Kalia do donicy i ogrodu. Poradnik pielęgnacji

Kalia – egzotyczna roślina o zachwycających kwiatach

Kalia to roślina, która nazywana jest również kallą lub kalijką, chociaż jej prawidłowa nazwa to cantedeskia. Pochodzi ze  środkowej i  południowej Afryki i rośnie w miejscach okresowo przesychających i zalewowych. Dzięki mięsistym korzeniom, w których gromadzi składniki odżywcze i wodę może przetrwać suszę, podczas której przechodzi w stan spoczynku i powtórnie zakwita, gdy warunki stają się sprzyjające. Należy do rodziny obrazkowatych i obejmuje 8 gatunków. Do Europy została prawdopodobnie sprowadzona w XVII wieku. Z uwagi na bardzo dekoracyjny wygląd gatunki botaniczne i liczne, wyhodowane kultywary jest na całym świecie chętnie uprawianą rośliną ozdobną. Pięknie prezentuje się nie tylko w ogrodzie, ale również w donicy w mieszkaniu.

Cantedeskia to roślina wieloletnia, która w warunkach naturalnych osiąga wysokość 120 centymetrów. Uprawiana w pojemnikach jest niższa i dorasta do 60 centymetrów. Tworzy kępy i skupiska. Ma grube, bulwiaste kłącze, które jest częścią spichrzową. Wyrastają z niego osadzone na długich, prostych ogonkach liście. Ogonki są gąbczaste i mają długość od 15 centymetrów do nawet 1,5 metra. Liście są strzałkowate, pierzasto unerwione, ciemnozielone i czasem biało nakrapiane. Kalia jest jednopienna, na jednej roślinie obecne są kwiaty żeńskie i męskie, które różnią się od siebie długością pylników. Kwiat jest bardzo dekoracyjny i oryginalny. Wyrasta na wzniesionym, sztywnym i nagim pędzie. Składa się z pochwy i kolby kwiatostanowej. Pochwa ma długość od 10 do 25 centymetrów, jest lejkowato zwinięta i otula drobną, żółtą kolbę, która jest obła i gęsto pokryta kwiatami. W zależności od gatunku i odmiany pochwa może być biała, żółta, pomarańczowa, różowa, czerwona, purpurowa, a nawet dwubarwna. Owocem są zielone lub pomarańczowe jagody, które zawierają od 1 do 2 nasion w każdej komorze. Uprawiana w ogrodzie kwitnie od czerwca do sierpnia, a w doniczkach w mieszkaniu od stycznia do kwietnia. 

Kalia to roślina wieloletnia. Uprawiana w ogrodzie kwitnie od czerwca do sierpnia, natomiast w doniczkach zakwita od stycznia do kwietnia.

Cantedeskia doskonale nadaje się na kwiat cięty, ponieważ zachowuje świeżość nawet przez 2-3 tygodnie. Choć kiedyś kojarzona była głównie z wiązankami pogrzebowymi, to obecnie coraz częściej jest wykorzystywana w bukietach ślubnych i okolicznościowych. Do kompozycji florystycznych wykorzystywane są również liście.

Kalia jest rośliną trującą, dlatego jeśli mamy psa lub kota, to musimy wiedzieć, że te zwierzęta mogą się nią zatruć, dlatego doniczkę powinniśmy ustawić w miejscu dla nich niedostępnym. Wszystkie części zawierają siarczany wapnia i toksyczne alkaloidy.

​ Najpopularniejsze gatunki i odmiany kalii

Spośród występujących w środowisku naturalnym 8 gatunków kalii, na całym świecie uprawiane są głównie 3 z nich:

• cantedeskia etiopska,
• cantedeskia Rehmanna,
• cantedeskia Elliotta.

W wyniku prac hodowlanych otrzymano wiele barwnych i pięknie prezentujących się odmian kalii, które różnią się od siebie kolorem kwiatów. Najciekawsze z nich to:

• ʹAlbomacultaʹ jest odmianą, która kwitnie na biało. Ma ciemnozielone liście z drobnymi, białymi plamkami,
• ʹAmethystʹ odmiana wyróżniająca się fioletowymi kwiatami,
• ʹCaptainʹ to wyjątkowa odmiana, której ciemnopurpurowe kwiaty mają żółte brzegi i prążki,
• ʹBoleroʹ jest odmianą, która zachwyca ciemnofioletowymi kwiatami wpadającymi niemal w czerń,
• ʹNeon Amourʹ to odmiana, której ciemnozielone liście mają kremowe plamki,
• ʹMangoʹ to piękna odmiana o dwubarwnych, pomarańczowoczerwonych kwiatach i nakrapianych liściach,
• ʹVermeerʹ jest odmianą o ciemnozielonych liściach z białymi plamkami. Kwiaty wewnątrz są ciemnofioletowe, bliżej krawędzi stają się coraz jaśniejsze.

