Śliwa w ogrodzie – pielęgnacja, uprawa, podlewanie

Śliwa (prunus) jest rodzajem drzew i krzewów z rodziny różowatych, który obejmuje ponad 200 gatunków. Interesująca nas śliwa domowa (Prunus domestica) nie występuje dziko w przyrodzie i znana jest tylko w uprawie. Pochodzi z Kaukazu i południowo-zachodniej Azji, gdzie powstała prawdopodobnie jako hybryda śliwy ałyczy i śliwy tarniny. Obecnie uprawia się kilka podgatunków śliwy (węgierka, renkloda, mirabelka, lubaszka) oraz ich liczne odmiany. 

Wygląd i wzrost śliwy

W pierwszych latach śliwa rośnie najczęściej rozwijając stromo wznoszące się do góry pędy boczne. W starszym wieku wzrost śliwy ustaje. Drzewo owocowe tworzy szeroką, zaokrągloną albo piramidalną koronę. W zależności od odmiany, podkładki, stanowiska i pielęgnacji osiąga śliwa wysokość od czterech do ośmiu metrów.

Pędy drzew śliwowego są zielonawe i nieowłosione, liście eliptyczne albo jajowate, piłkowane na brzegach, zaostrzone (u węgierki) lub proste (u mirabelki). W maju rozwijają się zebrane w grona białe kwiaty. Mają średnicę około dwóch centymetrów, są obupłciowe i pięciodzielne. W pełni lata powstają z nich stosunkowo duże, okrągłe do owalnych owoce z miękkim, bardzo soczystym i słodkim miąższem. Owoce są zaokrąglone na końcach, a u niektórych podgatunków zdrewniała pestka trudno oddziela się od miąższu. Ze względu na soczystą i miękką raczej konsystencję miąższu, śliwki nadają się do świeżego spożycia i na przetwory. 

Jakie stanowisko i gleba dla śliwy?

Śliwa rośnie najlepiej na stanowisku słonecznym i ciepłym, osłoniętym od wiatru. Gleba powinna być żyzna, próchniczna i wilgotna. Niemniej jednak wymagania śliwy mogą wahać się w zależności od odmiany. Z tego względu, kupując sadzonki śliw, dobrze jest zapoznać się z ich potrzebami. W ogrodzie odpowiednią lokalizacją dla śliwy może być miejsce przed ścianą domu skierowaną na południe. Tam gromadzi się ciepło słoneczne, a zagrożenie od spóźnionych wiosennych przymrozków jest małe. Poza tym śliwa powinna mieć dostateczną ilość przestrzeni wokół siebie. W promieniu około trzech metrów swobodny rozwój drzewa nie powinien być niczym krępowany. Jako że ten rodzaj drzewa owocowego potrafi być wymagający, obowiązkiem ogrodnika jest zapewnienie śliwie podłoża zgodnego z jej oczekiwaniami. Optymalna wartość pH to 6-7. 

Alternatywą dla sadzenia w okresie października i listopada mogą być miesiące marzec i kwiecień.

Termin sadzenia śliwy

Podobnie jak dla większości drzew owocowych najlepszą porą do sadzenia śliwy jest jesień. Korzenie mogą się przez zimę rozwinąć i rozprzestrzenić, aby od wiosny móc zaopatrywać młode drzewo w składniki pokarmowe. W przypadku suchej wiosny nie należy zapominać, że korzenie świeżo posadzonej śliwy nie sięgają jeszcze głęboko w ziemię i nie są w stanie zaopatrzyć drzewko w wodę. Dlatego też młode drzewka wymagają w pierwszych latach po posadzeniu regularnego podlewania. 

Alternatywą dla sadzenia w okresie października i listopada mogą być miesiące marzec i kwiecień. W tym czasie stres wywołany upałem, suszą i promieniowaniem słońca jest dla młodych drzew jeszcze nie wielki. Poza tym wiosną dostępne są w sprzedaży tańsze w porównaniu z sadzonkami kontenerowymi sadzonki z bryłą korzeniową. Sadzenie wiosenne śliwy wymaga jednak jeszcze bardziej sumiennego dbania o regularne nawadnianie drzewek. 

Najlepiej jest wybrać odmianę śliwy w formie szczepionego drzewka.

Wybór sadzonek śliwy

Drzewka śliwy można kupić w pojemnikach albo z odkrytą bryłą korzeniową. O ile sadzonki kontenerowe mogą być sprzedawane przez cały rok i – jeśli warunki pogodowe na to pozwalają – w dowolnym terminie sadzone w ogrodzie, drzewka z odkrytą bryłą korzeniową są dostępne tylko jesienią i wczesną wiosną.

