Lilie w ogrodzie - jak sadzić, uprawiać i pielęgnować?

Lilia – co to za roślina?

Lilia (Lilium) jest botanicznym rodzajem w licznej rodzinie liliowatych. Liczy on ponad 110 gatunków i wiele tysięcy hybryd. Czyste gatunki lilii mają swoje naturalne siedliska prawie wyłącznie w strefach umiarkowanych i subtropikalnych,przede wszystkim na obszarach bogatych w opady. Wyjątek stanowi lilia biała (Lilium candidum L.), która preferuje suchy klimat wschodniego regionu Morza Śródziemnego. W naszych lasach można spotkać bardzo rzadką lilię złotogłów (Lilium martagon L.) - widoczna na zdjęciu poniżej.

Lilie są bylinami, których organem przetrwalnikowym są cebule złożone ze zmodyfikowanych botanicznie liści i służą roślinom jako magazyn składników pokarmowych. W przypadku lilii ich cebule – inaczej niż u innych roślin cebulowych – nie mają łusek ochronnych i są „nagie”. Pewną osobliwością są tzw. korzenie kurczliwe, które tworzą się na dole cebuli i mogą ją wciągać w głąb ziemi. Te korzenie umożliwiają umieszczenie cebuli na odpowiedniej głębokości, tak aby bezpiecznie mogła przetrwać okres zimy albo suszy. Niektóre lilie wytwarzają też podziemne rozłogi, a na nich młode cebulki. Wysokość lilii zależy od gatunku i odmiany i waha się od 30 cm do 240 cm. Na końcu łodygi tworzy się kwiat pojedynczy albo liczne kwiaty zebrane w grona i baldachy. W zależności od kształtu kwiatów rozróżnia się lilie trąbkowe, kielichowate, miseczkowate a także tzw. turbanowe. Te ostatnie mają płatki bardzo mocno odchylone do tyłu, przez co kwiat przypomina kształtem turecki turban.

Okres kwitnienia kwiatów lilii trwa od maja do września, a przybierają prawie wszystkie kolory z wyjątkiem niebieskiego. Po zapyleniu dojrzewają trzykomorowe torebki z nasionami. Część nadziemna, a wiec łodyga kwiatowa i liście, zamiera po dojrzeniu nasion. W przetrwalnikowej cebuli tworzą się zalążki łodygi, liści i kwiatów na przyszły sezon. Lilie należą do najstarszych roślin uprawianych przez człowieka. Lilia biała była sadzona w ogrodach już około połowy drugiego tysiąclecia przed naszą erą. Rzymianie wyprowadzili je do prowincji na północ od Alp. W średniowieczu śnieżnobiała lilia przekształciła się ważny symbol maryjny, co przedstawiają różne ówczesne malowidła.

Zastosowanie – jak sadzić lilie?

Lilie roztaczają swój urok nie tylko w bukietach kwiatów, ale zdobią też ogrody, balkony i tarasy. Te duże i kolorowe kwiaty wyglądają pięknie zarówno w grupach, jak i towarzysząc innym roślinom, na przykład zimozielonym krzewom i żywopłotom. Szczególnie efektowne i eleganckie wrażenie robią białe lilie posadzone między czerwonymi różami. Kompozycje kolorystyczne zależą oczywiście od upodobań i smaku ogrodnika. Można sadzić też różnobarwne lilie w grupy i przemieniać rabatę w kolorowe morze kwiatów. A do tego piętrowe, ponieważ obok niskich odmian, dostępne są też dwumetrowe olbrzymy.

Lilie roztaczają swój urok nie tylko w bukietach kwiatów, ale zdobią też ogrody, balkony i tarasy.

Kiedy lato w naszych szerokościach geograficznych szybko przeminie, nadal możemy cieszyć się urodą lilii w mieszkaniu. Tak piękne i wspaniałe są te kwiaty, że chyba nikt nie ma im za złe drobnej przywary: otóż pyłek kwiatów lilii bardzo trudno (albo w najgorszym wypadku wcale) daje się usunąć z ubrania i innych tekstyliów. Aby uchronić obrus albo serwetę przed zaplamieniem, dobrze jest potraktować pylniki lilii w wazonie sprayem do włosów.

Optymalne stanowisko dla lilii w ogrodzie

Lilie preferują miejsca, w których znajdują wystarczająco dużo cienia dla korzeni, podczas gdy kwiaty wygrzewają się w promieniach słońca. Odpowiedni cień da się liliom zapewnić, jeśli posadzi się je między innymi roślinami, których liście osłaniają ziemię. Nadają się do tego różne rośliny okrywowe.

Chociaż lilie chętnie wychylają swoje kwiaty ku słońcu, istnieje kilka odmian, które zadowalają się kącikiem gdzieś w półcieniu. Jedną z przedstawicielek tej grupy jest na przykład lilia złotogłów. Aby rośliny dobrze się czuły na rabacie, trzeba zapoznać się najpierw z ich wymaganiami, zanim kupi się w sklepie cebulki.

