Budleja Dawida – kwitnący krzew ozdobny. Jak uprawiać i z czym komponować?

Barwne motyle, jak rusałka pokrzywnik i rusałka pawik, są przez nie przyciągane jakby jakimś magicznym magnesem. Nic dziwnego, że krzew nazywany jest „motylim bzem” albo „motylim krzewem”.

Roślina o botanicznej nazwie Buddleja davidii jest właściwie Chińczykiem. Około 1869 roku motyli krzew został przywieziony do Europy z Chin przez zakonnika-jezuitę. Uprawa nowej rośliny szybko rozwinęła się w Anglii i od 1900 roku liczne odmiany rozprzestrzeniły się z Królewskich Ogrodów Botanicznych w Kew (Londyn) na cały kontynent. Rodzaj botaniczny, który nosi nazwisko angielskiego botanika Adama Buddle’a (1660–1715), liczy sobie ok. 140 gatunków. Najbardziej znanym i popularnym gatunkiem w parkach i ogrodach jest budleja Dawida, a ściśle mówiąc tysiące jej odmian i mieszańców. Z kolei nazwa gatunkowa tej budlei upamiętnia francuskiego botanika Armanda Davida (1826-1900).

Jak wygląda budleja Dawida?

Budleja Dawida jest z ogrodniczego punktu widzenia szczególnie interesująca. Wyhodowano z niej liczne odmiany dostępne w przeróżnych kolorach i formach wzrostu. W zależności od odmiany rozgałęziają się one na boki albo tworzą zwartą, stożkową koronę z mocnym pędem głównym i luźnymi gałęziami bocznymi. Ich końce wyginają się lekko pod ciężarem kwiatów. Największe hybrydy dorastają do czterech metrów wysokości, najmniejsze osiągają wysokość około 1,2 m. Kora krzewów jest jasnobrązowa, a wąskie, podłużne liście mają kolor szarozielony z filcowatym nalotem na spodniej stronie. Podczas łagodnej zimy część liści pozostaje długo na krzewie i dopiero po większych mrozach opada na ziemię.

• Duże, podłużne kwiatostany stoją na końcach tegorocznych pędów głównych i bocznych. Rozwijają się od lipca i kwitną często do pierwszych mrozów. Kwiaty mogą być u różnych hybryd białe, jasnoróżowe, różowoczerwone i liliowe do ciemnofioletowych.
• Budleja Dawida nazywana bywa też „bzem letnim”. Roślina ta bardzo przypomina bez lilak, ponieważ podobnie jak on rozwija niezliczone kwiaty zebrane w wiechowate kwiatostany. Jednak zgodnie z nazwą kwitnie dopiero latem, podczas gdy bez lilak przekwita już w maju.

Ważną zaletą budlei jest odporność na trudne warunki, szybki wzrost i długotrwałe kwitnienie. W pełni rozwinięte kwiaty zdobią krzew przez tydzień, a potem stopniowo zaczynają się przebarwiać na brązowo. Po tygodniu pojawiają się zielone torebki nasienne. Na jednej gałęzi można zauważyć dopiero rozwijające się wiechy kwiatów i dojrzewające już nasiona.

Jak, gdzie i kiedy sadzić budleję?

Roślina nie posiada specjalnych wymagań, znosi różne warunki bytowe w szerokim zakresie. Jedynie gleba musi być koniecznie przepuszczalna; na ciężkiej i wilgotnej ziemi budleja rośnie słabo. Stanowisko powinno być ciepłe, słoneczne do półzacienionego. Najlepszą porą do sadzenia budlei jest wiosna.

Stanowisko powinno być ciepłe, słoneczne do półzacienionego. Najlepszą porą do sadzenia budlei jest wiosna.

Natomiast przesadzenie tej rośliny jest niewskazane. Budleja mocno przeżywa ten zabieg i dlatego można go wykonywać jedynie w razie absolutnej konieczności. Jeśli już koniecznie trzeba przenieść budleję na nowe miejsce, najlepiej zrobić to wiosną, podczas chłodnej pogody. Krzew trzeba wykopać z całą bryłą korzeniową, starając się jak najmniej uszkodzić korzenie. Po przeniesieniu na nowe miejsce, należy roślinę obficie podlać, a w przyszłości nie dopuszczać do przesychania podłoża.

