Przycinanie lawendy – jak i kiedy?

Lawenda ma swoją ojczyznę w regionie Morza Śródziemnego i jest doskonale dostosowana do upałów, suszy i jałowej, wapiennej gleby. Pochodzenie rośliny sprawia, że zalicza się do najmniej wymagających ogrodowych i doniczkowych piękności. Przy odpowiedniej pielęgnacji lawenda może rosnąć co najmniej 10 lat i kwitnąć dwukrotnie w ciągu lata. 

Dlaczego trzeba przycinać lawendę?

Często widzi się mocno przerzedzone krzewy lawendy, które są tak zdrewniałe, że jedynie na wierzchołkach pędów mają jeszcze po kilka świeżych liści. Do takiego stanu prowadzą przeważnie całe lata bez odpowiedniego zabiegu przycinania. W tym czasie lawenda stopniowo zatraca swoją zdolność kwitnienia. W większości takich przypadków nawet radykalne cięcie nie przywróci dawnej formy zaniedbanego krzewu. Czasem może to doprowadzić do końca tej eleganckiej niegdyś rośliny.

Nakładające się zaniedbania powodują stopniową utratę uroku lawendy i zamiast śródziemnomorskiego nastroju pozostaje tylko rozczarowanie. Ale tak wcale nie musi być, pod warunkiem, że przestrzega się pewnych zasad pielęgnacji rośliny. Wtedy przemieni się w cudowną, lawendową półkulę, która swoimi srebrzystymi liśćmi będzie zdobić ogród również poza okresem kwitnienia.

Kiedy wykonuje się cięcie lawendy?

Na prawidłową uprawę lawendy składa się także regularne przycinanie, aby uchronić ją przed zdrewnieniem i odmłodzić. W ten sposób zachowuje się też zwarty pokrój i piękną formę krzewu.

Ta fascynująca i bardzo odprężająca praca ma jedną istotną wadę. Mianowicie, roślina po cięciu wytwarza mniejszą ilość na dodatek mniej wartościowych składników. Jeśli uprawia się lawendę dla celów leczniczych, ma to istotne znaczenie. Z kolei lawenda, jako czysto ozdobna roślina w ogrodzie, powinna być regularnie przycinana.

Aby lawendę uchronić przed zdrewnieniem i odmłodzić ją, potrzebne jest regularne przycinanie. W ten sposób zachowuje się też zwarty pokrój i piękną formę krzewu.

Wiosną przycina się z reguły jedną do dwóch trzecich długości pędów. Latem tylko jedną trzecią do połowy. Młodą lawendę skraca się bardziej, a starszą – mniej radykalnie. Niektórzy specjaliści są zdania, że potrzeba mocnego cięcia lawendy jest przesadzona.

 

Cięcie wiosenne lawendy

Cięcie to główny zabieg pielęgnacyjny i formujący. W zależności od stopnia zdrewnienia, a także wieku i odmiany lawendy, skraca się pędy nawet o dwie trzecie długości. Dzięki wiosennemu cięciu krzew lawendy przez całe lato prezentuje swoją piękną formę i zachowuje kompaktowy pokrój. Poprzez naturalne zdrewnienie lawenda nie wytwarza na tej części rośliny liści i nowych pędów. Staje się ona szara i mało efektowna. Z drugiej strony, lawenda nabiera w ten sposób siły, a jej cenne składniki intensywności. Staje się atrakcyjna jako roślina lecznicza. Decyzja zależy od interesów właściciela ogrodu: „wygląd zewnętrzny vs działanie lecznicze”. Dla większości ogrodników-amatorów ważniejszą rolę odgrywają niewątpliwie względy estetyczne.

Wiosną przycina się z reguły jedną do dwóch trzecich długości pędów. Latem tylko jedną trzecią do połowy.

Najlepszym terminem do wykonania wiosennego zabiegu jest początek kwietnia, pod warunkiem, że nie wrócą już przymrozki. Zasada ogólna jest taka: nie za wcześnie, ponieważ niespodziewany mróz może wyrządzić roślinie szkodę i nie za późno, kiedy już lawenda wytworzyła dużo pędów. Cięcie wiosenne powinno być mocne, ale nie za daleko ingerujące w stare drewno. Pędy, które nie mają żadnych odrostów albo są suche, należy bez zastanowienia usunąć.

Należy zwrócić uwagę na wiek rośliny: jeszcze młoda lawenda potrzebuje mocniejszego cięcia do połowy albo nawet dwóch trzecich wysokości pędów. W przypadku starszych krzewów z reguły usuwa się mniej zielonego materiału, odcina się około jednej trzeciej pędów. Ale zawsze zależy to od konkretnej rośliny i od tego, gdzie widoczne są pierwsze pączki.

