Gruszki z własnego ogrodu. Uprawa, sadzenie i pielęgnacja

Gruszki z własnego ogrodu

Grusze rosną zwykle jako mocne drzewa i tworzą raczej wąskie, wzniesione korony. Liście są eliptyczne albo jajowate, czasem wydłużone i lancetowate, naprzemiennie ułożone, z połyskującą górną powierzchnią blaszki. Są długowieczne: istnieją egzemplarze gruszy o wieku szacowanym na 180 lat. Dla przykładu jabłonie dożywają zaledwie połowy tego okresu.

Kwiaty gruszy rozwijają się często tydzień do dwóch tygodni przed kwiatami jabłoni, dlatego są bardzie wrażliwe na spóźnione przymrozki. Mają typową budowę dla rodziny różowatych, są czysto białe i mają ciemne pylniki. Podobnie jak jabłonie grusze również owocują na krótkich pędach wieloletniego drewna. Praktyczne znaczenie ma też drewno gruszy, czerwonawe, z pięknym rysunkiem, poszukiwane przez stolarzy i bardzo drogie.

Gruszki z własnego ogrodu smakują o wiele lepiej, niż te kupione w supermarkecie. Jednym z powodów takiego stanu rzeczy jest fakt, że owoce z wielkich sadów są zrywane w niedojrzałym stanie, aby przetrwać transport i możliwie długo zachować trwałość. Wybierając odpowiednią odmianę gruszy do ogrodu trzeba brać pod uwagę jego wielkość. Na szczęście istnieje wiele odmian gruszy dla małych ogrodów.

Decydująca dla wzrostu gruszy jest podkładka. Szczepione na gruszy ukorzeniają się głęboko i są odporne suszę i stosunkowo dobrze mrozoodporne. Lepsze pod względem smaku i jakości gruszki dojrzewają na podkładce z pigwy, ale ich wadą jest płytszy system korzeniowy, mniejsza odporność na mróz i wrażliwość na gleby wapienne. Najlepiej jest zasięgnąć porady w miejscowej szkółce drzew owocowych, jaka odmian będzie najlepiej pasować do lokalnego klimatu i gleby.

Stanowisko i gleba dla gruszy

Grusze potrzebują słonecznego, ciepłego i osłoniętego stanowiska. Idealne byłoby miejsce przed nasłonecznioną ścianą, gdzie drzewo mogłoby korzystać z odbitego ciepła. Istnieją odmiany odporne i mało wymagające, które mogą owocować na mniej korzystnych stanowiskach.

Najlepsze dla wszystkich grusz są próchniczne i umiarkowanie wilgotne, piaszczyste gleby gliniaste. Dla drzew zaszczepionych na pigwie ziemia nie powinna być zbyt ciężka i wapienna. Na uboższych glebach piaszczystych grusze rosną zadowalająco tylko wtedy, gdy udział próchnicy jest odpowiednio wysoki.

Sadzenie i pielęgnacja gruszy

Dołek do sadzenia powinien mieć średnicę dwa razy większą od bryły korzeniowej. Dno dołka trzeba głęboko spulchnić. Sadzonki nie należy sadzić zbyt głęboko, ponieważ grusze są na to bardzo wrażliwe. Górna powierzchnia bryły korzeniowej powinna być równo z gruntem, a miejsce szczepienia musi znaleźć się wyraźnie wyżej. Chodzi o to, aby zaszczepiony pień nie tworzył własnych korzeni, a regulująca wzrost funkcja podkładki została wykorzystana. Po posadzeniu dobrze jest przez kilka lat okrywać bryłę korzeniową kompostową korą, aby utrzymać glebę w odpowiedniej wilgotności.

Do zaopatrzenia w składniki pokarmowe grusza potrzebuje rocznie na jedno drzewo cztery litry kompostu. W okresie suchego lata przede wszystkim młode drzewa muszą być podlewane. Bielenie pni jesienią chroni drzewa przed szkodami od zimowego słońca. Jeśli w okolicy są dzikie króliki albo zające trzeba zabezpieczyć drzewka przed ogryzaniem kory.

