Bluszczyk kurdybanek – chwast czy „bomba lecznicza”? Zastosowanie

Bluszczyk kurdybanek występuje na terenie całej Polski, a jako gatunek rodzimy, doskonale przystosowany do naszych warunków, nie ma problemu z wykorzystaniem swojej przewagi nad roślinami obcego pochodzenia, uprawianymi w ogrodach. Jako gatunek ekspansywny, może stać się uciążliwy dla zielnych roślin ozdobnych.

Mimo wszystko z nazywaniem bluszczyku „chwastem”, co jest określeniem wysoce pejoratywnym, należałoby się jednak powstrzymać. Bluszczyk kurdybanek może być uprawiany jako roślina okrywowa, ponieważ dobrze znosi zacienieni. Od wieków słynie też ze swoich właściwości leczniczych.

Jak wygląda bluszczyk kurdybanek?

Bluszczyk kurdybanek ma wznoszące się łodygi o wysokości 10-20 cm. Długie (do metra), ulistnione rozłogi łatwo się ukorzeniają. Liście są sercowato okrągławe albo nerkowate, z karbowanym brzegiem. Dolna strona blaszki liściowej bywa często zabarwiona na kolor fioletowoczerwony. Kwiaty pojawiają się zwykle między kwietniem i czerwcem (lipcem). Rozwijają się w kątach liści po 2-4. Górna warga jest dwuklapowa, dolna – trzyklapowa. Korona kwiatu ma kolor niebieskofioletowy do czerwonawego. Kwiaty bywają obupłciowe, albo żeńskie. Klony tworzą przy tym kwiaty albo tylko obupłciowe, albo tylko żeńskie.

Bluszczyk kurdybanek – siew i sadzenie

Tę roślinę można rozmnażać w dwojaki sposób: z nasion i z rozłogów. Ponieważ kurdybanek nie jest tak popularny, jak na przykład bazylia, koper, oregano, czy majeranek, nasiona można znaleźć w wybranych sklepach.

Siew nasion wykonuje się w ostatnich dniach lata bezpośrednio do gruntu. Można też, alternatywnie, wyhodować siewki w mieszkaniu i młode rośliny posadzić w ogrodzie na wiosnę. Łatwiejsza jest metoda wegetatywna. Bluszczyk bardzo szybko się ukorzenia i tworzy długie rozłogi, rozrastające się w gęste, płaskie dywany. Nadaje się też do skrzynek balkonowych.

Optymalne jest stanowisko cieniste do półzacienionego. W naturze bluszczyk kurdybanek preferuje żyzne gleby. Jest mało wymagający i wytrzymały.

Zastosowanie bluszczyku kurdybanka 

1. Zastosowanie rośliny w kuchni

Jako dodatek do potraw stosuje się zarówno młode liście, jak i kwiaty. Dzięki swemu pikantnemu, lekko ostremu i gorzkiemu smakowi, bluszczyk kurdybanek, podobnie jak nastrurcja, nadaje potrawom interesująca nutę. Szczególnie korzystnie wpływa na letnie sałatki i jako dodatek do ziołowego masła i twarogu. Nie należy jednak przesadzać z ilością tego zioła, ponieważ ma ono dominujący smak.

Doskonale pasuje w kuchni do pieczonych ziemniaków albo naleśników. Stosuje się też potraw z dziczyzny i sałatek z dzikich ziół.

2. Zastosowanie bluszczyku kurdybanka w ziołolecznictwie

Bluszczyk kurdybanek ma mnóstwo właściwości leczniczych.

• Szczególnie cenne składniki: Olejki eteryczne, garbniki, cholina, flawonoidy, substancje gorzkie, potas, saponina, witamina C.
• Właściwości lecznicze: wykrztuśne, przeciwzapalne, przeciwskurczowe, ściągające, przyspieszające gojenie się ran.
• Pomaga na: problemy z pęcherzem, zapalenie oskrzeli, kamienie żółciowe, ból gardła, kaszel, zapalenie płuc, problemy z nerkami, osłabienie, zapalenie dziąseł, bóle zębów.

Bluszczyk kurdybanek – formy zastosowania leczniczego

Do użycia wewnętrznego gotuje się z bluszczyku kurdybanka herbatki, przygotowuje nalewki, wyciska sok, albo gotuje ziele w mleku.

1. Zioła gotowane w mleku

Dzięki zawartości tłuszczu w mleku, liczne olejki eteryczne zawarte zielu zostają związane i nie ulatniają się tak łatwo. Do użycia nadaje się najlepiej mleko tłuste. Dwie łyżki świeżego ziela gotuje się przez 15 minut w 500 ml mleka. Po odcedzeniu pije się ciepły napój. Nadaje się doskonale jako środek wzmacniający.

2. Herbatka z bluszczyku kurdybanka 

Do przygotowania herbatki bierze się dwie łyżki ziół i zalewa 500 ml wrzącej wody. Po 10 minutach przecedza się napar i pije przy przeziębieniu, problemach z pęcherzem i nerkami. Poza tym napar pobudza apetyt łagodzi bóle.

3. Sok z bluszczynku kurdybanka

Sok można wycisnąć w specjalnej prasce do ziół albo z odrobiną wody rozdrobnić w mikserze i wycisnąć przez tkaninę.

4. Nalewka z bluszczynku kurdybanka

Nalewkę można przyrządzić z soku albo z drobno posiekanego ziela bluszczyku kurdybanka. Sok miesza się w równej ilości z wysokoprocentowym alkoholem albo zalewa nim zioła. Po trzech tygodniach zlewa się nalewkę i przechowuje w ciemnej butelce.

5. Dodatek do kąpieli

W przypadku źle gojących się ran, albo wrzodów może pomóc kąpiel z dodatkiem leczniczego zioła. Garść kurdybanka zalewa się litrem wody i gotuje. Do kąpieli zaleca się dodanie pięciu litrów wywaru.

6. „Cudowny olejek” z bluszczynku kurdybanka

Osobliwością jest tzw. cudowny olejek, który stosuje się do nacierania źle gojących się ran. Do jego przygotowania bierze się dwie duże garści świeżego ziela bluszczyku kurdybanka. Wkłada się do słoika z nakrętką i ubija, niczym kiszoną kapustę. Kiedy liście są ciasno ubite, zamknięty słoik odstawia się na kilka dni w ciepłe i słoneczne miejsce. Na dnie słoika pojawi się płyn, który należy odcedzić i przechowywać w ciemnej butelce. Olej najlepiej jest sporządzać z ziół w pełni lata.

Jak widać, bardziej pasuje do bluszczyku kurdybanka określenie „bomba lecznicza” niż „chwast”.