​Uprawa kalii

Kalie nie należą do roślin bardzo trudnych w uprawie, jednak aby mogły prawidłowo rosnąć i kwitnąć, wymagają zapewnienia odpowiednich warunków. Podłoże powinno być lekkie, próchnicze, przepuszczalne i dość wilgotne, ponieważ w środowisku naturalnym rośnie na terenach wilgotnych. Cantedeskia etiopska preferuje ziemię o neutralnym lub lekko zasadowym odczynie pH, natomiast inne gatunki lepiej będą rosły w podłożu o odczynie lekko kwaśnym. Najlepiej będzie rosła na stanowisku ciepłym i jasnym, chociaż niektóre odmiany poradzą sobie również w lekkim półcieniu. 

W przypadku kalii uprawianej w doniczce nie może być ona narażona na bezpośrednie działanie słońca, ponieważ może to być przyczyną żółknięcie liści lub ich poparzenia.  Jest też wrażliwa na zbyt wysokie temperatury, nie znosi upałów i źle na nie reaguje. 

Cantedeskia wymaga regularnego podlewania, tak by podłoże było stale wilgotne i zapewniało warunki podobne do tych, jakie występują w środowisku naturalnym. Roślinę powinniśmy nawadniać 2-3 razy w tygodniu, a w okresie kwitnienia spryskiwać liście wodą. W przypadku uprawy doniczkowej do podlewania najlepsza będzie miękka woda w temperaturze pokojowej. Możemy wykorzystać taką z wodociągów, która będzie odstana przez kilka godzin. Po przekwitnięciu zarówno kalia ogrodowa, jak i ta uprawiana w mieszkaniu przechodzi w stan spoczynku. W tym okresie podlewanie należy stopniowo ograniczyć. 

Kalię należy nawadniać 2-3 razy w tygodniu oraz nawozić w okresie wegetacyjnym.

Ważnym zabiegiem pielęgnacyjnym jest nawożenie cantedeskii w okresie wegetacyjnym. Nawozimy ją nawozem wieloskładnikowym do roślin kwitnących. Jeżeli rośnie w ogrodzie, to możemy zastosować nawóz organiczny.

Jeżeli zdecydujemy się na kalię uprawianą w donicy w mieszkaniu, to po zakupie konieczne będzie jej przesadzenie, ponieważ zwykle sprzedawana jest w małych pojemnikach. Jest to roślina, która szybko się rozwija, dlatego trzeba przesadzić ją do większej doniczki. Ziemia powinna być świeża, gdyż nie lubi resztek nawozu obecnych w podłożu. 

Regularnie usuwamy uszkodzone lub uschnięte liście. Warto również obcinać przekwitnięte kwiatostany.

​Inne wymagania kalii

Kalia uprawiana w domu kwitnie do kwietnia. W okresie od lutego do maja powinna mieć zapewnioną temperaturę od 13 do 16 stopni Celsjusza. W maju przechodzi w stan spoczynku i wtedy zaprzestajemy podlewania i nawożenia. Okres ten trwa do sierpnia. W tym czasie doniczkę przenosimy w chłodne miejsce, najlepiej takie, gdzie temperatura wynosi około 10 stopni. Pod koniec tego okresu możemy ją rozmnożyć poprzez odcięcie młodego kłączy od starego. Miejsce cięcia zabezpieczamy środkiem grzybobójczym. Odcięte kłącze pozostawiamy na 2 dni, żeby przeschły rany. Tak przygotowane umieszczamy w niewielkiej doniczce na głębokości 5-8 centymetrów. Po roku przesadzamy do większych doniczek.

Cantedeskia nie jest rośliną mrozoodporną i jeśli uprawiamy ją w ogrodzie, to nie przetrwa w naszych warunkach klimatycznych i konieczne zabezpieczenie rośliny na zimę. Przekwita zwykle w sierpniu  i wtedy jeszcze przez kilka tygodni ją uprawiamy, stopniowo ograniczając podlewanie. Gdy liście zbrązowieją, roślinę wykopujemy i umieszczamy w pojemniku z torfem. Tak przygotowany pojemnik przenosimy do jasnego pomieszczenia, w którym panuje temperatura od 2 do 10 stopni Celsjusza. Z początkiem marca zapewniamy temperaturę pokojową i rozpoczynamy podlewanie. Do ogrodu możemy wysadzić kalię po ustąpieniu wiosennych przymrozków. 

Kalia może nie kwitnąć, jeśli nie ma zapewnionego zimowego spoczynku, jest nadmiernie lub zbyt skąpo podlewana albo niewłaściwie nawożona. W okresie spoczynku musi mieć zapewnioną niższą temperaturę.