Zbiory warzyw i owoców – terminy na cały rok!

Kiedy zbierać warzywa i owoce?

Najczęściej owoce i warzywa są zbierane zbyt wcześnie, ponieważ właściciele ogrodu są niecierpliwi. Jednak cierpliwość popłaca i zbiory stają się z czasem jeszcze smaczniejsze. Oczywiście termin zbioru jest często uzależniony od konkretnej odmiany rośliny, ale większość ludzi zadaje sobie pytanie, jak rozpoznać odpowiedni etap dojrzewania. Oto krótkie zestawienie:

Zbiór warzyw i owoców – rano, w południe czy wieczorem?

Dużą rolę odgrywa pora dnia, w której zbiera się owoce, aby uchwycić właściwy aromat. Na przykład, owoce jagodowe powinno się zrywać najlepiej w godzinach porannych, jako że wtedy mają najbardziej intensywny zapach. Dobrze jest też oddzielać jagody razem z szypułką, wtedy dłużej zachowają świeżość.

Natomiast uprawiane w ogrodach i doniczkach zioła najlepiej jest ścinać w słoneczne przedpołudnie, kiedy już obeschnie poranna rosa. Na krótko przed południowym upałem zioła rozwijają najlepszy aromat, który uda się zachować.

W przypadku warzyw najodpowiedniejszą porą do zbiorów jest raczej popołudnie. Wiele gatunków gromadzi w nocy azotany, które pod wpływem światła ulegają rozkładowi.

Jak przechowywać warzywa i owoce po zbiorze?

Generalnie trzeba zwracać uwagę na to, aby pogoda w czasie zbiorów warzyw i owoców była sucha i bez mrozu. Inaczej zaczną szybko gnić. Trzeba te z uważać, żeby nie kaleczyć owoców ani ich nie uciskać, ponieważ te miejsca są podatne na opanowanie przez grzyby i mogą zarazić nieuszkodzone owoce. Należy sprawdzać zebrane owoce pod kątem uszkodzeń i obić, i odpowiednio je sortować.

Zebrane owoce najlepiej przechowywać w miejscu chłodnym, ciemnym i o dużej wilgotności powietrza. Transpiracja przebiega wolniej i owoce pozostają dłużej świeże. Jabłka natomiast trzeba odseparować od innych owoców, ponieważ wydzielają etylen – gaz, który przyspiesza dojrzewanie.

Warzywa korzeniowe, które po zbiorach mogą być bardzo zanieczyszczone ziemią, nie powinny być myte, a jedynie przetarte. Część nadziemną trzeba od korzenia oddzielić, ponieważ ciągnie z niego wodę, a przez to korzeń się przesusza.

Zebranych pomidorów nie należy przechowywać w chłodzie. Zawierają one wiele wody i zbytni chłód w pomieszczeniu powodowałby uszkodzenie struktury komórek. Poza tym można pomidory trzymać w temperaturze ok. 20°C, aby dojrzały. Jesienią można zbierać także zielone pomidory i pozostawiać je do dojrzenia.

Zioła mogą być przechowywane na różne sposoby. Jednym z nich jest zamykanie wysuszonych ziół w ciemnych, szklanych słojach. Aby sięgać po świeże zioła, można je w świeżym stanie drobno posiekać i zamrozić, jak kostki lodu. W ten sposób zawsze będą pod w kuchni ręką.

Czas zbioru owoców ziarnkowych (pigwy, jabłek, gruszek)

Późnym latem rumiane jabłka i kruche gruszki wabią, aby je natychmiast zerwać. Aby jednak cieszyć się pełnią smaku i aromatu tych owoców, należy wykazać nieco cierpliwości. Gruszki są dojrzałe zwykle dopiero pod koniec sierpnia i we wrześniu, a jabłka potrzebują czasu nawet do października.

Terminy zbiorów mogą być jedynie przybliżone i mają wartość orientacyjną. Decydująca jest też pogoda w ostatnich tygodniach. Można zrobić małą próbę: Należy ostrożnie przechylić jabłko na drzewie do 90°. Jeżeli ogonek jabłka oddzieli się od gałęzi, można zaczynać zbiory. Można też przekroić jabłko i sprawdzić kolor ziarnek. Białe ziarnka oznaczają, że trzeba jeszcze poczekać, a brązowe, że owoc jest dojrzały. To samo dotyczy gruszek.

