Eukaliptus – właściwości lecznicze i zastosowanie

Jako roślina lecznicza wykorzystywany jest przede wszystkim eukaliptus gałkowy (Eucalyptus globulus Labill.), zwany też eukaliptusem właściwym. Pierwotnie miał swoją ojczyznę na Tasmanii i w południowej Australii, obecnie można go spotkać również w krajach śródziemnomorskich i wielu innych subtropikalnych rejonach.

Eukaliptus gałkowy dorasta do 70 m wysokości, ma szarobiałą korę, która miejscami się łuszczy. Ma dwa różne rodzaje liści: młode liście są jajowate albo szeroko lancetowate i są ustawione naprzeciwlegle na młodych pędach, obejmują łodygę. Kolejne liście są niebieskawe, podłużne i sierpowato wygięte. Wyrastają naprzemianlegle i wiszą na krótkich ogonkach. Te starsze liście są grube i skórzaste, i pełne olejków eterycznych. Dlatego też te liście właśnie są zbierane do celów leczniczych i pozyskania olejków eterycznych.

Kolejnym gatunkiem eukaliptusa, który jest stosowany do celów leczniczych, jest eukaliptus cytrynowy (Eucalyptus citriodora). Jest nieco mniejszy od poprzedniego i dorasta do maksymalnie 50 m wysokości. Pochodzi z północno-zachodniej Australii, a zadomowiony jest również w Brazylii, Chinach i na Madagaskarze. Jego olejek eteryczny jest łagodniejszy od zwykłego i pachnie cytryną. Ze względu na swoją łagodność jest stosowany raczej dla dzieci.

Lecznicze składniki i właściwości eukaliptusa

Silny zapach eukaliptusa jest symbolem leku na przeziębienie. Olejki eteryczne tego drzewa można znaleźć w rozmaitych lekarstwach na przeziębienie, także w środkach do kąpieli, inhalacji albo nacierania. Liście eukaliptusa można parzyć i pić w formie herbatki albo stosować zewnętrznie. Eukaliptus działa przede wszystkim:

• przeciwbakteryjnie,
• przeciwwirusowo,
• wykrztuśnie,
• dezynfekująco,
• przeciwzapalnie,
• poprawia krążenie,
• przeciwgorączkowo,
• przeciwskurczowo,
• moczopędnie,
• przeciwgrzybiczo,
• obniża poziom cukru we krwi,
• rozszerza oskrzela,
• regenerująco.

Jest stosowany między innymi w następujących obszarach:

• angina, astma, zapalenie pęcherza, gorączka, grypa, opryszczka, ukąszenia owadów, migrena, bóle mięśni, zapalenie zatok, nerwobóle, zapalenie gardła, reumatyzm, trudno gojące się rany, przeziębienia, katar, problemy z trawieniem, zapalenie dziąseł.

Eukaliptus przy przeziębieniu, kaszlu i gorączce

Olejek eteryczny eukaliptusa jest uznanym przez medycynę środkiem leczniczym w chorobach przeziębieniowych górnych dróg oddechowych połączonych z gorączką albo bez gorączki. Należą do nich zapalenie oskrzeli, katar, zapalenie zatok, kaszel i chrypka. Składniki tego popularnego domowego lekarstwa mają działanie wykrztuśne, dzięki czemu przynoszą ulgę w kaszlu i astmie. Eukaliptus sprawia, że oddychanie w przypadku infekcji dróg oddechowych staje się łatwiejsze.

Olejek z eukaliptusa jest dodawany do wielu leków na kaszel, na przykład kropli od kaszlu, tabletek albo maści. Ale również w przypadku kataru może olejek eteryczny, w formie sprayu albo płynu do płukania nosa, pomóc udrożnić zatkany nos. Poza tym olejek eukaliptusowy może łagodzić uczucie ucisku w głowie, towarzyszące często przeziębieniu. Eukaliptus ma również właściwości bakteriobójcze i wirusobójcze, co pozwala szybciej zwalczyć infekcję. Substancje zawarte w eukaliptusie działają też na patogeny grzybowe.

