko, na niewielkiej głębokości. Przygotowując roślinę do zimy trzeba okryć krąg wokół pnia oraz dolną jego część ściółką z liści. W chłodnych regionach dobrze jest zastosować izolację całego drzewa.

Rozmnażanie pigwy - krok po kroku

Rozmnożenia pigwy można dokonać na kilka sposobów: przez ukorzenianie sadzonek, odkłady, odrosty korzeniowe albo z nasion. Najprostszy jest sposób generatywny – z nasion.

• Rozmnażanie z nasion: We własnym zakresie można pozyskać nasiona z dojrzałych owoców, zebranych nie więcej niż cztery tygodnie temu. Brązowe nasiona przemywa się i suszy. Zachowują zdolność kiełkowania przez ok. 6 miesięcy. Najlepiej wysiać je przed zimą. Można zrobić to również na wiosnę, ale w tym wypadku należy nasiona poddać stratyfikacji (przechowanie nasion w wilgotnym podłożu i w niskiej temperaturze). Przed zimą wysiewa się nasiona pigwy do gruntu w październiku, przy czym zagłębia się je na 20-30 mm. Powierzchnię zasiewu przykrywa się warstwą ściółki. Odstępy między rzędami wynoszą ok. 20 cm. Na jednym metrze bieżącym nie powinno się wysiewać więcej niż 100 ziaren. Kiedy wiosną pojawią się siewki, trzeba je dwukrotnie przerzedzić. Po pierwszym zabiegu odległości miedzy siewkami pozostają rzędu 10 cm, a po drugim – 15-20 cm. Jeśli nasiona były przechowywane w lodówce od lutego, siew wykonuje się w kwietniu. Gdyby stratyfikację rozpoczęto w grudniu, trzeba wysiać je pod koniec lutego albo na początku marca do pojemników. Kiedy ociepli się, rozsadę należy zacząć hartować, a następnie wysadzić do gruntu.
• Rozmnażanie przez odrosty korzeniowe: Do wyhodowania nowych drzew trzeba wybrać najdorodniejsze odrosty o wysokości 15-20 cm i średnicy łodygi powyżej 0,5 cm. Jesienią można oddzielać odrosty od macierzystej rośliny i wysadzać na ustalone miejsce. Na zimę powierzchnię wokół sadzonki dobrze jest okryć izolacją.
• Rozmnażanie przez sadzonki pędowe: Przygotowanie sadzonek pędowych wykonuje się w czerwcu. Każda sadzonka powinna mieć 2-3 węzły. Umieszcza się je skośnie w podłożu złożonym z torfu i piasku (1:3). W ciepłym miejscu (20-25°C) sadzonki ukorzeniają się po 4-6 tygodniach. Młode rośliny przesadza się na stałe miejsce.
• Rozmnażanie przez odkłady: Wykorzystuje się odkłady poziome albo łukowate. W pierwszym przypadku w bruzdę układa się cały pęd, pozostawiając tylko wierzchołek. W drugim – przysypuje się ziemią tylko środkową część. Z pączków bocznych wyrastają pionowe pędy. Kiedy ich wysokość osiągnie 15-20 cm, można je oddzielić od macierzystej rośliny i posadzić.

Zbiór i przetwarzanie owoców pigwy

Dojrzałość owoców łatwo rozpoznać po ich kolorze. Kiedy skórka zabarwi się złotożółty kolor i straci swój meszek, jest odpowiednia pora na zbiory. W zależności od odmiany następuje to najczęściej w połowie października. Dobrze jest możliwie długo zachować owoce na drzewie, ponieważ ostatnie jesienne promienie słońca nadają pigwie właściwy aromat. Gdyby zanosiło się na przymrozek, trzeba pigwę koniecznie zebrać. Ujemne temperatury negatywnie wpływają na smak owoców. W miarę potrzeby, można je pozostawić na parapecie okiennym, aby całkiem dojrzały.

Ze względu na twardy i kwaśny miąższ, owce pigwy nie nadają się raczej do spożycia w stanie surowym. Natomiast w postaci soku albo galaretki ujawniają swój niepowtarzalny aromat, który przypomina mieszankę róży, jabłek i cytryny. Do wyrobu soku optymalny jest późny termin zbioru. Do przerobu pigwy na galaretki korzystny jest jednak zbiór wczesny, ponieważ zawartość pektyny jest wtedy najwyższa.

Polecane odmiany pigwy

Większość odmian pigwy jest samopylna, to znaczy, że wystarczy jedno jedyne drzewo w ogrodzie, aby móc zbierać owoce. Umownie można podzielić odmiany pigwy na dwie grupy: jabłkową i gruszkową - ze względu na kształt owoców. Również pokrój drzew jest nieco inny.

• Pigwa jabłkowa. Na okrągłe owoce i jest uważana za bardzo aromatyczną. Jej miąższ jest przy tym raczej twardy i suchy. Do najlepszych odmian tej grupy należy bardzo wytrzymała i aromatyczna ‘Konstantinopeler’ albo ‘Wudonia’.
• Pigwa gruszkowa. Jest nieco podłużna, bardziej miękka i łatwiejsza do przerobu. Smakuje za to trochę mniej wyraziście. Wśród odmian pigwy gruszkowej wyróżnia się zwłaszcza ‘Cydora’ albo pochodząca z Węgier ‘Bereczki’.

Coraz częściej pojawiają się odmiany pigwy będące mieszańcami obu wyżej wymienionych grup. Ich miąższ jest znacznie słodszy od innych, a takie odmiany, jak ‘Cydopom’, 'Cydora' albo 'Buchlowice' można spożywać także na surowo.

Pigwa: jak ją uprawiać w ogrodzie? Jaką odmianę wybrać? [WIDEO]