Kamelia – w doniczce i ogrodzie. Uprawa, zimowanie, zastosowanie

Skąd pochodzi kamelia i jak wygląda?

Kamelia jest rodzajem rośliny, który należy do rodzin herbatowatych. Zaliczanych jest do niego ponad 200 gatunków. Pochodzi ze wschodniej i południowo-wschodniej Azji, a nieliczne gatunki spotkać można w Himalajach i na Archipelagu Malajskim. W środowisku naturalnym porasta lasy i skaliste, górskie zbocza, osiągając wysokość nawet 15 metrów. Jest ceniona z uwagi na swoje walory ozdobne, dlatego wyhodowano ponad dwa tysiące odmian uprawnych, które zachwycają swoją urodą. Pochodzą przede wszystkim od kamelii japońskiej. W krajach o łagodnym klimacie i dużej wilgotności powietrza chętnie uprawiana jest w ogrodach.

Kamelia ma wzniesiony, krzaczasty pokrój i w uprawie doniczkowej dorasta do 2 metrów wysokości, jednak rośnie dość powoli. Liście są skórzaste, błyszczące i ciemnozielone, zwykle piłkowane, choć mogą być również całobrzegie. Ponieważ jest to roślina zimozielona, to liście utrzymują się przez cały rok. Są bogate w olejek eteryczny, który wykorzystywany jest do produkcji preparatów stomatologicznych. 

Największą ozdobą kamelii są piękne kwiaty, które wyrastają w kątach liści i na wierzchołkach gałązek. Mogą być pojedyncze, pełne lub półpełne i nie pachną. W zależności od odmiany są: białe, czerwone, różowe albo wielobarwne. Mają średnicę od 3 do nawet 12 centymetrów. Korona zbudowana jest zazwyczaj z 5-8 płatków, rzadko jest ich 12. Okres kwitnienia to zima lub wiosna. Owocem jest zdrewniała torebka, w której znajdują się pojedyncze, duże i kuliste nasiona o zawartości olejków eterycznych. 

Najczęściej uprawiana jest kamelia japońska o wielu atrakcyjnych odmianach, do których należą:

• ʹBrushfield Yellowʹ – to odmiana o dużych, kremowobiałych kwiatach, które mają średnicę od 10 do 12 centymetrów,
• ʹLady Campbellʹ – jest odmianą, która wyróżnia się pełnymi, jasnoczerwonymi kwiatami,
• ʹE. G. Waterhouseʹ – to bardzo atrakcyjna odmiana, której kwiaty są pełne i gęsto wypełnione, mają średnicę do 10 centymetrów i są różowe,
• ʹNobilissimaʹ – to odmiana o pełnych, białych kwiatach, które wyglądem przypominają piwonie,
• ʹMargaret Davisʹ – charakterystyczne dla tej odmiany są białe kwiaty, które na brzegach płatków mają czerwone zabarwienie,
• ʹLavinia Maggiʹ – to odmiana o jasnoróżowych kwiatach z ciemnoróżowymi przebarwieniami.

​Kamelia – warunki uprawy w doniczce

Uprawa kamelii będzie udana jedynie wtedy, gdy zostaną zapewnione jej odpowiednie warunki. Jest wymagająca i wrażliwa na wiele czynników, takich jak: zmiana miejsca, nieodpowiednia temperatura, nadmierne lub zbyt skąpe podlewanie. Do prawidłowego wzrostu potrzebuje podłoża żyznego, próchniczego i przepuszczalnego o kwaśnym odczynie pH. Możemy zastosować ziemię specjalnie dedykowaną do kamelii lub taką, która jest przeznaczona do uprawy azalii, różaneczników albo hortensji. Musimy pamiętać, że roślina nie toleruje wapnia w glebie. Na dnie doniczki konieczna jest warstwa drenażowa z drobnego żwiru lub z keramzytu. Pojemnik musi mieć otwory odpływowe.

Doniczkę z kamelią ustawiamy w jasnym miejscu, jednak nie w bezpośrednim słońcu. Intensywne promienie słoneczne mogłyby poparzyć liście. Zimą najodpowiedniejsze będzie stanowisko blisko okna. Roślina nie lubi przestawiania i związanej z tym zmiany padania światła, dlatego, jeżeli chcemy to zrobić, musimy zwrócić uwagę, by była odwrócona do słońca zawsze tę samą stroną.