Budleja Dawida: podlewanie, nawożenie i zimowanie

Nawet jeśli budleja przyzwyczajona jest w swojej ojczyźnie do skalistych, żwirowych i suchych gruntów, to młode sadzonki powinny być po posadzeniu regularnie podlewane. Zwłaszcza w upalne lato musi budleja mieć stale wilgotne podłoże. Ale nie mokre – nie cierpi stojącej wody. Budleja znosi warunki glebowe, które wahają się od kwaśnego podłoża do gleby wapiennej. Preferuje twardą wodę, dlatego do podlewania można używać zwykłej deszczówki z małą domieszką wapnia. Dobrze się czuje przy umiarkowanym nawożeniu. Najlepszym okresem do nawożenia budlei jest wiosna. Po przycięciu można zasilić krzew nawozem azotowym.

Na zimę celowe jest przykrycie ziemi nad bryłą korzeniową warstwą liści i gałęzi świerkowych. Jeśli budleja jest uprawiana w doniczce, można młode rośliny przezimować w chłodnym pomieszczeniu.

Jak rozmnażać ten krzew ozdobny?

Możliwe jest uzyskanie nowych sadzonek budlei Dawida drogą generatywną – z nasion, oraz wegetatywnie – z sadzonek pędowych. W przypadku mieszańców i odmian hodowlanych, zebrane i wysiane nasiona nie gwarantują powtórzenia cech rośliny macierzystej. Przeciwnie, można być pewnym, że wyhodowane z nasion krzewy będą wykazywać właściwości swoich przodków – gatunków botanicznych.

Możliwe jest uzyskanie nowych sadzonek budlei Dawida drogą generatywną – z nasion, oraz wegetatywnie – z sadzonek pędowych.

Ukorzenianie sadzonek pędowych budlei wykonuje się w lipcu-wrześniu. Pędy ścina się po przekwitnięciu krzewu. Każda sadzonka powinna mieć 3-4 pączki liściowe. Bierze się pędy półzdrewniałe z dwoma międzywęźlami albo zielone. Końce traktuje się ukorzeniaczem i umieszcza sadzonki w pojemniku z grubym rzecznym piaskiem. Wysadzanie sadzonek budlei Dawida można wykonać od razu w ogrodzie. Odcinki pędów z pączkami wkłada się do ziemi i obsypuje. Na zimę trzeba je okryć, podobnie jak dorosłe krzewy. Kiedy wiosną gleba się nagrzeje, rozpocznie się wzrost sadzonek.

Jak i kiedy przycina się budleję?

W przeciwieństwie do lilaka (Syringa vulgaris), budleja Dawida kwitnie na tegorocznych pędach. Mimo cięcia można więc mieć pewność, że kwiaty pojawią się każdego roku. Nie dotyczy to jednak innych gatunków, na przykład budlei skrętolistnej (Buddleja alternifolia), która tworzy kwiaty wzdłuż zeszłorocznych pędów. W każdym razie celowe jest usuwanie przekwitłych kwiatostanów. Oszczędza się roślinie energii potrzebnej na tworzenie nasion i unika niekontrolowanego samosiewu.

Po kilku latach dolna część krzewu ulega przerzedzeniu. Aby poprawić wygląd budlei, możliwe jest cięcie odmładzające. Radykalne cięcie spowoduje, że budleja ponownie będzie się bujnie rozkrzewiała.

Ten zabieg trzeba zaplanować na późną zimę do wczesnej wiosny. Warto też pamiętać, że w okresie od marca do października mogą znajdować się w krzewach zasiedlone przez ptaki gniazda.

Jak sadzić budleję, z czym komponować?

• Motyli krzew nadaje się do sadzenia zarówno pojedynczo, jak i w grupach na ciepłych i słonecznych rabatach z bylinami i letnimi kwiatami. Mało wymagający krzew dobrze rośne nawet na suchej i żwirowej glebie.
• Szczególnie efektownie prezentują się rabaty budlejowe późnym latem, na których krzew skomponowano z wysokim rozchodnikiem karpackim, astrami i bylinami lubianymi przez motyle. Ze względu na swój orientalny wygląd, pasuje budleja Dawida również do ogrodów urządzanych na wzór śródziemnomorski.
• Jako wabik na motyle, dobrze jest posadzić budleję w pobliżu tarasu albo na balkonie. Również przed murem albo na skraju zimozielonych krzewów będzie tworzyć barwne akcenty. Dobrym dla niej towarzystwem będą też kwitnące latem rośliny, jak szałwia, barbula (Caryopteris), astry, lewkonia i lawenda.

Choroby i szkodniki budlei Dawida

Wszystkie odmiany tej rośliny są bardzo odporne i rzadko ulegają chorobom albo szkodnikom roślin. Na stanowiskach ciepłych i suchych mogą się czasem pojawić przędziorki, a w okresie wilgotnego lata także mączniak rzekomy.

Budleja Dawida - poradnik WIDEO