Kielichowiec wonny – uprawa, wymagania i pielęgnacja

Pochodzi z południowo-wschodnich regionów Ameryki Północnej i – na co wskazuje epitet gatunkowy – jest między innymi zadomowiony na Florydzie. Ze względu na zapach cynamonu, kamfory i goździków nasi sąsiedzi nazywają kielichowiec wonny „krzewem korzennym” albo „goździkowym pieprzem”. Najmocniejszy aromat wydziela kora, dlatego też była przez północnoamerykańskich Indian suszona i po zmieleniu stosowana jako przyprawa do potraw. Ponieważ zawiera toksyczne alkaloidy, jej spożycie w większych ilościach nie jest zalecane. Starte świeże pędy mogą być używane jako naturalny środek odstraszający przeciwko komarom i innym uciążliwym owadom. Botaniczna nazwa rodzajowa Calycanthus pochodzi od greckich słów kalyx = „kielich” i anthos = „kwiat”.

Jak wygląda kielichowiec wonny?

Aromatyczny krzew może w idealnych warunkach osiągnąć wysokość do trzech metrów. Podczas gdy korzenny zapach goździków wnosi interesujące urozmaicenie w atmosferę ogrodu, krzew swoim wyglądem stanowi jego prawdziwą ozdobę. Jajowate albo eliptyczne liście mają długość do 12 cm. Są całobrzegie i lekko zaostrzone. Połyskująco zielone na górnej stronie, pod spodem mają kolor szarozielony. Jesienią na słonecznych stanowiskach przebarwiają się na bladożółto.

Pojedyncze kwiaty rozwijają się na szczytach wieloletnich pędów w czerwcu i lipcu. Mają średnicę ok. 4-5 cm. Płatki są spiralnie ułożone na dnie kwiatu. Są purpurowe albo brunatnoczerwone. Wydzielają intensywny zapach truskawek. Jak widać, kielichowiec wonny posiada zadziwiającą mieszankę zapachów i goździków, i truskawek.

Uwaga: nie należy się sugerować tymi przyjemnymi zapachami i w żadnym wypadku nie próbować jej spożywać. Nawet jeśli Indianie stosują roślinę na różne choroby i dolegliwości oraz wykorzystują jako przyprawę, to jednak cała roślina zawiera szkodliwe substancje, a zwłaszcza jej nasiona. W przypadku tego ozdobnego krzewu lepiej jest ograniczyć się wyłącznie do doznań estetycznych wzrokowych i węchowych.

Stanowisko i podłoże dla kielichowca wonnego

Idealne stanowisko dla kielichowca wonnego jest słoneczne do lekko zacienionego i osłonięte od wiatru. Palące południowe słońce nie jest dla niego dobre – powoduje, że schną końce kwitowych płatków. Zbyt ciemne miejsce sprawi, że krzew nie będzie w stanie rozwinąć w pełni wspaniałości swoich kwiatów, a nawet charakterystyczny zapach truskawek nie będzie zbyt intensywny. Do powstawania aromatu potrzebne są promienie słońca.

Ziemia powinna być próchniczna, żyzna, kwaśna do słabo zasadowej i w żadnym wypadku nie może być sucha. Jeśli podłoże jest zbyt piaszczyste, trzeba je wzbogacić dodatkiem kompostu i gliny, aby stworzyć „truskawkowemu drzewu” jak najlepsze warunki wzrostu. Odpowiednia przepuszczalność gleby ma z kolei zapobiec powstawaniu szkodliwych zastojów wody.

Jak sadzić kielichowiec?

Kielichowiec wonny jest doskonałym krzewem w roli solitera. Może przy tym rosnąć zarówno na rabacie, jak i w doniczce na tarasie. Trzeba tylko pamiętać, że krzew osiąga znaczną wysokość. Optymalną porą do sadzenia kielichowca wonnego jest wiosna albo późne lato.

