Gazania – wyjątkowa roślina, która zamyka kwiaty na noc. Jak ją uprawiać?

​Gazania – egzotyczna roślina

Gazania to egzotyczna roślina z rodziny astrowatych. Do tego rodzaju należy kilkanaście gatunków, które w środowisku naturalnym rosną w Afryce Południowej i na tropikalnych obszarach Afryki. Nazwa została nadana dla upamiętnienia Teodora z Gazy, który był średniowiecznym uczonym. Niektóre gatunki uprawiane są jako rośliny ozdobne, choć najczęściej uprawia się mieszańce kilku z nich i kultywary, czyli odmiany hodowlane, które wyróżniają się walorami dekoracyjnymi.

Gazania jest niewysoką rośliną, która osiąga 25-30 centymetrów wysokości. Pędy przy ziemi są skrócone, rozgałęzione i lekko się pokładają. Liście są długie, wąskie, ciemnozielone, mogą być całobrzegie lub głęboko klapowane. Często od spodu są szarosrebrzyste i pokryte miękkim, jasnym kutnerem, u niektórych gatunków owłosione są po obu stronach. 

Kwiaty wyglądem przypominają gerbery i mają średnicę do 12 centymetrów. Ich budowa jest charakterystyczna dla roślin astrowatych, wewnątrz znajdują się kwiaty rurkowate, a na zewnątrz języczkowe. Na płatkach wyraźne są kontrastowe, barwne, podłużne paski lub plamki u nasady. Kwiaty mogą być: białe, żółte, kremowe, pomarańczowe, różowe, czerwone, bordowe i fioletowe. Zamykają się nocą i przy pochmurnej pogodzie. 

Roślina kwitnie od czerwca aż do października. Doskonale będzie prezentowała się na rabatach, w ogródkach skalnych, donicach i skrzynkach balkonowych. Można ją sadzić w grupach lub w towarzystwie innych roślin, dzięki czemu możemy stworzyć wyjątkowe i niepowtarzalne kompozycje. Najczęściej uprawiana jest gazania lśniąca, a najciekawsze jej odmiany to:

• ʹBig Kiss Yellow Stripeʹ jest to odmiana, która ma zwarty pokrój i duże kwiaty,
• ʹKiss Orangeʹ odmiana o pomarańczowych kwiatach,
• ʹBronze Starʹ jest to odmiana o brązowych płatkach z żółtymi końcówkami.

Uprawiane są również odmiany mieszańcowe, wśród których na uwagę zasługują:

• ʹSunshine Redʹ jest to odmiana o czerwonych kwiatach,
• ʹSunshine Yellowʹ odmiana o żółtych kwiatach.

​Wymagania i pielęgnacja gazanii

Gazania nie jest rośliną zbyt wymagającą, jeśli jednak chcemy, aby obficie kwitła, to konieczne będzie zapewnienie jej odpowiednich warunków. Najlepiej będzie rosła na stanowisku słonecznym i ciepłym. W półcieniu kwiatów będzie zdecydowanie mniej i przez większość dnia mogą pozostawać zamknięte. W cieniu może w ogóle ich nie wykształcić, dlatego ważne jest, żeby nie sadzić jej w miejscach, gdzie w ciągu dnia mogłaby być zacieniona przez drzewa, inne rośliny czy ogrodzenia. Jeżeli dysponujemy miejscem w ogrodzie lub balkonem z wystawą północną, to niestety, ale uprawa nie będzie udana i latem nie pojawią się barwne kwiaty. W takiej sytuacji lepiej zdecydować się na inne rośliny, które poradzą sobie w takich warunkach.

Gazania jest tolerancyjna w stosunku do podłoża, jednak najlepsze będzie podłoże żyzne, próchnicze i umiarkowanie wilgotne. Odczyn pH gleby w tym przypadku nie ma znaczenia. Jeżeli roślinę będziemy uprawiać w doniczce, to możemy zastosować zwykłą ziemię do roślin kwitnących. 

