Skrzyp polny i zimowy – uprawa, pielęgnacja, wymagania

Skrzyp – charakterystyka 

Skrzyp (Equisetum L.) jest byliną rozpowszechnioną na całym świecie z wyjątkiem Nowej Zelandii i Australii. Jest to absolutnie unikatowa roślina, poczynając od prehistorycznego pochodzenia sięgającego trzeciorzędu, a może nawet kredy, a na niezwykłych właściwościach kończąc. Można powiedzieć, że skrzyp jest żywą skamieniałością.

Łodygi skrzypu (nazywanego „końskim ogonem” albo „stalowym zielem”) zawierają w swoim składzie krzemionkę, która czyni je bardzo mocnymi. Ich powierzchnia ma szorstką strukturę, co pozwala wypolerować skrzypem do połysku metalowe elementy, wyszlifować drewno albo kamień, wyczyścić naczynia z sadzy, a nawet użyć jako pilniczka do paznokci. Oczywiście, w dzisiejszych czasach istnieją specjalne narzędzia i preparaty do wymienionych zadań, ale w starożytności skrzyp był niezastąpionym pomocnikiem człowieka.

Skrzyp zimowy – uprawa w ogrodzie

Jednym z gatunków skrzypu, który może stworzyć w ogrodzie efektowny krajobraz, podkreślając jego styl, jest skrzyp zimowy (Equisetum hyemale L.). Posiada on cenną umiejętność zachowania dekoracyjnego wyglądu przez cały sezon – jest wieloletnią rośliną zimozieloną. Wysokość pędów skrzypu zimowego dochodzi do 130 cm, przy średnicy 5-10 mm. Pusta w środku łodyga jest żebrowana (15-25 żeberek) i składa się z węzłów i międzywęźli, co bardzo przypomina zewnętrznie bambus. Łuskowate listki łączą się wokół łodygi, tworząc wąskie, ciemne opaski. Ponieważ takie zredukowane liście nie mogą pełnić funkcji fotosyntezy, zamiast nich robi to sama łodyga.

Stanowisko do uprawy skrzypu zimowego

Skrzyp zimowy potrzebuje wilgotnego, słonecznego, nieco osłoniętego stanowiska. Gleba powinna być wilgotna, lekko kwaśna, bez zastoju wody. Bez względu na planowaną dla niego rolę w ogrodzie trzeba pamiętać, że w naturze rośnie w wilgotnych lasach i na łąkach. Jeśli skrzyp zimowy zostanie posadzony z dala od zbiornika wodnego, nie należy oszczędzać dla niego wody. Dobrze dostosowuje się do stanowiska.

W przypadku skrzypu (i innych zwalczanych bezwzględnie gatunków) bardzo aktualne wydają się być słowa austriackiego uczonego Konrada Lorenza: Jeśli jakiś gatunek wydaje nam się szkodliwy albo niepotrzebny, to znaczy, że za mało go znamy.

Skrzyp zimowy: sadzenie, pielęgnacja i rozmnażanie

Na metrze kwadratowym należy sadzić 3-5 sadzonek skrzypu. Można też utworzyć z nich małe grupy po 10 sztuk.

Skrzyp zimowy jest bardzo długowieczny. Najlepiej jest pozostawić go na tym samym miejscu przez wiele lat bez przesadzania. Aby ograniczyć jego agresywne rozprzestrzenianie się poprzez rozłogi i odrosty, trzeba sadzić go w gruncie w dużym pojemniku, albo zakopać na głębokość co najmniej 30 cm odpowiednie zapory. Przycięcie łodyg wykonuje się wiosną. Zalecana jest ochrona zimowa i przed zimowym słońcem, najlepiej z gałęzi i liści.

Skrzyp zimowy najlepiej jest rozmnażać wiosną przez podział.

Zastosowanie skrzypu zimowego

Trudno wyobrazić sobie lepszą stylizację na bambus, niż zastosowanie skrzypu zimowego. Wiecznie zielone ozdobne pędy rośliny wpiszą się pięknie w zakątek ogrodu w japońskim stylu. Zwłaszcza jeśli uzupełni się kompozycję odpowiednią dekoracją. Na przykład gładkie otoczaki pasują idealnie do pionowych linii zielonych „bambusów”.

Także styl high-tech wzornictwa ogrodowego skłania się ku lakonicznej urodzie skrzypu. Szczególnie, kiedy ta roślina zostanie wkomponowana w drewniane pomosty, metalowe i betonowe elementy, koniecznie ze żwirową podsypką różnych frakcji i barw.

Prostota, lekkość linii i mocna zieleń – to podstawowe atuty skrzypu zimowego. Pozwalają mu na egzotyczny wygląd nawet na tle niepozornej, szarej ściany albo płotu.

Gęsty zagajnik zielonych pędów widoczny jest już wczesną wiosną, kiedy większość roślin jeszcze się nie zazieleniła. Skrzyp idealnie nadaje się do stworzenia tła albo głównego elementu przy oczku wodnym.

Skrzyp polny (Equisetum arvense L.)

Najbardziej znany gatunek skrzypu, pospolity w całym kraju. Jak każda rodzima roślina, przystosowana do naszych warunków, również skrzyp polny bez trudu wygrywa konkurencję z uprawianymi w ogrodach egzotycznymi gatunkami i odmianami kwiatów i warzyw. Ale można przecież spojrzeć na niego z innej strony, wykorzystać jego zalety, dostrzec w nim proste piękno.

Skrzyp polny dorasta do 40 cm wysokości. Zebrane w okółki przy węzłach długie, cienkie odgałęzienia nie są właściwie liśćmi, tylko pędami.

Poza krzemionką zawiera liczne substancje czynne, dzięki którym już w starożytności skrzyp stał się cenną rośliną leczniczą. Ma m.in. działanie przeciwzapalne, przeciwkrwotoczne, odtruwające, moczopędne. Stosowany jest też do wyrobu kosmetyków.

W przypadku skrzypu (i innych zwalczanych bezwzględnie gatunków) bardzo aktualne wydają się być słowa austriackiego uczonego Konrada Lorenza: „Jeśli jakiś gatunek wydaje nam się szkodliwy albo niepotrzebny, to znaczy, że za mało go znamy.”