Tulipany po przekwitnięciu – co zrobić?

Pod koniec wiosny tulipany oczarowują ogród, ale ich uroda nie trwa długo. Kwiaty utrzymują się tylko przez dwa-trzy tygodnie. Można przedłużyć trwanie pięknego obrazu sadząc obok siebie odmiany wczesne, średnie i późne. Po zakończeniu kwitnienia liście żółkną i usychają, a cebulki wchodzą w stan względnego spoczynku. Ale spoczynek jest pozorny, ponieważ w macierzystej cebuli formuje się nowy kwiat.

Pod koniec wiosny tulipany oczarowują ogród, ale ich uroda nie trwa długo. Kwiaty utrzymują się tylko przez dwa-trzy tygodnie.

W swoim naturalnym środowisku tulipany rosną w górach albo na stepie, gdzie klimat jest ostry, kontynentalny – zimą bywają duże mrozy, a latem upały. Oczywiście, nasze tulipany mają za sobą tyle wielostopniowych selekcji, że różnią się znacznie od swoich dzikich pobratymców. Niemniej jednak główne zasady uprawy tulipanów w ogrodach wciąż je obowiązują.

Tulipany po przekwitnięciu - wykopać, czy zostawić?

Wykopywanie cebulek tulipanów ma znaczenie, aby kontrolować proces wzrostu i kwitnienia tych roślin. Chodzi o to, że cebula macierzysta przebywająca w glebie od pierwszego posadzenia, z każdym rokiem coraz bardziej zagłębia się, robiąc miejsce swoim dzieciom – cebulkom przybyszowym. Nie wszystkie z cebulek tych roślin przeżyją z powodu chorób i szkodników. I naturalnie nie będą rosły w takim porządku, o jaki nam chodzi.

Jeśli mamy do czynienia z odmianami kapryśnymi, wymagającymi specjalnego traktowania i ciągłego „trzymania ręki na pulsie”, koniecznie trzeba je wykopywać. Następnie „zbiory” trzeba przebrać, usunąć chore i uszkodzone egzemplarze, a pozostałym pozwolić poleżakować w suchych, przewiewnych pojemnikach albo koszykach do aż października.

Jeśli nowe, młode cebulki pojawiają się bardzo licznie i zaczynają na siebie naciskać, trzeba je wykopać, choćby w celu ich przerzedzenia.

Wykopywanie cebulek tulipanów

Jeszcze do niedawna wykopywanie cebulek tulipanów było raczej regułą, niż wyjątkiem. Chciano w ten sposób mieć pewność, że w suchym stanie spędzą czas po kwitnieniu. Istnieją pewne argumenty za wykopywaniem, ale też kilka przeciw.

• Wykopywanie cebulek jest zalecane na stanowiskach mokrych, z tendencją do tworzenia zastoju wody.
• Cebulki pozostające na rabatach mogą utrudniać sadzenie innych roślin.
• Na rabatach z bylinami i kwiatami letnimi wykopanie cebulek daje więcej wolnego miejsca. 

Jeśli wykopywać tulipany, to kiedy?

Co robić, kiedy kwiaty tulipanów zwiędną? Wykopać cebule, kiedy tylko opadną barwne płatki, czy czekać, aż pożółknie nie tylko kwiatostan, ale i wszystkie liście?

Jak wszystkie rośliny cebulowe, również tulipany po przekwitnięciu zaczynają przygotowywać się do przetrwania zimy i do następnego sezonu. Za pomocą zielonych liści gromadzą w cebulach zapasy energii. Trzeba pozwolić im zakończyć ten proces. Zbiór cebulek tulipanów rozpoczyna się dopiero po całkowitym uschnięciu liści i łodyg. Przy czym najpierw wykopuje się odmiany wczesne, a potem, w miarę usychania liści – odmiany późniejsze.

Co zrobić z cebulkami tulipanów?

Wykopane cebule przenosi się do pomieszczenia z równą i niezbyt wysoką temperaturą w celu ich wysuszenia. Silne wahania temperatury powietrza powodują pękanie łupin, natomiast nadmiar wilgoci może prowadzić do pleśnienia i gnicia cebul. Nie należy też układać je w zbyt grubej warstwy, ponieważ wilgotnym jeszcze cebulkom może to również zaszkodzić. Do podsuszenia w temperaturze 22-25°C i wilgotności 70-80% potrzeba około dwóch-trzech tygodni.

Wykopane cebule przenosi się do pomieszczenia z równą i niezbyt wysoką temperaturą w celu ich wysuszenia.

Podsuszone i oczyszczone cebulki tulipanów należy posegregować według wielkości i odmian, i umieścić w pojemnikach z opisem. W pierwszym okresie przechowywania rośliny temperatura powinna wynosić 15-18°C i wilgotność 70-80%. Stopniowo temperaturę obniża się i do momentu wysadzenia cebulek ustala na 13-15°C, a wilgotność nie więcej niż 70%. Ułożone cienką warstwą cebulki należy systematycznie kontrolować i usuwać egzemplarze chore.

