Porady

Oregano (lebiodka) – uprawa, pielęgnacja i zastosowanie

0 (0 opinii)

Lebiodka pospolita (Origanum vulgare), znana jako oregano, jest byliną z rodziny jasnotowatych. Pochodzi z Europy Południowej, skąd rozprzestrzeniła się prawie na całym kontynencie. Należy do najważniejszych przypraw letniej kuchni śródziemnomorskiej.

Wybrane odmiany nadają potrawom charakterystyczny ziołowy smak. O aromacie decyduje pielęgnacja rośliny i czas zbioru. Lebiodka pospolita, nazywana dzikim majerankiem, należy do tego samego rodzaju botanicznego co lebiodka majeranek (Origano majorana), ale jest odrębnym gatunkiem.

Jak wygląda oregano?

Oregano jest wieloletnią rośliną zielną, która rozprzestrzenia się przez kłącza i tworzy zdrewniałe, luźne kępy smukłych łodyg. Zimoodporna roślina osiąga wysokość 30-80 cm i szerokość 30-60 cm.

Liście są jajowate, około 4 cm długości i 2 cm szerokości, lekko owłosione, ustawione naprzeciwlegle. Roztarte wydzielają ostry aromat.

Od lipca do września pojawiają się małe, jasnoróżowe do purpuroworóżowych kwiaty. Są zebrane w szczytowe podbaldachy. Kwiaty oregano są przez całe lato odwiedzane przez liczne gatunki owadów. Czy to motyle, trzmiele, chrząszcze, czy pszczoły – oregano w okresie kwitnienia zawsze jest wysoko cenione przez owady i na dodatek stanowi ulubione pożywienie dla larw.

Zastosowanie oregano i jego odmiany
Zastosowanie oregano i jego odmiany

Jakie stanowisko i podłoże dla oregano?

Oregano, ze względu na swoje pochodzenie z południowych obszarów, tęskni za słońcem i ciepłem i potrzebuje w ogrodzie odpowiedniego stanowiska. Pięknie prezentuje się na rabacie ziołowej albo nawet w specjalnym ogródku ziołowym z innymi roślinami. Ponieważ lebiodka i inne zioła mają zastosowanie w kuchni, najlepszym miejscem dla nich jest stanowisko w pobliżu domu, aby można po nie łatwo sięgnąć w razie potrzeby.

Podłoże dla oregano powinno być lekkie, mało żyzne i niezbyt wilgotne. W razie potrzeby roślina znosi również półcień. W zupełności wystarczy normalna ziemia ogrodowa, ponieważ oregano jest wyjątkowo mało wymagającą rośliną. W przepuszczalnej, raczej suchej glebie korzenie oregano dobrze zaopatrują się w składniki pokarmowe, nie lubią zaś mokrego podłoża.

Ze względu na krzaczasty wzrost oraz mocne rozgałęzianie, należy przewidzieć dla oregano odpowiednio dużo miejsca. Najlepiej jest wydzielić dla roślin przyprawowych i leczniczych specjalną rabatę ziołową albo cały, niewielki ogródek.

Od lipca do września pojawiają się małe, jasnoróżowe do purpuroworóżowych kwiaty.

Podlewanie i nawożenie oregano

Oregano należy podlewać szczególnie ostrożnie, ponieważ roślina nie lubi zastoju wody, a także wilgotnej ziemi przez dłuższy czas. W swojej ojczyźnie musi oregano zmagać się z upałem i długotrwałą suszą, dlatego nie znosi zbyt obfitego podlewania, jak również długich opadów deszczu. Jeśli lato jest deszczowe, trzeba to wziąć pod uwagę, planując podlewania ogrodu. Zebrana woda deszczowa bardzo dobrze nadaje się do podlewania oregano, ponieważ zawiera mniej wapnia niż woda z kranu.

Bryła korzeniowa oregano nigdy nie powinna być mokra, a nawet przez dłuższy czas wilgotna. Wierzchnia warstwa gleby powinna dobrze przeschnąć, zanim wykona się kolejne podlewanie. Podczas upalnej pogody bez opadów deszczu można spokojnie podlać oregano nieco bardziej obficie. Z powodu niewielkiego zapotrzebowania na składniki pokarmowe, nawożenie nie musi być intensywne. Zasila się roślinę nawozem od wiosny do jesieni, ale bardzo umiarkowanie i tylko co kilka tygodni.

Jak rozmnażać oregano?
Jak rozmnażać oregano?

