Planujemy ogrody: jak zrobić ogród w stylu włoskim?

Ogród w stylu włoskim – Grande Giardini Italiani

Italia jest niewątpliwie jednym z tych krajów, które budzą w nas największe zainteresowanie. I to już od wieków, jako że wymiana kulturalna między naszymi krajami trwała w najlepsze już w XVI wieku, a pewna Włoszka została nawet polską królową. Fascynacja Włochami nie ominęła też naszych sąsiadów. Nie tylko Mickiewicz, ale również Goethe pisał wiersze o krainie, gdzie kwitną cytryny, i jeździł tam, by zachwycać się krajobrazem, kulturą i włoskimi ogrodami właśnie. Ogrody włoskie są czymś szczególnym, ponieważ pokazują piękno krajobrazu, przyrody i oczywiście najpiękniejsze strony kultury. Warto więc urządzić własny ogród w stylu włoskim.

Pierwszym okresem rozkwitu włoskiej kultury ogrodniczej był z pewnością renesans. Zamożne rodziny kupieckie z północnowłoskich miast-państw okazywały swoje bogactwo również we wspaniałych ogrodach. Przypominały sobie przy tym o starożytności, a przede wszystkich o rzymskich wzorach. Włoska kultura ogrodów stała się inspiracją dla ogrodowych artystów w całej Europie na całe wieki. Na szczęście wiele fantastycznych renesansowych ogrodów Italii można jeszcze dzisiaj zwiedzać i podziwiać.

Włoski styl ogrodu

Decydując się na stworzenie własnego ogrodu włoskiego, dobrze jest zdecydować się na jeden styl. Spośród licznych stylów ogrodowych we Włoszech, od ogrodów renesansowych po nowoczesne, warto skupić się na dwóch: na ogrodzie klasycznym oraz ogrodzie wiejskim z Toskanii.

Ogród bogów – klasyczny ogród włoski

Kiedy Włosi w okresie renesansu odkryli na nowo starożytność, rozpoczęła się epoka piękna, idealnych perspektyw i proporcji. Powstały zapierające dech w piersiach dzieła sztuki i budowle oraz wspaniałe ogrody. W tych najważniejsza jest forma zewnętrzna. Klasyczny ogród jest geometryczny, symetryczny i posiada harmonijne proporcje, odpowiadające regule złotego podziału. Przejrzystość i harmonia form i struktur dadzą się łatwo przenieść na plan własnego ogrodu.

Klasyczny ogród włoski jest kontynuacją architektury budynku, do którego przylega. Dlatego istotne znaczenie mają też linie pionowe powiązane z wysokością budynku. Są one podkreślane przede wszystkim przez cyprysy, które jako „drzewa wieczności” wskazują w niebo. Mocną, ciemną zieleń cyprysów w pionie kontynuują w poziomie bukszpany albo cisy, tworząc geometryczne ramy. Te ramy są przeznaczone dla wspaniałych rzeźb i roślin sadzonych w szlachetnych wazach.

Zarys klasycznego ogrodu włoskiego jest geometryczny i symetryczny. Wyznacza go oś środkowa, która może być uzupełniona poprzeczną, tworząc krzyż. Tę zabawę formami można bez problemu rozszerzyć na okręgi i trójkąty, jednak odpowiedzialny etap projektowania trzeba rozpocząć od spraw ogólnych. Ścieżki, które są zarazem osiami widokowymi, powinny być wyłożone rustykalnym brukiem albo żwirem. Na końcach osi i w centralnych punktach mogą się znaleźć zwracające uwagę stylowe rzeźby albo rośliny w pojemnikach. Rzeźby i wazy nie muszą być klasyczne, powinny jednak tworzyć stylistyczną jedność. Ta jedność może być w pojedynczych miejscach złamana, jako interesujący wyjątek od reguły, na przykład poprzez ustawienie nowoczesnej rzeźby.

Bujność Terra Toscana – toskański ogród wiejski

Zupełnie inny model proponuje toskański ogród wiejski. Ten styl ogrodowy jest rustykalny, powiązany z ziemią i pełen bujnej roślinności. W centrum znajdują się tutaj jednoznacznie rośliny użytkowe. Wspaniałe karczochy, połyskujące bakłażany, jaskrawoczerwone pomidory i wiele innych warzyw dostarczają nie tylko zdrowe produkty do kuchni, ale tworzą również przepiękne widoki. Naturalnie w toskańskim ogrodzie główną rolę odgrywają śródziemnomorskie klasyczne gatunki jak cyprysy, drzewa oliwkowe i cytryny. Rustykalne konstrukcje i meble z drewna oraz materiały w naturalnych kolorach dopełniają wspaniały nastrój toskańskiego ogrodu włoskiego.

Urządzenie toskańskiego ogrodu włoskiego jest mniej formalne, ale za to bardziej praktyczne. Ponieważ warzywa znajdują się w punkcie centralnym ogrodu, otrzymują miejsce na rabaty w najlepszym miejscu na słońcu. Rabaty warzywne są prostokątne i łatwo dostępne. Trawniki odgrywają w toskańskim ogrodzie drugorzędną rolę. Gromadząca ciepło ścina domu tworzy kulisy dla roślin szpalerowych jak drzewa cytrusowe oraz naturalnie dla winorośli, która powinna być częścią ogrodu toskańskiego w łagodniejszych regionach.

