Piwonia w ogrodzie – jak sadzić, uprawiać i rozmnażać? [WIDEO]

Wiele gatunków piwonii może osiągnąć wiek żółwia i tym samym zalicza się do najbardziej długowiecznych roślin, jakie ogrodnik ma do dyspozycji. Niezwykła skromność wymagań piwonii sprawia, że idealnie nadaje się do urządzenia ogrodu łatwego w uprawie.

Nazwa rodzajowa Paeonia pochodzi od imienia lekarza bogów na Olimpie – Peona. Jej historia sięga ponad 2600 lat i zaczęła się w starożytnych Chinach. Piwonia jest jedną z najstarszych roślin uprawianych przez człowieka. Sadzono ją w ogrodach początkowo dla celów leczniczych (w Chinach do dzisiaj), a potem głównie ze względu na jej urodę.

Piwonia jest jedną z najstarszych roślin uprawianych przez człowieka. Sadzono ją w ogrodach początkowo dla celów leczniczych, a potem głównie ze względu na jej urodę.

Nawiasem mówiąc, piwonia jest nie tylko piękna, ale i cenna jako roślina lecznicza. Pomaga m.in. na niestrawność i zaburzenia przewodu pokarmowego, w leczeniu migreny i nerwicy, działa przeciwbólowo i uspokajająco. Pośród 33 gatunków piwonii większość stanowią byliny, a pozostałe wyrastają na niewielkie krzewy.

1. Piwonie bylinowe

Wyrastają jako rośliny zielne z bulwiasto zgrubiałymi korzeniami. Nadziemna część roślin zamiera zimą całkowicie aż do powierzchni ziemi. Kiedy jesienią usunie się z ogrodu suche liście i łodygi, po piwonii nie widać ani śladu. Na wiosnę wytwarzają nowe pędy z pączków znajdujących się pod ziemią.

2. Piwonie krzewiaste

Tworzą zdrewniałe pędy i gałęzie, które zimą nie obumierają i pozostają widoczne. Tylko liście opadają, podobnie, jak u innych krzewów. Wiosną rozwijaja się na nowo z pączków na gałęziach i pędach. Dzięki temu piwonie krzewiaste mogą dorastać do wysokości ponad 2,5 m (bylinowe do ok. 1,5 m).

Uprawa piwonii krok po kroku

Piwonie są mocnymi roślinami, które przez długie lata stanowią ozdobę ogrodu, ale na pewne rzeczy w ich uprawie trzeba zwrócić uwagę. Większość gatunków i odmian jest w pełni odpornych na mróz i nie potrzebuje żadnego zabezpieczenia. W pierwszym roku po posadzeniu zaleca się jednak okryć piwonie krzewiaste gałęziami świerkowymi albo jodłowymi. Także w następnych latach celowe jest zapewnienie osłony bardziej wrażliwym gatunkom przed większymi mrozami (kilka dni z temperaturą poniżej -15ºC). Trzeba tylko pamiętać o usunięciu osłon zanim zaczną się rozwijać nowe pędy.

W pierwszym roku po posadzeniu zaleca się okryć piwonie krzewiaste gałęziami świerkowymi albo jodłowymi.

Piwonie bylinowe nie chcą, w przeciwieństwie do większości innych bylin, aby po kilku latach podzielić je i przesadzić. Chciałyby nieporuszone rosnąć w tym samym miejscu przez dziesiątki lat. Wtedy rozwijają się najlepiej i najbujniej kwitną.

Jeśli z jakiegoś powodu piwonie bylinowe muszą być przesadzone, wtedy koniecznie trzeba je podzielić. Zbyt duże gniazda roślin będą słabo rosły i bardzo skąpo kwitły.

Stanowisko i gleba do sadzenia piwonii w ogrodzie

Piwonie potrzebują, z nielicznymi wyjątkami, miejsca w pełni słonecznego, a dzięki korzeniom spichlerzowym znoszą bardzo dobrze okresy suszy. W pierwszym roku po posadzeniu konieczne jest jednak nawadnianie w dłuższych okresach bezdeszczowych. W przypadku piwonii krzewiastych możliwe jest sadzenie ich w półcieniu, najlepiej w miejscu, gdzie dochodzi słońce popołudniowe i wieczorne. Sadząc piwonie krzewiaste trzeba przewidzieć, że po latach rozwiną się one w wysokie zarośla.

Piwonie rosną najlepiej na glebach próchniczno-gliniastych i dobrze przepuszczalnych. Nie stawiają jednak pod tym względem żadnych szczególnych wymagań. Koniecznie trzeba tylko unikać zastoju wody oraz wysokiego poziomu wód gruntowych.

Sadzenie piwonii bylinowych

• Wyższe odmiany potrzebują do swobodnego wzrostu powierzchnię ok. 80 x 80 cm do 100 x 100 cm. Piwoniom niższych odmian wystarczy ok. 60 x 60 cm do 80 x 80 cm.
• Ziemię w dołku oraz dokoła miejsca sadzenia trzeba dokładnie spulchnić. Dołek nie może być zbyt mały – co najmniej 50-60 cm średnicy i głęboki na dwie łopaty.
• Roślinę sadzi się tak głęboko, aby pączki mogły być przykryte około trzycentymetrową warstwą ziemi. Przy zbyt płytkim posadzeniu piwonia nie zakwitnie.
• Sadzonkę należy dobrze podlać.
• W przypadku gleby nieprzepuszczalnej należy przewidzieć warstwę drenażową (żwir, tłuczeń) na dnie dołka.
• Jeśli piwonia została posadzona w piaszczystej i ubogiej glebie, celowe jest wzbogacenie podłoża próchnicą i gliniastą glebą.