Kamelia jest często uprawiana w doniczce, ponieważ jest wrażliwa na ujemne temperatury. Źle będzie rosła również wtedy, gdy będzie zbyt ciepło. To sprawia, że jej uprawa w mieszkaniu jest trudna, ponieważ panujące podczas sezonu grzewczego temperatury są za wysokie, a wilgotność powietrza zbyt mała. Może to być przyczyną żółknięcia i opadania liści oraz zasychania rośliny. Najlepsze warunki możemy jej zapewnić w oranżerii, w ogrodzie zimowym lub na werandzie. Zimą i podczas kwitnienia właściwa temperatura wynosi od 10 do 15 stopni Celsjusza. Jeżeli będzie wyższa, to kwiaty szybko opadną. Po przekwitnięciu aż do jesieni może stać w pomieszczeniu, w którym panuje temperatura 20 stopni Celsjusza. Latem doniczkę możemy wynieść do ogrodu, na balkon lub taras. Od jesieni temperaturę stopniowo obniżamy, tak by w grudniu nie była wyższa niż 5-10 stopni, ponieważ wtedy stymuluje kwitnienie. 

Podłoże, w którym uprawiamy kamelię, powinno być stale wilgotne. Nie może być zbyt mokre i zalewane, ponieważ korzenie mogłyby wtedy zgnić. Do podlewania używamy wody w temperaturze pokojowej, miękkiej i odstanej, która będzie pozbawiona związków wapnia. Jesienią i wiosną podlewamy systematycznie i umiarkowanie, latem nieco rzadziej – ważne, żeby nie dopuścić do przesuszenia. Kiedy roślina kwitnie, konieczne będzie dość częste zraszanie, dzięki któremu zwiększymy wilgotność powietrza.

Ważnym zabiegiem pielęgnacyjnym jest nawożenie. Właściwy będzie nawóz przeznaczony do roślin kwasolubnych albo różaneczników i azalii, jednak rozrabiamy go w nieco mniejszych proporcjach, niż jest to podane na opakowaniu. W okresie kwitnienia oraz wiosną i latem nawozimy regularnie, natomiast zaprzestajemy jesienią.

​Jak uprawiać kamelię w ogrodzie?

Kamelia najczęściej uprawiana jest w doniczce, ponieważ jest wrażliwa na ujemne temperatury i w gruncie nie przetrwałaby mroźnych zim. Wyhodowano jednak odmiany, które można posadzić w ogrodzie, na obszarach, gdzie nie ma tak dużych spadków temperatur, czyli w zachodniej części naszego kraju oraz na wybrzeżu. Zdarzyć się może, że w wyniku dużych mrozów taka kamelia ulegnie uszkodzeniu, jednak wraz ze wzrostem temperatury bez trudu wznowi przerwaną wegetację. Im starsza roślina, tym lepiej poradzi sobie z niekorzystnymi warunkami. Do posadzenia w gruncie musimy wybrać egzemplarz, który ma co najmniej 4 lata.

Wybór właściwego stanowiska ma bardzo duży wpływ na obfite kwitnienie. Najlepsze będzie miejsce półcieniste, pod koronami drzew lub pod osłoną muru albo żywopłotu. W środowisku naturalnym kamelia rośnie w jasnych, prześwietlonych lasach, dlatego powinniśmy jej zapewnić podobne warunki. 

Podłoże powinno być stale wilgotne, ale nie mokre. Ważne jest, żeby było próchnicze i luźne, wtedy będzie magazynowało wilgoć i szybko odprowadzało wodę opadową w głębsze warstwy ziemi. Do gleby ogrodowej dodajemy torf i kompost. W przypadku podłoża gliniastego rozluźniamy je za pomocą piasku. Sadząc kamelię, na dnie dołka umieszczamy warstwę żwiru, co spowoduje, że woda łatwiej będzie przesiąkała w głębsze warstwy ziemi. Najlepszy okres do sadzenia przypada od maja do początku lipca. Wokół rośliny usypujemy warstwę kory, która pozwala zatrzymywać wilgoć, a zimą chroni przed przemarzaniem. W tym okresie powinniśmy ją okryć stroiszem lub matami trzcinowymi, zwłaszcza wtedy, gdy nie jest posadzona na stanowisku zacienionym.

Kamelię uprawianą w ogrodzie zasilamy od końca maja do połowy lipca specjalnie dedykowanym nawozem lub takim, który jest przeznaczony do różaneczników albo azalii. Jednorazowo powinna być to połowa zalecanej dawki.

​Kamelia – zastosowanie

Kamelia znajduje zastosowanie przede wszystkim jako roślina doniczkowa, którą latem możemy wystawić na zewnątrz. Jest to spowodowane jej wrażliwością na ujemne temperatury. Doniczkę można bez trudu przenieść do pomieszczenia przed nadejściem zimy i uchronić roślinę przed uszkodzeniem i obumarciem. W cieplejszych rejonach Polski można jednak w gruncie uprawiać specjalnie wyhodowane odmiany, które tolerują spadki temperatur do -15 stopni Celsjusza.