Dlaczego ścina się przekwitłe tulipany?

Tulipany rosną jako rośliny trwałe, których pędy kwiatowe i liście wyrastają z cebulek, będących organami przetrwalnikowymi. W każdej cebuli tulipana spoczywają siły życiowe na wiele lat wspaniałej urody kwiatów. Tyle tylko, że również życie tulipanów wcale nie jest takie proste i ich problemy nie kończą się wraz z przekwitnięciem efektownych kwiatów. Właśnie wtedy w zielonych częściach rośliny i w cebuli przebiegają pełną parą procesy związane z przetrwaniem gatunku. Tulipany inwestują teraz dużo energii w rozwój nasion, co jest dla nich bardzo wyczerpujące i ogranicza zdolność kwitnienia w następnym sezonie.

W tym miejscu plany ogrodnika i jego tulipanów są rozbieżne. W ogrodzie kwiatowym zdecydowanie ważniejszym celem jest bujny rozkwit tulipanów, niż samosiewne rozmnażanie z nasion. Dlatego też przycinanie zwiędłych kwiatów tulipanów jest kluczowym elementem ich prawidłowej pielęgnacji.    

Dwuetapowe przycinanie tulipanów

Idealne cięcie tulipanów spełnia dwa cele. Z jednej strony eliminuje niepożądany, pochłaniający wiele energii proces tworzenia nasion, z drugiej zaś - nie powinno dopuścić do utraty pozostałych w liściach składników odżywczych. Po usunięciu kwiatów roślina może się skupić na rozwoju cebuli zastępczej oraz kilku cebul przybyszowych. Po wydaniu kwiatu cebula tulipana wprawdzie zamiera, ale roślina tworzy nową cebulę, która zakwitnie w następnym roku. W następnych latach dorosną i wydadzą kwiaty również cebulki przybyszowe. Ponieważ wszelki rozwój rośliny nie jest możliwy bez zielonych liści, celowe jest przycinanie tulipanów w dwóch etapach. Należy to wykonać następująco:

• odciąć pęd kwiatowy, aby usunąć zwiędły kwiat,
• w tej fazie pozostawić wszystkie zielone części rośliny,
• liście i pędy przycinać nisko nad ziemią dopiero wtedy, gdy całkowicie zwiędną.

Takie ostrożne postępowanie daje czas na przeniesienie i zmagazynowanie w cebuli wszystkich cennych składników z części nadziemnej rośliny. W niej tworzone są rezerwy, z których skorzystają kwiaty następnej wiosny. To przemieszczanie składników energetycznych w obrębie organów rośliny trwa dłuższy czas i nie powinno być przedwcześnie przerwane.

Zbyt późne ścięcie tulipanów może być szkodliwe

Podczas gdy zbyt wczesne cięcie pozbawia roślinę cennych rezerw pokarmowych, zbyt późny termin zabiegu grozi zgnilizną, chorobami i opanowaniem przez szkodniki. Najbardziej odpowiedni moment na usunięcie liści tulipanów można rozpoznać po takich symptomach, jak:

• zwiędłe liście całkowicie straciły zielony kolor,
• mocne w okresie kwitnienia liście, stały się wyraźnie wiotkie,
• liście tulipanów coraz bardziej chylą się ku ziemi.

W takich okolicznościach cięcia liści tulipanów nie należy odkładać na później. Kiedy cebula odcina się od nadziemnej części rośliny, oznacza to zakończenie procesu przemieszczania składników pokarmowych. Zwiędłe i miękkie liście przyciągają tylko szkodniki i patogeny.  

A może zostawić cebulki tulipanów w ziemi?

Alternatywą dla wykopywania jest trwałe pozostawienie tulipanów w ziemi. Również tutaj są powody, które przemawiają za i przeciw. Na stanowiskach bez nadmiernej wilgoci nie ma z reguły konieczności wykopywania cebulek i mogą one pozostawać w ziemi przez cały rok. Chociaż tulipany lubią raczej suche warunki, to w ziemi są zabezpieczone przed nadmiernym wysychaniem.

Jeśli cebulki pozostaną w gruncie, trzeba pamiętać, że z biegiem lat wędrują one coraz bardziej w głąb ziemi i coraz trudniej jest im wyrastać do góry. W pewnym momencie mogą całkiem zniknąć. Ten problem można rozwiązać poprzez regularne przesadzanie tulipanów co trzy-cztery lata na nowe stanowisko. Inne zagrożenie pochodzi od karczowników i innych gryzoni, które w swoim menu mają cebulki kwiatowe. Aby zabezpieczyć się przed takimi szkodami albo nawet całkowitą utratą cebulek, dobrze jest stosować specjalne druciane koszyki albo siatkę z drobnymi oczkami.

Chcąc tworzyć z tulipanów barwne, wiosenne dywany kwiatów, powinno się je w każdym razie pozostawiać w ziemi. Tylko tak będą miały możliwość rozmnażać się w naturalny i nieskrępowany sposób.