Rukola – jak uprawiać w ogrodzie?

Pochodzenie i wygląd rukoli

Rukola pochodzi z rejonu Morza Śródziemnego i już u Rzymian była popularną rośliną sałatkową i przyprawową. Prawdopodobnie Rzymianie przywieźli ją w starożytności do Europy Zachodniej. Według innej wersji to Germanie mieli tę roślinę przenieść przez Alpy do północnej Italii, gdzie szybko się rozpowszechniła. W każdym razie po odwrocie Rzymian z terenów dzisiejszych Niemiec warzywo popadło w zapomnienie i dopiero dzisiejsza popularność kuchni włoskiej spowodowała ponowne odkrycie rukoli.

Do sałatek stosowane są przede wszystkim młode liście rukoli, ponieważ starsze z ich ostrym smakiem bardziej nadają się do roli przyprawy. Za charakterystyczny orzechowo-pikantny smak odpowiedzialne są glikozydy oleju musztardowego. Rukola jest bogata w kwas foliowy, witaminę B oraz minerały jak potas i wapń.

Liczne odmiany rukoli różnią się głównie wyglądem, wielkością, pochodzeniem i czasem zbioru.

Rokietta siewna rośnie jako roślina zielna jednoroczna albo dwuletnia i osiąga wysokość od 15 cm do 50 cm. Wyprostowana łodyga jest rozgałęziona, kanciasta, rzadko owłosiona. Liście są pierzastodzielne, ciemnozielone. Są przeważnie nagie, czasem z pojedynczymi włoskami na górnej powierzchni. Po roztarciu wydzielają intensywny zapach, który różne osoby określają jako „korzennie aromatyczny” albo „swoiście nieprzyjemny”.

Kwiaty na końcu łodygi są zebrane w luźne kwiatostany. Okres kwitnienia rukoli przypada od maja do późnego lata. Obupłciowe, poczwórne kwiaty mają 1-3 cm długości i są bladożółte.

Odpowiednie stanowisko w ogrodzie dla rukoli

Dla rukoli trzeba wybrać możliwie nasłonecznione miejsce w ogrodzie. Idealnie byłoby, gdyby ziemia została jesienią przekopana z kompostem. Tak przygotowane stanowisko zapewni dobry i szybki rozwój rukoli. Im bardziej żyzne będzie podłoże, tym obfitszych można się spodziewać zbiorów warzywa. Trzeba przy tym koniecznie zwrócić uwagę, czy w planowanym miejscu w ciągu ostatnich trzech lat nie była uprawiana żadna roślina z rodziny kapustowatych (dawniej: krzyżowych). Rukola należy do tej rodziny i konieczne jest przestrzeganie płodozmianu, aby zapewnić dobre zbiory. W przypadku, gdy na warzywnej rabacie rosła niedawno na przykład kapusta biała, czerwona albo brukselka, koniecznie trzeba zachować czasowy odstęp. Ze względu na krótki czas uprawy oraz niewielkie zapotrzebowanie na miejsce, rukola jest często siana między innymi warzywami, na przykład między marchwią, cebulą i innymi długo rosnącymi gatunkami.

Wysiew rukoli do gruntu

Na warzywne rabaty w ogrodzie można wysiewać rukolę od kwietnia do września w pewnych odstępach czasowych, aby zapewnić sobie ciągłe zbiory świeżych liści. Ziemię pod zasiew trzeba głęboko spulchnić i na każdy metr kwadratowy podać dwa litry dojrzałego kompostu. Nasiona wysiewa się rzędami w bruzdy o głębokości jednego centymetra. Między rzędami pozostawia się odstęp ok. 15-20 cm. Po wysiewie bruzdy wyrównuje się, lekko uciska ziemię i dokładnie podlewa każdy rząd nasion. Wykonując siew w kwietniu należy rabatę okryć włókniną, ponieważ rukola do kiełkowania potrzebuje ciepła. Optymalna temperatura gleby do kiełkowania rukoli wynosi co najmniej +10°C. Przy temperaturze powietrza rzędu +20°C możliwe są pierwsze zbiory rukoli już po sześciu tygodniach od siewu. Można też rukolę wysiać w marcu do inspektu albo szklarni, co skróci okres oczekiwania świeże warzywo.

Sprawdź także: Rukola – jak uprawiać w doniczce? Poradnik

Odmiany rukoli - czym się różnią?