Starym drewnem lawendy określa się obszar, gdzie roślina nie wytwarza już nowych pędów. Dzieje się tak zwykle z biegiem lat, zwłaszcza jeśli poprzednie zabiegi nie były przeprowadzone prawidłowo. W to stare drewno nie należy raczej się wcinać, zamiast tego trzeba zobaczyć, gdzie wyrastają kilkucentymetrowe, młode pędy. Tutaj można zostawić 2-3 takie pędy na starym drewnie i odciąć gałąź kilka milimetrów powyżej. Czy zostawi się dwa, czy pięć takich pędów – nie ma już większego znaczenia. 

Cięcie letnie lawendy

Od połowy lipca i częściowo w sierpniu odbywają się zbiory lawendy uprawianej komercyjnie. Kto nie zamierza zbierać i suszyć lawendy, wystarczy, że przytnie przekwitłe pędy kwiatowe. W regionach chłodniejszych cięcie letnie jest w ogóle odradzane. Decydujący jest termin zabiegu. Jeśli zostanie wykonany zbyt późno, na przykład w sierpniu, roślina nie zdąży przygotować się do zimy. Jeśli ktoś ma wątpliwości, powinien z cięciem poczekać raczej do wiosny.

Aby krzewy lawendy rosły rzeczywiście gęste i zwarte, odpowiedni termin cięcia ma istotne znaczenie. Po nożyce do róż, a w przypadku starszych krzewów po nożyce do żywopłotu, trzeba sięgnąć, w zależności od warunków pogodowych, od końca lipca do połowy sierpnia, na krótko, zanim kwiatostany lawendy całkiem przekwitną.

W klasycznym cięciu letnim lawendy chodzi o to, aby pobudzić do wzrostu śpiące pędy boczne, ważne dla powstania kompaktowego pokroju krzewu. Już kilka tygodni po zabiegu można obserwować, jak lawenda tworzy nowe, świeże odgałęzienia boczne, które zdążą jeszcze dojrzeć przed pierwszymi mrozami.

Sięgając po nożyce dwa razy w ciągu sezonu wegetacyjnego, zapewnia się zwarty pokrój lawendowego krzewu, bez przerzedzeń pośrodku. Pierwsze cięcie późną wiosną pomaga lawendzie utrzymać gęsty i zwarty wzrost. Drugie cięcie po kwitnieniu pobudza roślinę do powtórnego rozwoju kwiatów.

Jesienne przycinanie lawendy

W tym momencie fanatycy porządków, którzy jesienią chcieliby cały ogród posprzątać i uporządkować, powinni sobie ten zabieg darować. Nie tylko w regionach o surowszym klimacie lawenda może ucierpieć, szczególnie po wykonanym zabiegu. Przycinanie trzeba zaplanować tylko wiosną i latem. Pozostawienie krzewów w nienaruszonym stanie przez zimę ma też dodatkowe zalety: nie tylko pięknie wyglądają, ale też zachowane na nich nasiona służą ptakom jako pokarm.  

Główne błędy popełniane podczas przycinania lawendy:

• zbyt głęboko w stare drewno;
• zbyt późne cięcie latem;
• zbyt wczesne albo zbyt późne cięcie wiosną.

Każdy z tych błędów daje się szybko zauważyć. Roślina słabnie i może nawet uschnąć. Jak zatem poprawnie ciąć ten krzew?

• Powinno się przycinać cały krzew równomiernie, klasycznie formuje się lawendę kuliście.
• W zależności od regionu i pogody w danym roku, idealny termin cięcia lawendy jest za każdym razem nieco inny.

Zaniedbane cięcie lawendy trudno naprawić

Niestety, ratunek zaniedbanej, postarzałej lawendy jest możliwy tylko przy dużym szczęściu. Wynika to ze zwyczaju tego ulubionego półkrzewu, który polega na tworzeniu kwiatów na nowych pędach. Rozwój pędów na zdrewniałych odcinkach rzadko się udaje, a jeśli nawet wyrośnie kilka świeżych gałązek, trudno pokrój całej rośliny naprawić.

Czasami udaje się poprzez radykalne cięcie tuż nad ziemią pobudzić roślinę do całkiem nowego rozwoju pędów. Tyle tylko, że wymaga to wiele szczęścia i nie daje gwarancji powodzenia. Bardzo często w takim przypadku najlepszym rozwiązaniem jest kompletnie nowe nasadzenie lawendy.

Przeczytaj także: Jak uprawiać lawendę w doniczce?