Owoce, które mają być przechowywane, można zebrać trochę przed ich pełną dojrzałością. Wyjątkiem jest tutaj pigwa: nadaje się do użytku, kiedy zabarwi się na żółto. Do przechowania nadają się jednak dopiero owoce ze złotożółtą skórką.

Zbiór poziomek, borówek i innych owoców jagodowych

Jeśli ktoś uprawia w ogrodzie truskawki, ze zbiorem może już często startować w czerwcu. Czas dojrzewania zależy jak zwykle od pogody. Truskawki, podobnie jak wszystkie owoce jagodowe, dobrze jest zbierać rankiem. Mniejsza jest też wtedy konkurencja ze strony os i pszczół do słodkich owoców. Poza tym owoce jagodowe mają o tej porze dnia bardziej intensywny aromat. Przy samym zbiorze ważne jest, aby jagód nie odrywać brutalnie, ale je z szypułką przy łodydze uszczykiwać – dłużej wtedy poleżą.

Borówki powinno się zbierać, kiedy osiągną swój pełny smak. Warto pamiętać, że borówka czarna (czarna jagoda), w przeciwieństwie do wielu innych owoców, po zbiorze już nie dojrzewa.

Zbiór owoców pestkowych

Pora na czereśnie i wiśnie zaczyna się zwykle czerwcu i kończy w sierpniu. O tym czy owoce już dojrzały, można się przekonać, próbując je. Jeśli są słodkie i soczyste, można przystąpić do zbioru.

W przypadku śliwek, punktem wyjścia jest kolor. Kiedy staną się niebieskie, trzeba odczekać jeszcze około dwóch tygodni, aby całkiem dojrzały. W zależności od pogody i nasłonecznienia, prędkość dojrzewania śliwek jest różna. Dlatego nie powinno się zrywać wszystkich owoców z drzewa na raz, ale podchodzić do niego wielokrotnie. Poza tym, dojrzałe śliwki same zaczynają spadać z gałęzi.

Zbiór ziemniaków i marchwi

Jeśli chodzi o ziemniaki, odpowiednia pora na zbiory zależy często od odmiany. Ziemniaki wczesne można już wykopywać z ziemi w czerwcu, natomiast późne odmiany powinny ujrzeć światło dzienne dopiero jesienią. O tym, czy dojrzały do wykopek, świadczą liście i łodygi. Według starej rolniczej zasady, część nadziemna rośliny musi być od trzech tygodni obumarła. Po zakończonych sukcesem zbiorach, ziemniaki przechowuje się w chłodnym i ciemnym pomieszczeniu.

Również marchew jest dojrzała, kiedy jej zielona część zaczyna więdnąć. Chociaż marchew, buraki, czy ziemniaki są po zbiorze mocno zapiaszczone, nie należy ich myć przed magazynowaniem. Wystarczy ostrożnie otrząsnąć piasek, a ziele wykręcić ręką.

Zbiór innych warzyw

Warzywa, które rosną nad ziemią, można wyraźnie łatwiej ocenić, czy nadają się do zbioru. U pomidorów kolor jest jednoznacznym wskaźnikiem dojrzałości. Często zdarza się, że rośliny rozwijają jeszcze owoce, kiedy zrobiło się już chłodno. W takim wypadku można spokojnie zebrać zielone pomidory – na roślinie nie zdążą już dojrzeć, ale w ciepłym pomieszczeniu na pewno staną się czerwone. Wystarczy zawinąć je w papier i odłożyć na kilka dni do pomieszczenia o temperaturze 18-20°C.

Wiele gatunków warzyw, jak ogórki, cukinia albo kalarepa smakuje najlepiej, kiedy są jeszcze bardzo młode. Cukinię na przykład uważa się za dojrzałą, kiedy ma ok. 20 cm długości. Sałatę nie trzeba ścinać w całości, jeśli nie ma dużego zapotrzebowania, ale odcinać pojedyncze liście prosto na stół.

Aby we właściwy sposób zbierać pracowicie wyhodowane owoce i warzywa, trzeba koniecznie zapoznać się wymaganiami i właściwościami gatunku i odmiany. Odpowiednia pora zbioru oraz warunki przechowywania, zapewnią przyjemność pożytek i satysfakcję z własnego ogrodu.