Komarzyca – uprawa, pielęgnacja, zastosowanie

Komarzyca, komarnica, kadzidełko – to popularne nazwy rośliny, której poprawna nazwa brzmi „plektrantus koleusowaty”. Plektrantus ma swoją ojczyznę na wschodzie Indii. Stamtąd rozprzestrzeniły się na obszar Azji i Afryki liczne gatunki rośliny. Jako roślina tropikalna nie jest zimoodporna i w naszych warunkach musi zimować w ciepłym pomieszczeniu. W Europie uprawiane są krzyżówki i specjalne kultywary komarzycy. Kwiaty komarzycy nie są specjalnie efektowne i nie one są przyczyną dużej popularności rośliny.

Nie mylić kadzidełka z kadzidłowcem!

Jak nie raz podkreślaliśmy, jednoznaczną identyfikację rośliny zapewnia tylko jej nazwa botaniczna – niepowtarzalna i powszechnie obowiązująca. Nazwy popularne, zwyczajowe albo regionalne mogą czasem wprowadzać w błąd. Tak bywa z plektrantusem, zwanym kadzidełkiem, który nie ma nic wspólnego z kadzidłowcem, czyli Boswellia serrata. Kadzidłowiec również pochodzi z Indii, rośnie jako niewysokie drzewo, a jego żywica stosowana jest w kadzidłach, między innymi podczas mszy w kościele katolickim. Charakterystyczny zapach kadzidłowca może prowadzić do pomyłki z kadzidełkiem.

Przy bezpośrednim porównaniu ujawnia się jednak różnica. Charakterystyczny zapach komarzycy jest powodem, dla którego roślina jest sadzona na balkonie albo tarasie, w miejscach, gdzie domownicy chętnie przesiadują. Uważa się, że zapach skutecznie odstrasza komary i ćmy.

Jak wygląda komarzyca?

Pochodząca z Indii bylina jest u nas z reguły uprawiana jako roślina jednoroczna; tylko z pomocą właściciela może przetrwać kilka lat.

Początkowo rośnie wyprostowana, później tworzy długie pędy, które zwisają łukowato na boki i osiągają długość wielu metrów. Te długie łodygi zachęcają do sadzenia Plectranthus coleoides w skrzynkach balkonowych i wiszących doniczkach. Roślina rozwija także małe kwiaty, które są raczej niepozorne. Jasnofioletowe albo białe mają kształt typowy dla rodziny jasnotowatych (wargowych). Wyrastają w okółkach na szczycie pędów w formie 15-20 centymetrowych gron.

Stanowisko w ogrodzie i na balkonie

Komarzyce potrzebują dużo światła do optymalnego wzrostu. Jeśli tego zabraknie, liście stają blade, a pędy przybierają charakterystyczny wygląd: odstępy między poszczególnymi liśćmi powiększają się, przez co łodygi wyglądają na puste i mało atrakcyjnie. Stanowisko powinno też być nasłonecznione. W razie konieczności komarzyca może rosnąć również w miejscu półzacienionym, jednak przynajmniej przez kilka godzin musi mieć kontakt ze słońcem. Ponieważ metrowe łodygi komarzycy z łatwością zagłuszają sąsiednie kwiaty, trzeba zarezerwować dla niej odpowiednio dużą przestrzeń.

Komarzyca w mieszkaniu

Chociaż Plectranthus coleoides rośnie w naturze na odkrytej przestrzeni, może też przez cały rok przebywać w mieszkaniu. Aby móc się rozwijać, potrzebuje temperatury co najmniej 18°C i taką trzeba jej zapewnić. Odpowiednim miejscem dla komarzycy będzie parapet okienny skierowany na południe albo na zachód, gdzie będzie nie tylko jasno, ale również słonecznie. W uprawie doniczkowej ważne jest regularne podlewanie; bryła korzeniowa nie może nigdy wyschnąć. Zastój wody również jest niedopuszczalny.