Ten gatunek nie znosi zbyt dużej wilgoci, jednak podczas gorącego i upalnego lata konieczne jest regularne podlewanie. Bez względu na to, czy gazanię uprawiamy w ogrodzie, czy w doniczce, to podlewamy dopiero wtedy, gdy ziemia jest przesuszona. Zwykle wystarczy nawadniać raz w tygodniu, najlepiej rano. Dzięki temu liście zdążą obeschnąć, co zapobiegnie rozwojowi chorób grzybowych. Jeżeli uprawiamy roślinę w doniczce, to warto na dnie ułożyć warstwę drenażową, dzięki czemu nie będzie gromadził się nadmiar wody, który mógłby prowadzić do gnicia korzeni. W uprawie ogrodowej ziemię wokół możemy ściółkować, ograniczając tym samym parowanie wilgoci z podłoża. Na podłożu mocno przepuszczalnym, przez pierwsze dwa tygodnie, podlewanie powinno być częstsze. Zakorzeniona gazania poradzi sobie z krótkotrwałą suszą, jednak niedobór wody powoduje słabsze kwitnienie. Podczas chłodnego i deszczowego lata roślina będzie mniej okazała, a kwitnienie dużo słabsze.

Gazanię uprawianą w donicach zasilamy raz na dwa tygodnie płynnym nawozem wieloskładnikowym, przeznaczonym do roślin kwitnących. To pozwoli dostarczyć jej niezbędne składniki odżywcze. W przypadku uprawy w gruncie, gdy podłoże jest próchnicze i wzbogacone dobrze przerobionym kompostem lub innym nawozem organicznym, nie ma potrzeby dodatkowego zasilania.

Ważnym zabiegiem pielęgnacyjnym jest uszczykiwanie przekwitających kwiatów, dzięki czemu roślina będzie dłużej i bardziej intensywnie kwitła.

​Gazania – rozmnażanie

Gazanię można rozmnożyć poprzez wysiew nasion. W tym celu w lutym lub marcu wysiewamy je do ciepłego inspektu albo do pojemników, które będziemy przechowywać w domu lub w szklarni. Nasiona przykrywamy niewielką warstwą ziemi uniwersalnej, a pojemnik folią. Regularnie zraszamy wodą w temperaturze pokojowej i uchylamy folię, dzięki czemu zapewniona będzie cyrkulacja powietrza. Kiełkowanie następuje po dwóch tygodniach. Siewki przepikowujemy do niewielkich doniczek, gdy mają po kilka listków. Do gruntu sadzimy je dopiero w drugiej połowie maja, kiedy minie ryzyko przymrozków.

Rozstaw pomiędzy roślinami powinien wynosić od 20 do 30 centymetrów. Wysiew nasion wprost do gruntu nie jest najlepszym pomysłem, ponieważ wtedy gazania zakwitłaby dużo później. 

Rozmnażanie jest również możliwe poprzez podzielenie egzemplarza, który udało nam się przezimować. Wystarczy podzielić go na dwie części i posadzić. 

​Zimowanie gazanii

Gazania w naszych warunkach klimatycznych jest najczęściej uprawiana jako roślina jednoroczna, ponieważ w ogrodzie nie przetrwa zimy. Możemy jednak ją przezimować i w kolejnym sezonie cieszyć się jej kolorowymi kwiatami. Jeżeli uprawiamy ją w doniczkach na balkonie lub tarasie, to przed nadejściem zimy doniczkę przenosimy do jasnego pomieszczenia, w którym panuje temperatura od 5 stopni Celsjusza. W przypadku uprawy w gruncie w ogrodzie roślinę wykopujemy, obcinamy kwitnące pędy i umieszczamy w pojemniku, który przechowujemy tak samo, jak w przypadku uprawy doniczkowej. W tym okresie sprawdzamy wilgotność podłoża i pilnujemy, żeby za bardzo nie przeschło. Podlewamy regularnie, ale niezbyt obficie. Na przełomie lutego i marca zaczynamy gazanię częściej podlewać i możemy ją przenieść w trochę cieplejsze miejsce. Na zewnątrz wystawiamy w drugiej połowie maja. 

​Choroby gazanii

Gazania jest rośliną, która rzadko choruje. Największym zagrożeniem są choroby grzybowe, które pojawić się mogą w wyniku nadmiernego podlewania lub zraszania liści wodą. Ich objawem jest gnicie części rośliny, a także pojawienie się plam i deformacji. Pomóc wtedy może środek grzybobójczy, jednak jeżeli dojdzie do znacznego rozwoju choroby, to może się on okazać nieskuteczny. Wtedy należy roślinę wyrzucić wraz z ziemią, żeby infekcja się nie rozprzestrzeniła. Gazania nie jest często atakowana przez szkodniki, ale należy systematycznie sprawdzać, czy nie pojawiły się przędziorki, mszyce lub wciornastki.