Piżmian jadalny (okra) – zacznij uprawę tego warzywa w ogrodzie!

Piżmian jadalny jest jedną z najstarszych roślin warzywnych. Należy do rodziny ślazowatych, a jego ojczyzną jest Wyżyna Abisyńska. Egipcjanie uprawiali okrę nad brzegami Nilu już co najmniej 3000 lat temu. Obecnie rozpowszechniona jest na całym świecie. Do Ameryki trafiła prawdopodobnie razem z transportami niewolników z Afryki. U nas jest uprawiana jako roślina jednoroczna ale rzadko, ponieważ ciepłolubną okrę trudniej jest pielęgnować, niż paprykę i oberżynę. Niemniej jednak warto mieć to smaczne warzywo we własnym ogrodzie.

Jak wygląda? Ile wzrostu ma okra?

W ciepłych regionach naturalnego występowania okra osiąga wysokość do dwóch metrów. W węzłach na okrągłej łodydze siedzą na długich ogonkach duże, 3-7 klapowane liście z piłkowaną krawędzią. Od czerwca rozwijają się na szczytach łodyg krótkoszypułkowe, duże, ozdobne kwiaty. Są żółtego koloru z ciemnoczerwonym środkiem. Słupek i pręciki są zrośnięte w rurkę. Owocami są torebki o długości 10 do 20 cm, w formie zaostrzonego stożka, z podłużnymi krawędziami, pokryte meszkiem. W przekroju poprzecznym owoce okry są pięcio- albo sześciokątne, widoczne są w nich białe nasiona. Istnieją odmiany o owocach jasnozielonych, ciemnozielonych oraz ciemnoczerwonych.

Kiedy wysiewać piżmian jadalny?

Od początku kwietnia można nasiona okry wysiewać do pojemników, które ustawia się w pomieszczeniu o temperaturze 22-25°C. Okres kiełkowania wynosi około 10 dni. Jeżeli nasiona przed siewem namoczy się przez noc, kiełkowanie nastąpi szybciej. Tydzień po wykiełkowaniu powinno się siewki popikować do dziesięciocentymetrowych doniczek. Temperaturę utrzymuje się taką jak poprzednio i dostatecznie obficie podlewa.

Jak sadzić okrę?

Ponieważ piżmian jadalny w naszych warunkach ma zwykle za mokro i za chłodno, warto tę roślinę posadzić w szklarni. Będzie tam miała osłonę przed niepogodą i dostatecznie ciepło. Jest mało prawdopodobne, aby uprawa okry na rabacie, na otwartej przestrzeni ogrodu, zakończyła się sukcesem. Dlatego, jeśli nie ma do dyspozycji szklarni, można tę wrażliwą na chłód roślinę uprawiać w tunelu foliowym, który łatwo można zbudować we własnym zakresie. Podczas sadzenia sadzonek wyhodowanych z nasion albo kupionych w sklepie, powinno się zachować pewne wymagania:

• odpowiednia pora sadzenia – koniec maja;
• wymieszać ziemię z kompostem, najlepiej na miesiąc przed planowanym sadzeniem, aby rośliny miały zapewnione składniki odżywcze;
• zachować odstępy między rzędami 60 cm;
• sadzić rośliny w rzędach co 30 cm;
• zapewnić roślinom warstwę drenażową ze żwiru i kamieni;
• sadzić pojedynczo;
• dobrze podlać po sadzenie.

Jak pielęgnować okrę? 

Jeśli ktoś zdecyduje się na uprawę piżmianu jadalnego, czyli okry, we własnym ogrodzie, musi pamiętać, że jest to roślina bardzo wrażliwa na chłód. W naszych szerokościach geograficznych wymaga szczególnej opieki i nie wystarczy jedynie posadzenie, podlewanie i nawożenie. Właśnie chłodne noce w połowie maja albo długie okresy opadów deszczu, które często się u nas zdarzają, mogą piżmianowi mocno zaszkodzić. Ważne jest, aby roślina stała zawsze w cieple i mogła rozwinąć swoje wspaniałe kwiaty. Wtedy można też liczyć na obfity zbiór strąków „egipskiej fasoli”.

Jeżeli piżmian jadalny nie jest sadzony jako roślina warzywna, można pojedyncze rośliny uprawiać w dużych pojemnikach. W ciągu lata znajdą swoje miejsce na zadaszonym tarasie albo osłoniętym południowym balkonie.

Podłoże i stanowisko dla piżmiana jadalnego

Piżmian jadalny potrzebuje do wytworzenia dużych i efektownych kwiatów, a potem licznych strąków dużej ilości składników pokarmowych. Ziemię ogrodową trzeba koniecznie wzbogacić kompostem albo innym nawozem organicznym i dobrze przygotować przed sadzeniem. Stanowisko nie jest łatwo wybrać, ponieważ powinno być słoneczne, osłonięte i bardzo ciepłe. Idealne są na przykład takie miejsca:

• w szklarni albo w tunelu foliowym,
• pojedyncze sadzonki w pojemnikach,
• słoneczny i zadaszony taras albo balkon.

O zimowanie piżmianu nie trzeba się martwić, ponieważ chodzi tutaj wyłącznie o roślinę jednoroczną, którą każdego roku na nowo trzeba wysiewać albo sadzić.

Jak podlewać i nawozić piżmian jadalny?

W okresie wegetacyjnym piżmian jadalny zużywa dużo składników odżywczych, najpierw na rozwijanie dużych kwiatów, a potem tworzenie owoców. Gleba nie może też wysychać. Wykonując podlewanie i nawożenie należy pamiętać o kilku rzeczach:

• podlewać okrę należy każdego dnia,
• w szklarni ziemia wysycha szybciej, niż na otwartej rabacie,
• należy unikać tworzenia zastoju wody,
• zasilanie nawozem prowadzić co tydzień,
• warstwa ściółki wokół roślin pomaga zachować dłużej wilgoć w glebie.

Zbiory okry

Kiedy płatki kwiatów pod koniec sierpnia już opadną, można zbierać niedojrzałe jeszcze kapsułki owoców. Chociaż są jadalne także na surowo, zaleca się je gotować albo smażyć. Idealna do zbioru jest wielkość strąków od pięciu do dziesięciu centymetrów. Nie ma potrzeby zrywać wszystkie strąki z całej rośliny na raz, ponieważ czas zbioru okry jest bardzo długi. Trzeba tylko uprzątnąć wszystkie owoce przed pierwszym mrozem.

• dojrzałe do zbioru strąki mają lekki meszek,
• przy zbiorze należy mieć na rękach rękawice ochronne, ponieważ łodygi mogą powodować podrażnienie skóry,
• strąki należy zbierać regularnie, odrywając je po prostu palcami.

Termin zbioru można szacować na około 50 dni po posadzeniu, pod warunkiem, że wszystkie warunki dotyczące ciepła, słońca, wody i nawożenia zostały spełnione. Jeżeli jest chłodno, dojrzewanie owoców okry może się przedłużyć, a w najgorszym razie może ich wcale nie być.

Choroby i szkodniki piżmianu jadalnego

Choroby tej jednorocznej rośliny w zasadzie nie występują, może jednak czasem dojść do opanowania przez mszyce i mączliki. Ponieważ chodzi tutaj o rośliny warzywne, której owoce są przeznaczone do spożycia, nie należy w żadnym wypadku stosować do prysku insektycydów. W razie konieczności należy zastosować spłukiwanie mszycy strumieniem wody albo opryski z naturalnych preparatów.