Gipsówka – najpiękniejsze gatunki i odmiany, uprawa, wymagania

Gipsówka – efektowna dekoracja rabat

Pachnące łany kwiatów gipsówki wzbogacają każdą rabatę i stanowią doskonałe towarzystwo dla wielu roślin. Miłośnicy ogrodów mają przy tym szeroki wybór różnych gatunków i odmian gipsówki. Nazwa rośliny jest tłumaczeniem łacińskiej botanicznej nazwy rodzajowej Gypsophila, która wskazuje na zamiłowanie licznych gatunków gipsówki do gipsowego podłoża. Oficjalnie używa się raczej nazwy naukowej „łyszczec”.

Charakterystyczna cechą i wielką zaletą gipsówki są jej niezliczone kwiatki. Wprawdzie małe i subtelne, ale za to w ogromnej liczbie. Są przeważnie białe, chociaż bywają też różowo kwitnące gipsówki. Pod ziemią tworzą sieć zgrubiałych korzeni, które mogą mieć długość do 2,5 m. Korzenie rośliny zawierają dużo saponiny i były kiedyś wykorzystywane jako łagodny środek piorący, zwłaszcza do wełny. Gipsówkę stosowano też do celów leczniczych (wykrztuśnie i moczopędnie).

Stonowisko i podłoże dla gipsówki

Gipsówka lubi najbardziej piaszczyste, ciepłe gleby. Ważne jest przy tym, aby były też przepuszczalne i wapienne. Ciepło jest ważnym czynnikiem warunkującym dobry wzrost rośliny, dlatego tak chętnie wybiera szczeliny w murach albo kamieniste, suche miejsca. Stanowisko dla gipsówki w ogrodzie musi być słoneczne, a co najwyżej w półcieniu. Nie bez znaczenia jest ochrona przed wiatrem, który delikatnej roślinie może wyrządzić szkodę.

Ciężkie i wilgotne gleby nie dają szczęścia gipsówce. Trzeba więc przygotować dla niej podłoże piaszczyste, w którym mogą się nawet znajdować niewielkie kamienie. Te zapewnią dobry odpływ wody podczas ulewy i roślina nie pozostanie z „mokrymi stopami”.

Doskonale rozwija się gipsówka w szczelinach murów i kamieni. Może być ozdobą mało atrakcyjnych miejsc o bardzo ubogiej glebie.

Gipsów (łyszczec) – siew i sadzenie

Nasiona gipsówki można wysiewać bezpośrednio do gruntu w marcu i kwietniu, albo wcześniej przygotować rozsadę. Zarówno wysiewając maleńkie nasiona, jak i sadząc wyhodowane zawczasu siewki, trzeba pamiętać, że każda pojedyncza roślina ma tendencję do rozrastania się. Między roślinami należy zachować odstępy ok. 50 cm.

Jak podlewać i nawozić gipsówkę?

Pod tym względem gipsówka jest bezkonkurencyjna: nie trzeba się martwić ani o podlewanie, ani o nawożenie. Jedynie podczas długich okresów suszy można roślinę umiarkowanie podlać. Natomiast nawożenie jest absolutnie zbędne.

Zimowanie gipsówki

Zimowanie gipsówki w naszym regionie jest trudne. Po pierwsze dlatego, że w przypadku wielu odmian chodzi o rośliny jednoroczne. Po drugie zaś, ponieważ rośliny nie znoszą niskich temperatur i mrozu. Szczególnie wilgoć podczas zimowych miesięcy jest dla gipsówki nie do zniesienia. Możliwe jest okrywanie roślin wieloletnich warstwą ściółki z suchych liści i świerkowych gałęzi. Jeśli na dodatek nie będą przemoczone, to istnieje duża szansa na rozwijanie wiosną nowych pędów. Więcej o zabepieczeniu roślin przed zimą, przeczytasz TUTAJ.

Gipsówka – szkodniki i choroby

Gipsówka rzadko zapada na chorobę. Przyczyną w prawie wszystkich przypadkach jest nadmierna wilgoć. Prowadzi do zgnilizny łodyg siewek i młodych roślin. U starszych roślin powoduje z kolei zgniliznę korzeni. W obu wypadkach rośliny są nie do uratowania.

Szkodniki też są raczej rzadkością. Wiosną szkody w ogrodzie wyrządzają czasem ślimaki, a zimą króliki. Na oba szkodniki można jednak znaleźć sposób, a poza tym roślina jest naprawdę zdrowa.

Gatunki i odmiany gipsówki

Łyszczec, czyli gipsówka, nie zawsze ma białe kwiaty. Istnieje szereg gatunków i odmian hodowlanych tej rośliny, które rozkwitają również na różowo. Oto kilka przykładów:

• Gipsówka rozesłana ‘Letchworth’ - Gypsophila repens ‘Letchworth’. Zachwyca różowoczerwonymi kwiatami. Rośnie wszerz i osiąga zaledwie 10 cm wysokości. Kwitnie od maja do lipca. Idealna do obsadzenia frontu rabaty.
• Gipsówka rozesłana ‘Rosea’ - Gypsophila repens ‘Rosea’. Subtelny róż kwiatów od maja do lipca. Wysokość rośliny do 25 cm.
• Gipsówka wiechowata ‘Flamingo’ - Gypsophila paniculata ‘Flamingo’. Duże, pełne różowe kwiaty. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Osiąga wysokość do 120 cm.
• Gipsówka dachówkowata - Gypsophila aretioides. Należy do najniższych gipsówek, dorasta tylko do ok. 5 cm wysokości. Tworzy efektowne, białe dywaniki kwiatów. Roślina idealna do ogródków skalnych.
• Gipsówka pacyficzna - Gypsophila pacifica. Przekonuje do siebie dużymi, białymi kwiatami i wysokością do 100 cm. Dobrze rośnie również w chłodniejszych regionach.