• Sadzenie w gruncie
  Na kilka godzin przed sadzeniem trzeba bryłę korzeniową krzewu dobrze namoczyć. W międzyczasie można przygotować dołek do sadzenia. Powinien być o 65% większy od bryły korzeniowej. Na dnie dobrze jest ułożyć warstwę drenażową.
  Wykopaną ziemię miesza się z kompostem, aby po obsypaniu korzeni zapewnić roślinie dostęp do składników odżywczych. W przypadku bardzo suchej gleby, trzeba jeszcze wzbogacić ją porcją gliny.
  Kiedy już korzenie dobrze namokły, sadzi się młody krzew w przygotowany dołek. Sadząc krzewy grupowo, trzeba zachować między nimi odstępy co najmniej 50 cm. Po posadzeniu sadzonki należy obficie podlać.
  
  
• Sadzenie w pojemniku
  Jeśli kielichowiec wonny ma rosnąć w pojemniku, ważne jest, aby był on nie tylko dostatecznie duży, ale i stabilny. Dobrze sprawdzają się ciężkie doniczki ceramiczne. Są odporne na promieniowanie UV i na tyle mocne, aby ni poddać się działaniu korzeni kielichowca.
  Na dnie doniczki konieczna jest warstwa drenażowa, którą układa się z kawałków ceramiki. Chroni ona korzenie rośliny przed nadmiarem wody. Ziemia kwiatowa w zupełności nadaje jako substrat do doniczki. Niemniej jednak warto wzbogacić ją odrobiną próchnicy, aby aromatycznej roślinie zapewnić zaopatrzenie w pokarm. Szczególnie w pierwszych dniach po posadzeniu powinno się dostarczać krzewowi odpowiednią ilość wody i potem regularnie podlewać.

Podlewanie i nawożenie

Kielichowiec wonny lubi wilgoć, dlatego idealne miejsce dla niego trzeba tak wybrać, aby mogło ono gromadzić niewielkie ilości wody. Bryła korzeniowa rośliny nie wysycha wówczas zbyt szybko. Przed podlewaniem trzeba spokojnie sprawdzić, jaki jest stopień wilgotności gleby. Wyraźnie podeschnięta wierzchnia warstwa podłoża jest dobrym wskaźnikiem, aby roślinę podlać. Najlepiej jest podlewać we wczesnych godzinach rannych, co zapobiega szybkiemu odparowaniu wody podczas południowego upału. Trzeba też pamiętać o tym, że roślina nie znosi zastoju wody i w najgorszym razie może dojść do zgnilizny korzeni.

Ten krzew ozdobny należy do naprawdę łatwych w pielęgnacji. Dawka kompostu podana wiosną pobudza wzrost krzewu i kwitnienie. Warstwa ściółki wokół rośliny zabezpiecza przed zbyt szybkim wysychaniem podłoża. Z pełnego nawożenia na rabacie można zrezygnować, aby uniknąć niebezpieczeństwa przenawożenia kielichowca. Jedynie w uprawie doniczkowej, gdzie istnieje mocno ograniczona przestrzeń dla korzeni, potrzebne jest podawanie nawozu płynnego. Przy czym pierwszą dawkę podaje się dopiero w drugim roku, ponieważ świeża ziemia doniczkowa zawiera dostateczne zapasy składników odżywczych.

Kielichowiec - przycinanie i zastosowanie

Regularne przycinanie krzewu kielichowca wonnego pozwala zachować jego formę, wspomaga żywotność i obfitość kwitnienia. Najlepszą porą do tego zabiegu jest wczesna wiosna. Doświadczony ogrodnik wybiera wtedy suchy, lekko pochmurny dzień bez mrozu. Nożyce muszą być ostre i zdezynfekowane. Usuwa się pędy suche, chore, rosnące do wewnątrz i skrzyżowane. Kielichowiec dobrze znosi przycinanie i od ogrodnika zależy, w jakim zakresie wykona zabieg. Ponieważ krzew nie należy do szybkorosnących, skracanie pędów nie musi być każdego roku.

Kielichowiec wonny nadaje się do podsadzania pod wszystkie wysokie drzewa z luźną koroną i tolerancyjnym systemem korzeniowym. W małym ogrodzie może pełnić rolę solitera, na większych rabatach dobrze wygląda w małych grupach. Ze względu na podobne wymagania glebowe, doskonale czuje się w towarzystwie różanecznika. Dobrze jest posadzić kielichowca wonnego w pobliżu tarasu albo miejsca do odpoczynku, aby cieszyć się jego aromatem.