Eukaliptus na bóle głowy i reumatyzm

Potwierdzone medycznie jest również zastosowanie olejku eukaliptusowego w dolegliwościach reumatycznych. Bóle stawów mogą tutaj łagodzić maści z ekstraktem z liści eukaliptusa. Także olejek eukaliptusowy – zewnętrznie stosowany jako maść – pomaga w bólach mięśni, nerwobólach i nawet bólu głowy.

Herbata z eukaliptusa

W tej formie eukaliptus jest rzadziej stosowany, jednak w porównaniu z olejkiem ma pewne zalety. Przede wszystkim herbatka jest łagodniejsza od olejku eterycznego i może być stosowana również wewnętrznie. Poza tym w naparze z eukaliptusa znajdują się dodatkowe substancje, których nie ma w składzie olejku, na przykład garbniki, substancje gorzkie i inne.

Do przyrządzenia herbaty używa się starszych, ususzonych liści eukaliptusa:

• Wsypać łyżeczkę liści eukaliptusa na filiżankę.
• Zalać wrzątkiem i zostawić na 10-15 minut do naciągnięcia.
• Przecedzić.
• Pić małymi łykami 3 do 5 filiżanek dziennie.

Herbata z eukaliptusa – wewnętrznie

Taką eukaliptusową herbatkę można pić oczywiście na przeziębienie, zwłaszcza jeśli na dodatek dokucza kaszel. Także na ból gardła i zapalenie zatok herbatka eukaliptusowa może pomóc.

W formie herbatki można lecznicze siły eukaliptusa wykorzystać w całkiem innych schorzeniach, na przykład w dolegliwościach trawiennych. Herbatkę można pić również na zapalenie pęcherza, ponieważ eukaliptus dezynfekuje drogi moczowe. Pomóc może nawet przy zapaleniu nerek.

Ponieważ eukaliptus ma niewielkie działanie obniżające poziom cukru we krwi, można go stosować jako środek wspomagający na cukrzycę. W cięższych przypadkach nie może oczywiście zastąpić leków ani insuliny, ale pozwala obniżyć dawki leków.

Herbata z eukaliptusa – zewnętrznie

Napar z liści eukaliptusa, można nie tylko pić, ale również stosować zewnętrznie do okładów, przemywania, inhalacji i kąpieli. Wykorzystuje się przy tym dezynfekujące, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i regenerujące właściwości rośliny.

Napar z liści eukaliptusa może być stosowany do przemywania trudno gojących się ran i owrzodzeń, a także na okłady na bóle stawów i podobne dolegliwości. Kąpiele eukaliptusowe stosuje się w przypadku rozległych problemów skórnych. Mogą pomóc też w chorobach stawów. Kąpiel eukaliptusowa działa orzeźwiająco i pobudzająco. Potrzeba do tego ok. 1-2 litry mocnego naparu.

Przeciwwskazania i skutki uboczne

Ponieważ eukaliptus, a zwłaszcza olejki eteryczne, działają bardzo intensywnie, istnieją pewne przeciwwskazania do jego stosowania.

• Nie należy stosować olejków eterycznych z eukaliptusa u niemowląt i małych dzieci, ponieważ zbyt mocno podrażniają one delikatną błonę śluzową.
• Niektóre osoby mogą być uczulone i mieć alergię na eukaliptusa.
• Wewnętrznie nie należy stosować eukaliptusa w przypadku chorób zapalnych przewodu pokarmowego, chorobach wątroby i pęcherzyka żółciowego.
• Olejek i suche liście są łatwopalne.

U osób wrażliwych albo po zastosowaniu dużej dawki eukaliptusa czasem mogą powstawać skutki uboczne:

• nudności,
• wymioty,
• biegunka.

Uwaga: Eukaliptus, jak również każde inne zioło lecznicze, można stosować wyłącznie w porozumieniu z lekarzem! Wyżej podane informacje nie stanowią podstawy do samodzielnego leczenia.