Tarnina – ciekawostki, właściwości, zbiór owoców

Słowo „śliwa” wywodzi się z indoeuropejskiego „sli”, co oznacza „niebieskawy”. Tarnina zakwita wcześnie, przed rozwojem liści, rozwijając delikatne białe kwiaty. Owoce dojrzewają późno, w październiku i listopadzie.

Tarnina należy do dziko rosnących krzewów o szczególnym znaczeniu dla zwierząt. W okresie kwitnienia wczesną wiosną służy licznym motylom za źródło nektaru. Owocami tarniny, które są dostępne przez całą zimę, odżywia się około 20 gatunków ptaków. Gatunki gnieżdżące się w zaroślach, znajdują w tarninowych krzewach idealne miejsce do życia.

Tarnina – historia i mitologia

Owoce tarniny były ważnym składnikiem pokarmowym człowieka w okresie zimowym już w epoce kamiennej. Właściwości lecznicze tej rośliny znane były w medycynie arabskiej. Informują o nich także Pliniusz Starszy, Dioskurydes i Galen. Tarniny nie mogło również zabraknąć w żadnym średniowiecznym zielniku. Jeden z ojców niemieckiej botaniki Hieronymus Bock (1498 – 1554), lekarz, teolog i botanik, podaje przepisy na lekarstwa z kwiatów, owoców, kory i korzeni tarniny. Miały one pomagać m.in. na serce, żołądek, gardło i dziąsła.

W celtyckiej mitologii stała tarnina ze swoim białym przepychem kwiatów i czarnymi gałęziami między życiem i śmiercią. Na wschodzie Europy tarninie przypisywano skuteczną ochronę przed czarownicami i wampirami

Tarninę zaliczano do roślin, które pomagały przepowiedzieć pogodę i termin żniw. W ten sposób odliczano dni między rozkwitem tarniny i dniem świętego Grzegorza (pod koniec kwietnia), aby wyznaczyć dokładny termin żniw zboża w okolicach dnia świętego Jakuba (około 25 lipca). Obfite owocowanie tarniny wróżyło szczególnie srogą zimę.

W celtyckiej mitologii stała tarnina ze swoim białym przepychem kwiatów i czarnymi gałęziami między życiem i śmiercią. Na wschodzie Europy tarninie przypisywano skuteczną ochronę przed czarownicami i wampirami. Z tego powodu pola i podwórza obsadzano tymi kolczastymi, ozdobnymi krzewami. W Europie Środkowej służyła tarnina białej i czarnej magii. Zjadano wiosną trzy pierwsze kwiatki rozwinięte na krzewie tarniny, aby zabezpieczyć się na resztę roku przed chorobami. Chrześcijaństwo z kolei wypominało tarninie, że z jej gałęzi upleciona została korona cierniowa Jezusa.

Jakie są pożyteczne właściwości tarniny?

Mało wymagająca tarnina bywa coraz częściej zapraszana do ogrodów. Miłośnicy roślin doceniają nie tylko dekoracyjne zalety kłującego krzewu, ale też cenne właściwości jego owoców.

Pestkowce tarniny w kształcie kulek o średnicy 1-1,5 cm, są prawie czarne z niebieskawym nalotem. Zielonawy miąższ nawet u dojrzałych owoców nie daje się oddzielić od pestki. Jego cierpkogorzki smak nie zachęca do spożywania na surowo. Tym niemniej owoce tarniny zawierają mnóstwo pożytecznych substancji: m.in. pektyny, kwasy organiczne, błonnik, garbniki, sterole, antocyjany, witaminy oraz minerały. Mają właściwości:

• moczopędne;
• ściągające;
• napotne;
• przeciwwymiotne;
• antyseptyczne.

Z owoców tarniny można robić nalewki, soki, syropy, marmolady i inne przetwory, które będą nie tylko smaczne, ale też zdrowe.

Kiedy zbierać owoce tarniny?

Kwiaty tarniny zbiera się w okresie pełni kwitnienia. Ścina się je razem z gałązkami, a potem oddziela. Przy dobrej suchej pogodzie można suszyć kwiaty na powietrzu.

Zbiór owoców rozpoczyna się po pierwszych przymrozkach. Ze względu na dużą zawartość garbników są bardzo cierpkie w smaku i lepiej jest poczekać, aż po przemrożeniu staną się słodsze. Suszyć można owoce w dowolnych warunkach: na słońcu, w specjalnej suszarce albo w piekarniku. Trzeba tylko przed suszeniem usunąć zepsute owoce, liście i kawałki gałązek.

3 pomysły na przetwory z tarniny

1. Herbatka z kwiatów i liści tarniny

Stosuje przy zapaleniu pęcherza moczowego, przewlekłych zaparciach oraz niektórych dolegliwościach prostaty. Napój ma przyjemny smak i aromat. Łatwo go też przygotować: Wysuszone liście i kwiaty tarniny wymieszać, a następnie dwie pełne łyżeczki od herbaty zalać 250 ml wody. Doprowadzić powoli do wrzenia i przecedzić.

2. Sok z tarniny

Pożyteczne są nie tylko suszone owoce tarniny, ale też sok ze świeżych jagód. W szczególności jest on pomocny w żółtaczce, a także w roli środka bakteriobójczego. Jest skuteczny w chorobach skóry w formie odpowiednich okładów. Do przygotowania soku trzeba oddzielić miąższ od pestek, podgrzać do 60-70°C i rozdrobnić. Wyciśnięty sok można używać od razu albo przechowywać.

3. Wywar z owoców tarniny

Niewiarygodnie pożytecznym może się okazać wywar z owoców. Do jego przygotowania potrzeba łyżkę świeżych albo suszonych jagód zalać szklanką wrzącej wody i odstawić na godzinę. Wywar z tarniny można wykorzystać do pobudzenia apetytu, albo w roli środka moczopędnego, ściągającego i antyseptycznego.

Okres przechowywania kwiatów, liści i owoców tarniny nie powinien przekraczać jednego roku, natomiast kory i korzeni – trzech lat.