Szczególnie ważne w ogrodzie toskańskim jest zacienione miejsce siedzące dla całej rodziny. Zbudowany z drewna i naturalnego kamienia taras tworzy przestrzeń dla rustykalnych mebli i miejsce dla wielu osób. Pergola porośnięta winem albo glicynią zapewnia przyjemny cień.

Ogród w stylu włoskim – kolory i materiały

Poza stylem i zewnętrzną formą istnieją też kolory i materiały, które Waszemu ogrodowi nadadzą włoski wygląd. Podstawową barwą włoskiego ogrodu jest ciemna zieleń cyprysów. Ten mocny odcień nadaje ogrodowi dostojeństwo i spokój, który w tym stylu jest tak ceniony. Z ciemną zielenią kontrastują jasne, ciepłe odcienie ziemi budynków i materiałów. Kontrast jest umiarkowany, jasne kolory ziemi, zwłaszcza słynny brąz terakoty, nie rzucają się w oczy i nie są przesadnie intensywne. Łagodzą też intensywność promieni słonecznych, ponieważ jako matowe kolory nie odbijają tak światła, jak połyskujące, gładkie powierzchnie.

Podstawową kolorystykę ogrodu w stylu włoskim da się wspaniale uzupełnić wszystkimi kolorami natury. Czerwone róże, żółte cytryny albo jasnoniebieska glicynia stanowią wspaniałe akcenty barwne, które starannie użyte wyglądają niczym haft na ciemnozielonym aksamicie. Ale też różnorodne odcienie zieleni i zmienne faktury na rabatach ziołowych i w grupach funkii, są dopełnieniem tego zielonego festiwalu ogrodu pomalowanego po włosku.

Do barw i konceptu włoskiego stylu w ogrodzie pasują naturalne i zbliżone do naturalnych materiały, które podkreślają piękno naturalnego krajobrazu i przyrody. Jasne, w kolorze ziemi i piasku naturalne kamienie, jak piaskowiec, wapień albo szlachetny marmur mogą stanowić wykładzinę ścian i podłogi tarasu, miejsc do odpoczynku, schodów i ścieżek. Naturalne albo mało przetworzone drewno nadaje pergolom, meblom, ogrodzeniom i innym obiektom naturalnego, rustykalnego wdzięku. Tak ważne w klasycznym ogrodzie włoskim wazy, które mieszczą przepiękne rośliny doniczkowe, powinny być wykonane z terakoty albo przynajmniej z jej imitacji. Także grube tkaniny lniane na parasole, markizy, poduszki i obrusy pasują do naturalnego, pierwotnego nastroju włoskiego ogrodu. W toskańskim ogrodzie wiejskim odpowiednie są też bardzo ładne ogródki doniczkowe z mniejszymi kwiatami i ziołami posadzonymi w drewnianych albo glinianych pojemnikach.

Rośliny w ogrodzie włoskim

To one są głównymi twórcami włoskiego ogrodu i dla nich jest przygotowywana scena – rośliny śródziemnomorskie. Także na północ od Alp można sadzić gatunki rosnące we Włoszech, jak grusza wierzbolistna albo tuja szmaragdowa oraz wymagające specjalnego zimowania drzewa oliwkowe, szorstkowce (z rodziny palm), figowce i wiele innych roślin doniczkowych.

Zielone ramy tworzą drzewa i krzewy. W łagodnych regionach można posadzić śródziemnomorskie cyprysy, a w innych – zastąpić je tujami szmaragdowymi. Także kalina wawrzynowata, wieczniezielony krzew, doskonale nadaje się do tworzenia ciemnozielonego tła. Odpowiednia do włoskiego ogrodu jest też morwa. Głogownik i laurowiśnia mogą estetycznie uzupełniać włoski ogród.

Królem włoskiego ogrodu jest i pozostanie oliwnik europejski, czyli drzewo oliwkowe. W cieplejszych regionach może być sadzony do gruntu, w innych przez cały rok uprawiany w pojemnikach i zabezpieczany przed zimą. W chłodnych regionach musi spędzać zimę w pomieszczeniu chłodnym, ale bez mrozu i z dostępem światła.

Ciekawy wkład w tworzenie włoskiego nastroju w ogrodzie mogą wnosić pnącza. Typowe i znane z włoskich urlopów są piękne dipladenie i eleganckie glicynie. Kwiatowym akcentem są passiflory, zimujące w łagodniejszym klimacie.

Elementy wodne łagodzące geometryczną liniowość

Innym szczególnym elementem włoskiego ogrodu jest woda, która łagodzi geometryczne kształty typowe dla klasycznego stylu i wzmacnia odbiór zieleni. W grę wchodzą więc sztuczne jeziora, strumienie, eleganckie kanały i duże akweny. Poza tym zwracają uwagę czworokątne kamienne baseny z efektownymi fontannami pośrodku. Elementy wodne nadają się nie tylko do tworzenia odprężającego dźwiękowego tła, ale też jako wizualnie znaczące ozdoby.

Podsumowując można powiedzieć, że elegancja, dyscyplina i dbałość o szczegóły są podstawą, która pozwala stworzyć idealny ogród we włoskim stylu. Panująca w nim harmonia daje poczucie spokoju i dobrego samopoczucia.