Decydując się na określoną odmianę śliwy trzeba zapoznać się z jej wymaganiami i koniecznie sprawdzić, czy warunki panujące w ogrodzie będą dla niej odpowiednie. W przeciwnym razie lepiej będzie wybrać odmianę lepiej znoszącą wiatr, później kwitnącą (co uchroni kwiaty przed przymrozkami) albo mniej wymagającą co światła i ciepła. 

Najlepiej jest wybrać odmianę śliwy w formie szczepionego drzewka. Składa się ono z podkładki i szlachetnej odmiany. Ta szlachetna odmiana będzie śliwą, która zakwitnie i obsypie się owocami. Podkładka natomiast posiada określone właściwości, jak odporność i mocny wzrost, ale też pewne wymagania co do gleby i stanowiska. Dzięki gatunkowi wykorzystanemu do roli podkładki, można tę samą odmianę śliwy wybrać w formie słabo, średnio albo silnie rosnącej. 

Jeśli drzewko jest duże, warto razem z sadzeniem przygotować dla niego podpórkę.

Wybierając sadzonkę śliwy do sadzenia, trzeba zwrócić uwagę na zdrowe korzenie, nieuszkodzone miejsce szczepienia i równomiernie zbudowaną koronę. 

Jak sadzić śliwę?

Po pomyślnym dokonaniu zakupu, pora na sadzenie nowej śliwy. Sadzenie każdego drewka jest swego rodzaju rytuałem: trzeba zwracać na wiele rzeczy uwagę, a niektóre można źle wykonać. Przestrzegając pewnych zasad, uda się szczęśliwie wprowadzić do ogrodu nowe drzewo owocowe, a potem pozostaje już tylko czekać na pierwsze śliwki. 

Dołek do posadzenia drzewka powinien mieć wielkość co najmniej półtora raza większą od bryły korzeniowej. Im większy i głębszy jest dołek, tym łatwiej można ułożyć w nim korzenie. Dno dołka należy dodatkowo głęboko spulchnić. Aby młodej śliwie na starcie zapewnić odpowiednią ilość składników odżywczych, na dno można domieszać trochę nawozu organicznego.

Gdyby bryła korzeniowa sadzonki była zbyt sucha, trzeba ją przed sadzeniem zanurzyć w wiadrze z wodą.

Jeśli drzewko jest duże, warto razem z sadzeniem przygotować dla niego podpórkę. Kiedy już śliwa zostanie posadzona, trudno byłoby jeszcze raz kopać dołek pod palik albo operować młotkiem tuż obok gałązek. Podpora powinna mieć wysokość pnia drzewka i znajdować się od zachodniej strony. Ponieważ wiatr wieje u nas przeważnie z tego kierunku, drzewko będzie zabezpieczone przed powiewami. 

Gdyby bryła korzeniowa sadzonki była zbyt sucha, trzeba ją przed sadzeniem zanurzyć w wiadrze z wodą. Po ułożeniu korzeni trzeba dołek zasypać tak, aby miejsce szczepienia znajdowało się około pięciu centymetrów nad powierzchnią. Na koniec drzewko trzeba obficie podlać. Dla zapewniania stabilności, pień drzewka przywiązuje się do podpórki. Mocowanie powinno być niezbyt mocne, aby nie spowodować uszkodzenia kory. Strefę nad bryłą korzeniową można obsypać ściółką, co zabezpieczy glebę przed szybkim wysychaniem i pozwoli dłużej zachować wilgoć podczas upałów. 

Pielęgnowanie śliwy

W pierwszych latach po posadzeniu system korzeniowy śliwy jest mało rozbudowany i płytki. Dlatego też, aby zapewnić jego prawidłowy rozwój, potrzebne jest regularne podlewanie. Coroczne dawki kompostu i innego nawozu organicznego będą pozytywnie wpływać na rozwój śliwy. Przycinanie drzewka służy w początkowych trzech-czterech latach formowaniu korony, a później stałemu pobudzaniu do owocowania. Najbardziej okazałe owoce wyrastają na młodych pędach, dlatego starsze drewno trzeba regularnie po zbiorach śliwek przycinać. 

W przypadku starszych drzew wystarczy cięcie prześwietlające w połowie sierpnia, podczas którego usuwa się przede wszystkim wszystkie przestarzałe, a więc starsze niż trzy lata pędy. Gałęzie wyrastające pionowo w górę albo do środka korony również należy usuwać. 

Pnie młodych śliw są podatne na uszkodzenia mrozowe i powinny być z tego względu chronione przed zimowym słońcem.