Jeżyna w ogrodzie – uprawa krok po kroku

Odmiany jeżyny do uprawy w ogrodzie

Wiele osób zna wyłącznie dziko rosnące jeżyny, których kolczaste pędy rozkładają się na ścianach domów albo na ogrodzeniach. Dzikie jeżyny mocno się rozrastają i raz posadzone trudne są do usunięcia. Decyzja o wprowadzeniu ich do ogrodu musi być dobrze przemyślana.

Istnieje wiele odmian hodowlanych o nieporównanie większych owocach, niż ich leśne krewniaczki. Są jeżyny o czerwonych owocach, a także tzw. malinojeżyny, będące krzyżówką maliny właściwej i jeżyny krzewiastej. O ile niektóre odmiany bronią owoców ostrymi kolcami, to inne mają smaczne jagody bez kolców na łodygach. Dla ogrodowej uprawy ma przede wszystkim znaczenie, czy odmiana rośnie pionowo w górę, czy też wytwarza poziome pędy. Te drugie dają się z reguły utrzymywać w określonej formie dzięki specjalnym szpalerom. Oto kilka przykładów:

• Rubus fruticosus 'Theodor Reimers'. Bardzo aromatyczne, słodkie owoce. Mocno rosnąca jeżyna dobrze pasuje do naturalnych ogrodów. Jagody wiszą w dużych grupach na bocznych pędach. Zbiór zaczyna się w połowie lipca i trwa do września.
• Rubus fruticosus 'Navaho'. Mocne i jednocześnie soczyste, słodkokwaskowe, aromatyczne, duże prawie czarne jagody. Do zalet należą też pędy bez kolców. Ułatwiające kontakt z tą jeżyną. Rośnie krzewiasto, raczej w górę, niż na boki, co wyróżnia ją spośród innych jeżyn.
• Rubus fruticosus 'Wilsons Frühe'. Wczesna odmiana o słodkich owocach. Średniej wielkości krzew o słabo kolczastych pędach.
• Rubus fruticosus 'Primocane Reuben’. Jesienna odmiana, której owoce dojrzewają na tegorocznych pędach. Smaczne, soczyste i słodkie owoce są podłużne. Zbiera się je od początku września. Warto pamiętać, że owoce jeżyny nie dojrzewają po zerwaniu, jak np. pomidory.

Wybór stanowiska i podłoża dla jeżyny

Idealnym stanowiskiem dla jeżyny jest miejsce osłonięte przed zimnym wiatrem i umiarkowanie nasłonecznione. Dopuszczalny jest półcień. Palącego słońca, jak i pełnego cienia należy jednak unikać. Odległość między poszczególnymi roślinami w ogrodzie powinna wynosić co najmniej dwa metry. Z tego powodu, w razie konieczności, powinno się posadzić tylko jeden krzew jeżyny.

Do uprawy jeżyn zalecany jest substrat dobrze przepuszczalny i umiarkowanie żyzny. Z reguły wystarczy zwykła ziemia ogrodowa, wzbogacona nieco dawką nawozu organicznego. Uprawa jeżyny udaje się na prawie każdej glebie. Dodatkowa porcja składników odżywczych wpłynie z pewnością na lepszy wzrost i bogatsze zbiory.

Jak sadzić jeżyny?

Uprawa jeżyn przebiega bez problemu, jeżeli sadząc je zwraca się uwagę na stanowisko, glebę i podpory. Im lepsze przygotowanie na starcie, tym mniej wysiłku później. Ważne jest wybranie zdrowych sadzonek. Świadczą o tym:

• trzy albo więcej zielone, świeże pędy;
• brak uszkodzeń na starszych pędach;
• bryła korzeniowa dobrze ukorzeniona;
• brak długich, zwisających albo zawiniętych korzeni;
• ziemia nie pachnie pleśnią.

Podlewanie i nawożenie jeżyny

W uprawie jeżyn podlewanie jest bardzo ważne, ponieważ tylko rośliny, które mają pod dostatkiem wody będą mogły wytworzyć latem i jesienią liczne i duże owoce. Zaleca się utrzymywać rośliny ciągle w stanie lekko wilgotnym. Nie mogą jednak powstawać zastoje wody. Na osłoniętym miejscu w ogrodzie, gdzie ziemia bez nawadniania nie wysycha, dodatkowe podlewanie nie jest konieczne. Dobrze jest położyć na glebę warstwę ściółki z kory, która pomoże dłużej zachować wilgoć. Do podlewania używa się miękkiej wody - może być deszczówka.

Odpowiednio przygotowany substrat powinien być raz w roku zasilony dodatkową porcją składników odżywczych. Może to być specjalny nawóz do jeżyn, albo kompost lub obornik. W przypadku słabo rosnących roślin, ewentualnie po inwazji szkodników ogrodowych, można zastosować nawożenie po raz drugi. Zabieg wykonuje się najpóźniej w połowie lata, aby nie zakłócić zimowego spoczynku rośliny.

Przycinanie jeżyny w ogrodzie

Ten zabieg jest prosty, musi być jednak uzależniony od wybranej odmiany jeżyny. W każdym razie powinien być wykonany czystymi i ostrymi narzędziami.

1. Jak przycinać jeżyny rosnące pionowo?

W przypadku odmian o wzniesionym pokroju, jak np. ‘Navaho’, cięcie wykonuje się wiosną, najpóźniej w kwietniu. Usuwa się końcówki młodych pędów. Ma na celu pobudzenie rośliny do gęstszego wzrostu, co prowadzi do większych zbiorów.

2. Jak przycinać jeżyny o pędach płożących?

Te odmiany należy przycinać dwukrotnie w krótkich odstępach czasu. Pierwsze cięcie wykonuje w ogrodzie się latem, kiedy jagody są niedojrzałe, ale dobrze widoczne. Nisko nad ziemią ścina się wszystkie pędy, które nie mają owoców. Dzięki temu roślina przeznaczy więcej energii na rozwój jagód. Drugie cięcie wykonuje się późną jesienią po zbiorach. Zabieg nie powinien być zbyt radykalny.