Nawłoć pospolita, kanadyjska i olbrzymia – poznaj ich szczególne właściwości

Nawłoć kanadyjska, pospolita i olbrzymia - co musisz o nich wiedzieć?

Rodzaj botaniczny nawłoć (Solidago) jest na świcie reprezentowany przez ponad sto gatunków. Nawłoć kanadyjska (Solidago canadensis) dotarła do Europy w XVII wieku. Jest określana jako neofit i z Ameryki Północnej do europejskich ogrodów została przywieziona w celach dekoracyjnych. Od tamtej pory mocno się rozpowszechniła. Około wieku później sprowadzono do ogrodów botanicznych i parków nawłoć późną (Solidago serotina) nazywaną też olbrzymią. Rodzimym gatunkiem jest u nas nawłoć pospolita (Solidago virgaurea).

Nawłoć kanadyjska (Solidago canadensis) lubi słoneczne stanowiska, a jej podziemne kłącza szybko tworzą olbrzymie gniazda. Gęste zarośla nawłoci kanadyjskiej powstają szybko nad brzegami rzek, na gruzowiskach oraz nieużytkach rolnych i przemysłowych. Nawłoć olbrzymia (Solidago serotina) preferuje bardziej wilgotne gleby. Rozprzestrzenia się jeszcze szybciej niż nawłoć kanadyjska poprzez pełzające, podziemne kłącza. Nawłoć pospolitą (Solidago virgaurea) natomiast spotyka się na obrzeżach lasów, trawiastych wylesionych powierzchniach, jak również na wałach i nad rowami.

Nawłoć ogrodowa – uprawa byliny, gatunki, odmiany i właściwości>> TUTAJ

Właściwości nawłoci i cechy charakterystyczne

Wszystkie gatunki nawłoci są bylinami o nierozgałęzionych, wyprostowanych, zakończonych kwiatostanami łodygach. Żółtego koloru kwiaty rurkowe są zebrane w małe płaskie koszyczki i otoczone sześcioma do dwunastu kwiatami języczkowymi. Dla laika oba pochodzące z Ameryki gatunki są trudne do rozróżnienia. Dopiero po dokładniejszym przyjrzeniu się widać charakterystyczne cechy nawłoci kanadyjskiej: jednakowej długości kwiaty rurkowe i języczkowe, szorstko owłosione łodygi, koszyczki kwiatowe o średnicy do 5 mm, gęsto omszone dolne strony liści. Okres kwitnienia trwa od czerwca do października.

Natomiast dla nawłoci późnej typowe są: wyraźnie dłuższe kwiaty języczkowe, w dolnej części nagie łodygi i mniej rozłożyste wiechy kwiatów. Gatunek przybył później do Europy i preferuje bardziej wilgotne stanowiska.

Wspólne dla obu sprowadzonych do Europy amerykańskich nawłoci jest ciągłe zajmowanie coraz większych obszarów. Prawie na każdym skraju drogi, pola albo lasu można spotkać nawłoć. Aby nasiona nawłoci mogły wykiełkować, potrzeba otwartego kawałka ziemi. Te rośliny lubią się osiedlać na ugorach, obszarach sukcesyjnych i ruderalnych. Gdy już zdobędą przyczółek w jednym miejscu, mogą poprzez wegetatywne rozmnażanie podziemnym systemem korzeni (kłączy) tworzyć masowe skupiska. Mogą też uszkadzać cenne biotopy, jak półsuche łąki.

Rodzima europejska nawłoć pospolita (Solidago virgaurea) jest mniejsza od nawłoci kanadyjskiej i późnej. Dorasta do 30-100 cm wysokości i jest mniej rozgałęziona.

Nawłoć kanadyjska (Solidago canadensis) jest w stanie osiągnąć imponującą wysokość do 200 cm (250 cm). Szczególnie efektowne są jej wiechowate, jasnożółte kwiatostany. Można ją rozpoznać po krótko owłosionej zielonej łodydze.

Nawłoć olbrzymia (S. gigantea, S. serotina) ma łodygę czerwonawą i nagą. Wbrew nazwie, zwykle jest mniejsza od nawłoci kanadyjskiej. Kwitnie późnij niż inne gatunki. Porównując nawłoć późną z kanadyjską, można dostrzec u niej dłuższe kwiaty języczkowe od rurkowych. Serotina oznacza „późno przychodząca”, co nawiązuje do późnego okresu kwitnienia. Poza tym wiechy kwiatów nie są tak luźne jak nawłoci kanadyjskiej.

Właściwości lecznicze nawłoci

Substancje czynne zawarte w trzech wyżej wspomnianych gatunkach nawłoci są identyczne albo bardzo podobne i różnią się tylko stopniem koncentracji. Są to saponiny, glikozydy flawonoli, jak rutyna i kwercetyna, olejki eteryczne, kwas chlorogenowy, polisacharydy.

Nawłoć pospolitą (Solidago virgaurea) wykorzystywały już przed wiekami narody germańskie jako cudowne ziele na rany. Nawłoć kanadyjską znali i cenili północnoamerykańscy Indianie. W lipcu i sierpniu zrywane są kwitnące wierzchołki roślin i zawieszane w suchym i zacienionym miejscu do wyschnięcia. Wszystkie trzy gatunki nawłoci posiadają właściwości lecznicze i znajdują zastosowanie w leczeniu dolegliwości nerek i dróg moczowych. Nawłoć działa nie tylko moczopędnie i przeciwzapalnie, ale także zmniejsza ukrwienie i reguluje pracę jelit. Roślinę stosuje się w przypadku problemów z nerkami, z pęcherzem moczowym, w schorzeniach dolnych dróg moczowych, ostrym zapaleniu nerek, kamicy moczowej, dnie moczanowej, chorobach jelit, przewlekłym zapaleniu błony śluzowej nosa, chorobach skóry.

Nawłoć pospolita może być czasem pomylona z podobnie wyglądającą rośliną – starcem Fuchsa (Senecio fuchsi). Roślina z rodziny astrowatych ma wzniesioną łodygę dorastającą do 150 cm, lancetowate liście i koszyczki kwiatowe żółtego koloru zebrane w parasolowate podbaldachy. Koszyczki mają średnicę 18-25 mm, czyli są znacznie większe od nawłoci. W przeciwieństwie do leczniczej nawłoci, starzec Fuchsa, jak i starzec gajowy, są roślinami trującymi.

Rośliny o właściwościach leczniczych>>TUTAJ