Barwinek pospolity – jak uprawiać tę roślinę okrywową?

Barwinek pospolity (Vinca minor), zimozielona krzewinka rośnie dziko w całej Europie z wyjątkiem Skandynawii. W rozproszonych stanowiskach występuje również u nas w Polsce. Barwinek znany był już w starożytności (Pliniusz Starszy i Dioskurydes), a w średniowieczu uchodził za cenne zioło. Według germańskich wierzeń, chronił przed złymi duchami. Podobno był ulubionym kwiatem Jean-Jacques’a Rousseau.

Barwinek, jak większość gatunków z rodziny toinowatych, jest rośliną trującą. Z tego powodu, uprawa barwinka w ogrodzie, gdzie bawią się małe dzieci i domowe zwierzęta jest raczej niewskazana. Jak to zwykle bywa, rośliny trujące bywają też leczniczymi – wszystko zależy od wielkości dawki. Barwinek znajduje zastosowanie w medycynie ludowej, a jego substancje czynne wchodzą w skład oficjalnych preparatów leczniczych, m.in. obniżających ciśnienie krwi.

Barwinek pospolity – wygląd i wzrost

Barwinek pospolity dorasta zaledwie do 20-30 cm wysokości i rozpościera się poprzez podziemne pędy, niczym dywan. Ponieważ pędy barwinka ulegają zdrewnieniu, jest on pod względem botanicznym nie byliną, ale krzewinką. Rośnie wprawdzie powoli, potrafi jednak z czasem pokryć znaczną powierzchnię.

Zimozielone liście tej okrywowej rośliny są owalne, ciemnozielone i skórzaste z połyskiem. Z oderwanych liści i pędów wypływa biały mleczny sok. Kwiaty są błękitnego koloru i mają pięć płatków skręconych nieco w prawo, jak śmigło wiatraka. Rozwijają się od połowy kwietnia, a we wrześniu zaczynają kwitnąć na nowo.

Stanowisko i gleba dla barwinka

Barwinek pospolity jest z jednej strony subtelny i delikatny, z drugiej zaś bardzo mocny i łatwy w uprawie. Rośnie dobrze zarówno w miejscach nasłonecznionych, jak i w cieniu. Z tego względu nadaje się idealnie do sadzenia pod koronami drzew i krzewów. Okrywając glebę, redukuje utratę wilgoci i zdobi ogród. Zupełnie ciemne zakątki, za dodatek zwykle zimne, nie są odpowiednie nawet dla barwinka. Będzie tam rósł słabo i rozwijał niewiele kwiatów.

Do gleby potrafi się barwinek dostosować, jednak preferuje zdecydowanie glebę przepuszczalną, żyzną, umiarkowanie wilgotną, piaszczystą do gliniastej. Powinna być lekko zasadowa do lekko kwaśnej. Roślina nie znosi zastoju wody i mocno zbitej ziemi. W takich warunkach korzenie nie mogą się swobodnie rozrastać.

Barwinek pospolity: sadzenie i pielęgnowanie

Do okrywowego obsadzenia powierzchni potrzeba siedem do dziewięciu sadzonek na metr kwadratowy. Ponieważ korzenie barwinka dobrze rozrastają się również w niższych temperaturach, warte polecenie jest sadzenie jesienne. Glebę przed sadzeniem należy dobrze przygotować: usunąć wszystkie chwasty korzeniowe, jak perz czy podagrycznik i dodać świeżego kompostu. Aby rośliny od początku dobrze się rozgałęziały, trzeba przed sadzeniem albo zaraz po sadzeniu skrócić pędy o połowę. Pielęgnowanie ogranicza się do regularnego odchwaszczania. Poza tym można powierzchnię ściółkować jesiennymi liśćmi, co działa na rośliny prawie jak nawożenie. Krótkotrwałe okresy suszy potrafi barwinek przetrwać, mimo to należy go regularnie podlewać, kiedy brakuje deszczu.

Barwinek pospolity można z powodzeniem sadzić pod kaliną, żylistkiem, różanecznikami, albo azaliami.

Jak zimować barwinek pospolity?

Barwinek pospolity jest w zasadzie zimoodporny i dobrze znosi niskie temperatury. Może się jednak zdarzyć bardzo długa i wyjątkowo mroźna zima. Silne mrozy szkodzą często nawet odpornym roślinom. Wiosną szkody objawią się w postaci brązowych liści. W wyjątkowych wypadkach mogą ucierpieć całe rośliny. Brązowe liście należy usunąć, a dodatkowa dawka nawozu pomoże barwinkowi wytwarzać nowe pędy. W osobnym artykule piszemy, jak zabezpieczyć rośliny przed zimą.

Sposoby rozmnażania barwinka pospolitego

Barwinek daje się łatwo rozmnażać przez podział albo oddzielanie świeżo ukorzenionych pędów. Dobrą porą jest do tego zabiegu jesień albo wiosna. Rozmnażanie z sadzonek pędowych jest możliwe podczas całego okresu wegetacyjnego. Kawałki pędów łatwo wytwarzają nowe korzenie w wilgotnej ziemi, w niezbyt nasłonecznionym miejscu.

Barwinek: choroby i szkodniki

• Kiedy na liściach pojawiają się jaśniejsze paski, a wzrost rośliny ustał, barwinek może być zainfekowany wirusem mozaiki ogórka. Trzeba wówczas wykopać chore egzemplarze i usunąć z ogrodu.
• Żółto przebarwione liście z ciemnobrązowymi grupami zarodników na spodniej stronie świadczą o infekcji rdzy. Może pomóc na to oprysk odpowiednim fungicydem.
• Zamieranie pędów występuje przede wszystkim na zbyt mokrych, zbitych glebach, z małym udziałem próchnicy.
• Czasem opanowują barwinka szkodniki owadzie, jak mszyce albo przędziorki.