Sadzenie piwonii krzewiastych

• Piwonie krzewiaste potrzebują, w zależności od odmiany i stopnia wzrostu, miejsca o powierzchni co najmniej 120 x 120 cm do 150 x 150 cm.
• Gleba powinna być dobrze spulchniona zarówno w miejscu sadzenia, jak i dookoła sadzonki. W przypadku małych sadzonek jamka powinna mieć wymiary, jak dla piwonii bylinowych (średnica 50-60 cm i głębokość na dwie łopaty). Dla większych krzewów trzeba przygotować dołek o jedną trzecią większy od bryły korzeniowej.
• Roślinę sadzi się na taką głębokość, aby miejsce szczepienia znajdowało się 5-10 cm pod ziemią. Jest to bardzo ważne, aby piwonia mogła wytworzyć własne korzenie ze szlachetnego zrazu. Jeśli będzie posadzana za wysoko, może po kilku latach uschnąć.
• Sadzonkę po posadzeniu trzeba dobrze podlać.
• W przypadku ubogiej gleby zastosować jej wzbogacenie, podobnie jak przy sadzeniu piwonii bylinowej.

Czy, jak i kiedy przycinać piwonie?

Piwonie krzewiaste nie wymagają, ogólnie biorąc, żadnego przycinania. Jednak zaleca się wykonanie późną jesienią (listopad, grudzień) cięcia oczyszczającego z przycięciem pędów do pierwszego pączka (oczywiście, bez pączka!). Przy okazji zostanie usunięta większość liści z krzewu. Po szczególnie mroźnej zimie (spadki temperatury poniżej -20ºC) może się zdarzyć, zwłaszcza w przypadku mniej odpornych odmian, że przemarzną pączki wierzchołkowe, a czasem i całe gałęzie. Trzeba wtedy poczekać do rozwoju pączków (koniec marca, początek kwietnia) i odciąć widoczne przemarznięte fragmenty gałęzi.

W okresie kwitnienia piwonii powinno się usuwać zwiędłe kwiaty, aby uniknąć chorób grzybowych.

Nawożenie po kwitnieniu

Nawożenie ogranicza się do okresu po kwitnieniu. W tym czasie rośliny wykształcają pąki kwiatowe na przyszły rok. Na ubogich, lekkich glebach przyda się nawożenie ziemią kompostową albo przerobionym obornikiem. Nawozy sztuczne powinny zawierać możliwie dużo potasu i mało azotu. Potas wzmaga tworzenie kwiatów, natomiast azot zwiększa podatność na choroby grzybowe.

Rozmnażanie piwonii - trzy metody

Istnieją dwie różne grupy piwonii: bylinowe i krzewiaste. Istotna różnica między nimi polega na tym, że piwonie bylinowe całą swoją nadziemną część wymieniają każdej wiosny na nową, zaś krzewiaste gubią jedynie liście. O ile piwonie bylinowe mogą być rozmnażane tylko przez podział bryły korzeniowej albo z nasion, to krzewiaste dają jeszcze inną możliwość: rozmnażanie z sadzonek pędowych.

1. Rozmnażanie z nasion

Rozmnażanie piwonii z nasion jest wprawdzie stosunkowo łatwe, ale nie dla niecierpliwych ogrodników. Zanim nowa piwonia wyhodowana z nasiona rozwinie pierwsze kwiaty, mija zwykle pięć do dziesięciu lat. Na dodatek niektóre hybrydy są całkowicie sterylne i nie wytwarzają nasion.

Nasiona piwonii bardzo szybko tracą zdolność kiełkowania. Zwłaszcza jeśli mocno przeschną. Najlepiej kiełkują nasiona, które jesienią zostały świeżo zebrane z rośliny i zaraz wysiane.

2. Rozmnażanie z sadzonek pędowych

Z piwonii krzewiastych można uzyskać nowe sadzonki ukorzeniając kawałki pędów. Doświadczeni hodowcy wykonują zwykle szczepienie pędów szlachetnych odmian na podkładce mocnej piwonii. Ogrodnicy-amatorzy mogą wypróbować normalne ukorzenianie odciętych sadzonek pędowych albo odkładów piwonii.

3. Rozmnażanie przez podział

Jesienią, kiedy sezon ogrodowy powoli zbliża się ku końcowi, piwonie zgromadziły dostatecznie dużo energii na przyszły sezon. Jeśli chce się piwonię podzielić, to jesień jest najlepszą do tego porą. Roślina znajduje się w fazie spoczynku i raczej dobrze zniesie podział. Dzielenie starszych brył korzeniowych jest możliwe tylko w przypadku piwonii bylinowych.

Piwonia - nie tylko piękna, ale i lecznicza! WIDEO