Liczne odmiany rukoli różnią się głównie wyglądem, wielkością, pochodzeniem i czasem zbioru. Kupując nasiona, trzeba każdorazowo zapoznać się z właściwościami rośliny. Istnieją odmiany wczesne i późne. Są też odmiany, które zimują w gruncie. Te tworzą wiosną mnóstwo małych kwiatów, wspaniałe wiosenne warzywo. Oto kilka znanych i sprawdzonych odmian rukoli, które dobrze rosną w naszych warunkach:

• ‘Venicia’ – szybkorosnąca odmiana o późnym kwitnieniu. Zapewnia długie i obfite zbiory. Ma smak typowo orzechowy i dość pikantny.
• ‘Dragons Tongue’ – odmiana angielska, uważana za bardzo odporną. Żyłki liściowe są lekko przebarwione, przez co liście wydają si czerwonawe. Bardzo dobry smak i aromat.
• ‘Napoli’ – rośnie szybko, rozwija szerokie liście.
• ‘Speedy’ – odmiana szybkorosnąca o korzennym i pikantnym aromacie. Nadaje się do uprawy na rabacie oraz w pojemniku.
• ‘Pronto’ – nowoczesna odmiana rukoli sałatkowej o bardzo szybkim wzroście i dobrym smaku.
• ‘Wildfire’ – nowa odmiana o szerokich, jasnozielonych liściach. Smakuje naprawdę ostro i przypomina nieco japoński wasabi.

Pod względem wymagań pielęgnacyjnych rukola należy do bardzo wdzięcznych roślin

Pielęgnacja rukoli - dużo wody i odchwaszczanie

Rukola potrzebuje przede wszystkim wystarczająco dużo wody, ponieważ jej liście przy utrzymującej się suszy stają się szybko zbyt ostre w smaku. Poza tym ziemię trzeba regularnie spulchniać i odchwaszczać. Jeśli siew będzie zbyt gęsty, trzeba siewki popikować w odstępach 2-3 cm. Dodatkowe nawożenie nie jest konieczne, ponieważ roślina nie wymaga zbyt dużo substancji odżywczych do rozwoju. Gdyby natomiast rukola była siana w późniejszym okresie po uprawie roślin bardziej „żarłocznych”, można przed siewem wzbogacić ziemię dawką kompostu.

Pod względem wymagań pielęgnacyjnych rukola należy do bardzo wdzięcznych roślin. Jest niezwykle łatwa w uprawie i odwdzięcza się szybkim przyrostem. Już po 4-6 tygodniach możliwe są pierwsze zbiory liści. Nie wymaga regularnego nawożenia w okresie wegetacji, jak to mają we zwyczaju liczne inne gatunki roślin ogrodowych. Bywa czasem, że nadmiar nawozu jest dla rukoli szkodliwy i wywołuje plamistość liści. Jeśli rośliny zostały przez chorobę opanowane, nie pozostaje nic innego, jak wyrwać je i usunąć. Zaopatrzenie w wodę podczas okresu suszy spowoduje, że rukola szybko odwdzięczy się bogactwem smacznych liści.

Do sałatek stosowane są przede wszystkim młode liście rukoli

Choroby i szkodniki rukoli

Niestety, rukola nie jest odporna na szkodniki owadzie i choroby grzybowe. Wymaga pewnego wysiłku, aby wspomóc ją w zdrowym wzroście. Ziemię wokół roślin trzeba regularnie spulchniać i zwracać uwagę, aby stale była w lekko wilgotnym stanie. To uchroni rośliny przed pchełkami ziemnymi. Są to chrząszcze o wielkości ok. 2 mm, które spłoszone skaczą – stąd nazwa. Wygryzają w liściach dziury, a wschodzące siewki niszczą całkowicie.

Jak uprawiać ekologiczny ogród? Przeczytaj>>TUTAJ

Przeciwko śmietkom kapuścianym przypominającym muchy można zabezpieczyć rabatę z rukolą siatką o małych oczkach. Inne zagrożenie rukoli może przyjść ze strony grzyba – tak zwanego mączniaka rzekomego. Można rośliny opryskać naparem ze skrzypu polnego, aby je wzmocnić. Często pomaga przestrzeganie płodozmianu. Zachowanie odstępów między roślinami pozwala na podlewanie bez moczenia liści, co sprzyja rozwojowi chorób grzybowych.