Majeranek ogrodowy – uprawa i odmiany. Jak go pielęgnować?

Ojczyzną majeranku jest region śródziemnomorski, Afryka Północna i Azja Zachodnia. Roślina przyprawowa i lecznicza była znana już w starożytności. Ze względu na przypisywane jej właściwości afrodyzjaku, była poświęcona Wenus. U Greków młode pary wieszały wieńce z majeranku jako symbol szczęścia i błogosławieństwa dzieci. W XVI wieku majeranek przedostał się na północ od Alp i obecnie zadomowił się w wielu krajach europejskich.

Origanum majorana jest wieloletnią rośliną zielną. Mając pod dostatkiem miejsca, rozgałęzia się bardzo mocno i osiąga wysokość do 50 cm. Od czerwca do września rozwija swoje małe bladoliliowe albo różowe kwiaty zebrane w szczytowe podbaldachy. Majeranek może być uprawiany zarówno na ogrodowej rabacie, jak i w doniczce na parapecie okiennym. Zbiera się go przed kwitnieniem i w trakcie kwitnienia. Wysuszone ziele jest trwałe przez kilka lat i prawie nie traci aromatu.

Stanowisko i podłoże dla majeranku

Majeranek rośnie odpowiednio do swoich pierwotnych przyzwyczajeń, przede wszystkim na stanowiskach słonecznych i ciepłych. Chcąc go uprawiać na balkonie w doniczce albo w pojemniku, trzeba wybrać miejsce skierowane na wschód lub południe. Roślina potrzebuje dużo słońca i na północnym stanowisku będzie słabo rosła.

Gleba powinna być luźna, przepuszczalna, sucha, wapienna, próchniczna i żyzna. Ciężkie gleby nie są dla majeranku odpowiednie, dadzą się jednak poprzez dodatek piasku rozluźnić i poprawić.

Wybierając miejsce dla majeranku, trzeba w miarę możliwości przestrzegać płodozmianu. Majeranek jest rośliną, która nie może być uprawiana w tym samym miejscu przez długi czas. Na tej samej rabacie można ją wysiewać nie częściej niż po 3-4 latach. Wiadomo też, że niektóre zioła i warzywa dobrze rosną i lepiej bronią się przed szkodnikami w uprawie mieszanej. Tak działa na przykład uprawa mieszana majeranku, buraków, marchwi i cebuli, ponieważ majeranek chroni między innymi przed muchą marchewkową.

Raczej niekorzystne jest sąsiedztwo fasoli, grochu, bazylii, kopru, tymianku, kapusty i pora. Tymianek i majeranek hamują wzajemnie swój wzrost. Na uprawę wtórną szczególnie nadaje się cykoria, roszpunka i inne rodzaje sałaty. Fasola. Groch i cebula nie nadają się na sąsiedztwo dla majeranku, mogą być jednak uprawiane przed nim.

Podlewanie i nawożenie majeranku

Młode rośliny ewentualnie świeżo posadzony majeranek nie powinien przesychać i początkowo należy podlewać go nieco bardziej obficie. Starsze rośliny nie mają z reguły problemu z dłuższymi okresami suszy, zadowalają się małą ilością wody i należy je podlewać bardzo oszczędnie. Bezwzględnie należy unikać zastoju wody.

Również pod względem nawożenia należy zachować umiar, a właściwie można go wcale nie nawozić. Jeśli ktoś chce jednak zasilać majeranek, powinien to robić nie częściej niż co 40-60 dni i to raczej małą dawką. Można wiosną przerobić z glebą trochę dojrzałego kompostu albo innego nawozu organicznego. Nawozu z dużą zawartością azotu należy najlepiej unikać. Wprawdzie prowadzi to do wzmożonego wzrostu majeranku, ale za to kosztem aromatu. Nie nadaje się też świeży obornik.