Jako roślina pokojowa, komarzyca powinna mieć zapewniony zimowy odpoczynek. Od października do marca powinna być ustawiona w chłodniejszym pomieszczeniu (o temperaturze około 14°C), mniej podlewana i bez nawożenia.

Jakiego podłoża potrzebuje komarzyca?

Jeśli chodzi o wymagania glebowe, komarzyca jest absolutnie bez wymagań: zadowala się zwyczajną ziemią kwiatową. Najlepiej czuje się jednak, jeśli podłoże jest:

• dobrze przepuszczalne,
• bogate w składniki pokarmowe.

Aby to osiągnąć, można ziemie ze sklepu wymieszać z kompostem i dodatkiem piasku. A najlepiej zamiast kompostu ogrodowego zastosować kompost liściowy.

Sadzenie – kiedy i jak?

Na zewnątrz można sadzić komarzycę dopiero po ustąpieniu ostatnich przymrozków, czyli w połowie maja. Może być sadzona zarówno bezpośrednio w ogrodzie, jak i w skrzynkach, przy czym ta druga możliwość jest częściej praktykowana. Po prostu komarzyca pokazuje swój pełny urok dopiero wtedy, gdy jej zwisające pędy mają swobodę wzrostu. Najłatwiej zapewnić jej takie warunki w zawieszonej skrzynce albo doniczce – nie bez powodu zalicza się do ulubionych roślin balkonowych.

Doniczka albo skrzynka powinna mieć otwory w dnie oraz warstwę drenażową, zabezpieczającą przed zastojem wody. Jeśli komarzyce mają być posadzone w rzędzie, należy zachować między nimi odstęp co najmniej 20 cm.

Jak pielęgnować komarzycę?

Komarzyca jest wprawdzie łatwa w pielęgnacji, na kilka rzeczy trzeba jednak zwrócić uwagę:

Podlewanie komarzycy

Plectranthus coleoides ma duże zapotrzebowanie na wodę i dlatego musi być podlewana regularnie i obficie, szczególnie latem. Substrat powinien być stale lekko wilgotny, ale bez zastoju wody, który szybko prowadzi do zgnilizny korzeni i uschnięcia rośliny.

Nawożenie komarzycy

Od maja do końca sierpnia komarzyca powinna otrzymywać co dwa tygodnie porcję nawozu razem z wodą do podlewania. Wyjątek stanowią świeżo przesadzone albo nowo zakupione rośliny: te powinny dostać pierwszą porcję nawozu najwcześniej po sześciu tygodniach. Alternatywą może być nawóz o przedłużonym działaniu, przykładowo w postaci sztabek wkładanych do doniczki albo skrzynki.

Przesadzanie komarzycy

Jeśli doniczka dla komarzycy stała się za ciasna, albo rośliny rosną za gięto, trzeba je przesadzić. Również rośliny, które przezimowały, powinny na wiosnę otrzymać nowy substrat.

Komarzyce nie są zimoodporne

Komarzyce są przeważnie traktowane jako rośliny jednoroczne, a to oznacza, że z nadejściem pierwszego mrozu kończy się ich sezon. Kto jednak chciałby tę roślinę uprawiać przez kilka lat, powinien ją odpowiednio przezimować. W tym celu trzeba komarzycę we wrześniu/październiku przenieść do pomieszczenia, ponieważ nie tylko nie znosi najmniejszego mrozu, ale również nadmiernej wilgoci i ulewnego deszczu.

Przed zimowaniem można roślinę mocno przyciąć. Odcięte pędy przydadzą się do przygotowania sadzonek do rozmnożenia komarzycy. Optymalna do zimowania temperatura wynosi około 14°C. Uwagę należy zwrócić także na jasność pomieszczenia: rośliny nie powinny mieć w okresie zimowego spoczynku ani zbyt jasno, ani za ciemno. Odpowiednia może być jasna piwnica bez nasłonecznienia.

Może się zdarzyć, że komarzyca, mimo najlepszych warunków, straci zimą wszystkie liście. Nie należy się tym przejmować: po przeniesieniu wiosną na właściwe miejsce, roślina z czasem odtworzy swoje ulistnienie.