Przycinanie i zimowanie oregano

W optymalnych warunkach oregano wykazuje skłonności do mocnego rozrastania się. Aby nie szkodziło sąsiadującym roślinom, trzeba je regularnie przycinać. Jeśli jest wykorzystywane w kuchni oraz do celów leczniczych, może być po ścięciu wysuszone. Normalne cięcie mające na celu zahamowanie wzrostu jest możliwe do przeprowadzenie o każdej porze. Jeśli natomiast roślina jest uprawiana do późniejszego zbioru, trzeba z cięciem poczekać do kwitnienia. W tym okresie oregano posiada najwięcej aromatu i olejków eterycznych. Im bardziej intensywne nasłonecznienie, tym większa zawartość olejków i aromatu.

Po okresie kwitnienia i zborze można roślinę przyciąć na wysokość kilkunastu centymetrów nad ziemią. Roślina jest mistrzem przetrwania i radzi sobie nawet z dużymi spadkami temperatury. W pierwszym roku po posadzeniu oraz podczas wyjątkowo mroźnej zimy zaleca się jednak stosować ochronę zimową. Dzięki temu oregano wiosną szybko zacznie rosnąć i rozwijać kwiaty.

Mimo zamiłowania do ciepła jest oregano stosunkowo mrozoodporne. Potrzebuje tylko trochę czasu, aby przystosować się do warunków w wyżej położonych obszarach. Z nadejściem pierwszych mroźnych nocy trzeba okryć roślinę włókniną, ściółką albo gałęziami świerkowymi. Przycięcie wczesną wiosną pędów tuż nad ziemią pobudzi roślinę do rozwijania nowych pędów.

Bryła korzeniowa oregano nigdy nie powinna być mokra, a nawet przez dłuższy czas wilgotna.

Rozmnażanie oregano

Roślinę można skutecznie rozmnażać przez podział bryły korzeniowej, wysiew nasion albo ukorzenianie sadzonek pędowych. Może się zdarzyć, że po podziale rośliny i posadzeniu w miejscu o innych właściwościach gleby, pojawi się inny kolor kwiatów. Mimo wspólnego pochodzenia sadzonek, możliwa jest zmiana koloru. Inną przyczyną tego zjawiska może być zmiana nasłonecznienia.

Najłatwiej ukorzeniają się świeżo ścięte pędy. Wysianych nasion nie przykrywa się warstwą ziemi, a jedynie lekko wciska w podłoże – potrzebują światła do kiełkowania. Pierwsze siewki pojawiają się już po 4-7 dniach. Optymalna temperatura do kiełkowania nasion oregano wynosi 20°C. Skrzynki z wysianymi nasionami ustawia się jasnym miejscu, ale nie w bezpośrednim nasłonecznieniu. Młode rośliny o wysokości ok. 5-10 cm pikuje się i powoli przyzwyczaja do pełnego słońca.

Oregano - popularna przyprawa
Oregano - popularna przyprawa

Zastosowanie oregano i jego odmiany

Dziki majeranek, czyli oregano, ze swoimi uroczymi kwiatami wargowymi znajduje zastosowanie na słonecznych rabatach bylinowych i ogrodach skalnych. Stanowi też urozmaicenie klasycznych ogródków ziołowych. Liście mogą być na bieżąco zrywane i wykorzystywane do potraw kuchni śródziemnomorskiej. Pędy kwiatowe nadają się na małe bukiety.

Oprócz gatunku botanicznego oregano istnieje wiele odmian hodowlanych o dekoracyjnych liściach, które nadają się przede wszystkim do celów dekoracyjnych, a mniej do kuchennego i leczniczego użycia. Oto kilka przykładów:

  • ‘Aureum’ – niska i krzaczasta odmiana o lilioworóżowych kwiatach i złotożółtych liściach;
  • ‘Polyphant’ – szarozielone liście z kremowobiałą obwódką;
  • ‘Compactum – o zwartym pokroju;
  • ‘Album’ – jasnozielone liście i białe kwiaty;
  • ‘Acorn Bank’ – wąskie, żółte liście i różowe kwiaty;
  • ‘Golden Shine’ – okrągławe, złotożółte liście i różowe kwiaty;
  • ‘Thumble’s Variety’ – liście jasnożółte do zielonawobiałych i białe kwiaty.

Konserwowanie przez suszenie

Oregano posiada bardzo intensywny smak, z lekko gorzkim odcieniem i nutą słodkich przypraw. Odpowiedzialne za smak i aromat są olejki eteryczne zawarte w roślinie oraz fenole. Fenole roślinne wykazują działanie antybakteryjne i przeciwzapalne. Do użycia w kuchni i do celów leczniczych używa się zwykle suszonego oregano. Ta forma zapewnia trwałość i zapobiega powstawaniu pleśni.

0 (0 opinii)