Przycinanie gruszy

Wykonując cięcie gruszy, tworzy się podstawy pod dobre zbiory późnym latem. Grusze szczepione na słabo rosnących pigwach potrzebują zdecydowanie mniej miejsca niż rosnące na innych podkładkach. Mogą być przycinane i prowadzone w formie krzewów albo nawet owocowego żywopłotu.

Słabo rosnące drzewa owocowe nie tworzą rozłożystych, dużych koron piramidalnych. Wymagają mniejszych zabiegów i są formowane często w tak zwaną koronę wrzecionową. Przy formowaniu korony wrzecionowej należy wszystkie pędy boczne, które nie są jeszcze zbyt twarde, odchylić specjalnie przyciętymi listewkami pod kątem co najmniej 60°. Stosuje się też dodatkowe obciążenia, które ukierunkują gałęzie poziomo. Pionowo rosnące mocnieje pędy usuwa się całkowicie, zanim staną się konkurencją. Pęd centralny skraca się, aby dobrze rozgałęział się na całej długości, podobnie jak pędy boczne. Dalsze zabiegi ograniczają się do usuwania starych pędów między młodszymi bocznymi.

Decydująca dla wzrostu gruszy jest podkładka.

Przy formowaniu korony piramidalnej drzew mocno rosnących wybiera się u nasady korony 3-4 mocne gałęzie boczne i skraca je o jedną trzecią. Pozostałe boczne pędy usuwa się. Pęd środkowy również się co najmniej o długość nożyc powyżej pędów bocznych. Ten typ korony wymaga stosunkowo dużo cięcia również w kolejnych latach. Korona powinna pozostawać pięknie luźna i przewiewna.

Przycinanie szpalerowe jest prowadzeniem drzewa na specjalnej konstrukcji z drutów i słupków – metoda szczególnie popularna w przypadku gruszy. Drzewka muszą być przygotowane już młodym wieku, pędy boczne przymocowywane poziomo i skracane tak, aby owocowały na całej długości szpaleru. Cięcie formujące wykonuje się z reguły późną zimą. Pędy pionowe trzeba przycinać latem. Lubiące ciepło grusze dobrze rosną w formie szpaleru na ścianie domu.

Zapylanie

Także wszystkie nowsze odmiany gruszy nie są samopylne. Potrzebują w pobliżu innej odmiany, aby kwiaty mogły zostać zapylone. Jeśli w sąsiednich ogrodach w zasięgu lotu pszczół nie innych grusz, trzeba sadzić od razu dwie różne odmiany. Niektóre szkółki oferują nawet drzewka szczepione dwiema odmianami na jednym pniu. Dla małych ogrodów jest to bardzo dobre rozwiązanie.

Zbiory gruszek

Odpowiedni termin dojrzewania i zbioru gruszek trudno jest ustalić. Owoce należy zrywać ręcznie; otrząsanie gruszek powoduje ich obicia i skaleczenia, które skracają okres ich przechowywania. Układa się w skrzynkach z drewna i przechowuje w chłodnym miejscu. Żadnym wypadku nie należy kłaść gruszek obok jabłek. Jabłka wydzielają w procesie dojrzewania etylen, który przyspiesza dojrzewanie gruszek, powodując ich szybsze psucie.

Także wszystkie nowsze odmiany gruszy nie są samopylne.

Rozmnażanie gruszek poprzez szczepienie

Grusze podobnie jak jabłonie są rozmnażane wyłącznie poprzez szczepienie. Osobliwością gruszy jest fakt, że niektóre odmiany nie nadają się na określone podkładki. W takim wypadku trzeba zaszczepić najpierw odmianę mniej wymagającą, a na niej po roku wybraną odmianę szlachetną. Szczepienie drzew owocowych wymaga pewnego doświadczenia, jednak chętni do eksperymentowania ogrodnicy-amatorzy mogą spokojnie swoich sił spróbować.

Ukorzenianie sadzonek pędowych jest w przypadku gruszy wprawdzie możliwe, ale udatność metody jest niewielka i nie ma też możliwości regulowania wzrostu drzewa, jak w przypadku szczepienia na podkładce.