Rozmnażanie majeranku

• Wysiew na rozsadę – majeranek najczęściej rozmnaża się przez siew nasion. Można przy tym przygotować rozsadę albo siać bezpośrednio do gruntu. W pierwszym przypadku siew wykonuje się do pojemników w marcu i kwietniu. Zamiast kupować nasiona, można zebrać je z własnych roślin, kiedy dojrzeją
  Ponieważ majeranek należy do roślin kiełkujących przy świetle, nasion nie przykrywa się warstwą ziemi, ale tylko lekko wciska w podłoże. Na koniec podłoże zwilża się i utrzymuje w stanie wilgotnym. Pojemnik można przykryć przezroczystą folią i postawić w jasnym miejscu bez nadmiaru słońca, na przykład na parapecie okiennym. Idealna temperatura do kiełkowania wynosi 18-20°C. Czas potrzebny do pojawienia się siewek to 15-20 dni. Po ostatnich wiosennych przymrozkach, od połowy maja, można siewki posadzić na rabatę albo do pojemnika do uprawy na balkonie.
• Wysiew do gruntu – bezpośredni siew na rabacie ogrodowej jest możliwy, aczkolwiek niezupełnie wskazany, ponieważ ptaki też się cieszą na świeże nasiona, a stosunkowo powolne kiełkowanie sprawia, że młode roślinki zostaną łatwo zagłuszone przez chwasty. Jeśli jednak mimo wszystko ktoś chce przeprowadzić tę metodę siewu bezpośredniego, powinien to zrobić nie wcześniej niż w połowie maja, kiedy nie ma już zagrożenia ze strony przymrozków. Także tutaj trzeba nasiona tylko lekko wcisnąć w ziemię bez przykrywania i ostrożnie podlać, aby nie wypłukać nasion. Jeśli siewki są już odpowiednio duże, można je odpowiednio popikować. Trzeba przy tym zachować odstępy między roślinami nie mniejsze niż 20-30 cm. Aby mieć świeży majeranek również zimą, można go latem jeszcze raz posiać do doniczek.

• Ukorzenianie sadzonek – do rozmnażania wegetatywnego nadają się z reguły odmiany wieloletnie majeranku albo uprawiane tylko w doniczce. Sadzonki pędowe odcina się w lipcu albo sierpniu ze zdrowych, tegorocznych pędów. Usuwa się następnie dolne liście na odcinkach pędów i umieszcza kilka centymetrów we wilgotnej ziemi. Pojemnik przykrywa się przezroczystą folią i utrzymuje substrat stale w stanie wilgotnym. Całość ustawia się w jasnym ale bez ostrego słońca miejscu. Ukorzenianie sadzonek pędowych może trwać kilka tygodni. Kiedy pojawią się na sadzonkach nowe liście, są one wystarczająco przygotowane do przesadzenia w pojedyncze doniczki. Tam pielęgnuje się je aż do następnej wiosny, aby w połowie maja wysadzić doi gruntu.

Zbiór majeranku

Zbierać można końce pędów, kłosy kwiatostanów albo całe łodygi. Można to robić przed kwitnieniem albo w trakcie rozwijania kwiatów. Największa intensywność aromatu występuje przed kwitnieniem. Zbiór majeranku najlepiej wykonywać wczesnym rankiem albo po południu, kiedy zawartość olejków eterycznych jest największa. Po ścięciu całych pędów ok. 5 cm nad ziemią, roślina odbija zwykle na nowo i można dokonać ponownego zbioru.

Aby majeranek przygotować do dłuższego przechowywania, trzeba go ususzyć albo zamrozić. Jednak podczas mrożenia traci on część swojego aromatu, dlatego mrożenie nie jest raczej zalecane. Do suszenia ścina się całe łodygi z liśćmi i pąkami. Związane w małe bukiety wiesza się w przewiewnym miejscu do wysuszenia. Kiedy ziele kruszy się pod palcami, może zostać rozdrobnione i przechowywane w przezroczystych, zamkniętych pojemnikach. W stanie suchym i przy odpowiednim magazynowaniu majeranek zachowuje aromat przez kilka lat.