Sadzenie lilii w ogrodzie

W porównaniu z innymi roślinami cebulowymi, jak na przykład tulipany i narcyzy, cebule lilii nie mają mocnej łupiny ochronnej. Dlatego też nie powinno się ich długo przechowywać bez zabezpieczenia. Sadzi się lilie od marca do maja albo jesienią. Wyjątkiem jest lilia biała, którą zaleca się sadzić pod koniec sierpnia do września. Podczas sadzenia należy zwrócić uwagę na kilka rzeczy:

• Wykonuje się dołek o głębokości 25-30 cm.
• Jako drenaż umieszcza się na dnie dołka dziesięciocentymetrową warstwę grubego żwiru.
• Na żwir sypie się 5-10 cm mieszanki, składającej się z piasku, ziemi ogrodowej i przerobionego kompostu (1:1:1).
• Cebule sadzi się w dołki w odległości 15-20 cm od siebie.
• Na ciężkich i gliniastych glebach, gdzie mogą powstawać zastoje wody, zaleca się wykonać podwyższone rabaty albo sadzić cebule na kopczykach.
• Wyjątek stanowi lilia biała: można jej cebulę zagłębić w ziemię tylko na 2-4 cm.

Cebule lilii pozostają w ziemi przez kilka lat i po przekwitnięciu nie są z niej wyjmowane. Jeśli po pewnym czasie zaczną słabo kwitnąć albo wręcz przestaną, trzeba je albo przenieść na nowe miejsce, albo całkowicie wymienić.

Pielęgnowanie lilii w ogrodzie

Niewymagające szczególnie intensywnej pielęgnacji lilie są zdecydowanym wrogiem nadmiaru wody wokół cebuli. Z tego powodu zawczasu trzeba wybrać odpowiedni fragment ogrodu albo zbyt gliniaste podłoże odpowiednio przygotować. Nie wszystkim gatunkom i odmianom lilii odpowiada taka sama ziemia. Jedne preferują lekko zasadową, podczas gdy inne koniecznie muszą mieć otoczenie bez wapnia.

W okresie suszy trzeba glebę wokół lilii stale utrzymywać w wilgotnym stanie. Wilgotnym, nie mokrym – inaczej roślina zacznie chorować.

W okresie suszy trzeba glebę wokół lilii stale utrzymywać w wilgotnym stanie. Wilgotnym, nie mokrym – inaczej roślina zacznie chorować. Aby na dłużej zachować wilgoć w glebie w upalne dni, można zastosować cienką warstwę ściółki. Kiedy tylko lilie ukażą pierwsze pączki, można rośliny zasilić nawozem organicznym. Jednorazowa dawka nawozu wystarcza na cały sezon. Nawet jeśli lilie są naprawdę zimoodporne, ich cebule mogą jednak podczas silnych mrozów ucierpieć. Z tego względu powinno się zadbać o ich zimową ochronę. Okrywa z jodłowych gałęzi spełni ten cel.

Jak powinno się przycinać lilie?

Pierwsze cięcie wykonuje się po kwitnieniu lilii. Przekwitłe kwiatostany należy ścinać zaraz po zwiędnięciu kwiatów. Unika się w ten sposób niepotrzebnego wydatku energii przez roślinę na tworzenie nasion. Jedynie w przypadku, kiedy planowane jest generatywne rozmnażanie lilii, należy pozwolić na dojrzewanie torebek nasiennych. Do ciecia należy używać ostrych i czystych nożyc. Zanieczyszczone narzędzia mogą przenosić choroby z jednej rośliny na drugą. Ulistnioną łodygę pozostawia się jednak w całości. Jesienią przycina się lilię po raz drugi. Kiedy liście uschną, tnie się ją tuż nad ziemią. W ten sposób przygotowuje się roślinę do zimowego spoczynku.

Rozmnażanie lilii - z nasion lub przez podział

Jeśli ktoś chce rozmnożyć swoje lilie, ma do dyspozycji dwie możliwości: rozmnażanie z nasion albo przez podział.

• Rozmnażanie generatywne. Wysiew zebranych nasion jest możliwy, jednak trzeba przy tym pamiętać, że rozmnażanie odmian hybrydowych z nasion nie zapewnia dziedziczenia cech rośliny macierzystej. To oznacza, że wyhodowana z nasion lilia będzie wykazywać właściwości swoich gatunkowych przodków, a nie hybrydy. W ten sposób tworzy się właśnie nowe odmiany, krzyżując gatunki i utrwalając ich cenne cechy. Termin wysiewu to styczeń do końca lutego w ciepłym miejscu, w zależności od gatunku od 15 do 20°C. Na pierwsze kwiaty trzeba będzie jednak poczekać cztery do pięciu lat.
• Rozmnażanie wegetatywne. Najczęściej stosowana metoda, zwłaszcza jeśli chce się otrzymać rośliny identyczne, jak roślina macierzysta. Oddziela się cebulki boczne albo cebulki przybyszowe i sadzi je na nowo. W tym wypadku kwitnienie nowych lilii też nastąpi dopiero po dwóch-trzech latach.