Rodzaje nawozów i ich zastosowanie w ogrodzie [WIDEO]

Poza funkcją dostarczania składników pokarmowych, nawozy wspomagają odporność roślin na choroby, wpływają dodatnio na jakość gleby, a także ułatwiają przetrwać niskie i wysokie temperatury. Dla łatwiejszej orientacji można nawozy stosowane w ogrodzie posegregować według różnych kryteriów.

Jeśli chodzi o wybór nawozu, to ogrodnicy-hobbyści mają prawdziwą mękę, jako że regały w sklepach ogrodniczych są nimi wypełnione po brzegi.

Rodzaje nawozów do roślin ze względu na formę

Liczne produkty, które służą do nawożenia roślin ogrodowych, występują w kilku formach:

1. Nawozy płynne do roślin ogrodowych

Nawozy przeznaczone do rozpuszczania w wodzie przed użyciem mają wiele zalet, m.in.:

Substancje odżywcze są od razu dostępne dla roślin.
Rozkład nawozu jest bardziej równomierny, niż w przypadku nawozów stałych.
Odpada czasochłonne grabienie nawozu w glebę.
Nie powstaje szkodliwy dla zdrowia pył.
Dawkę nawozu można bardzo precyzyjnie odmierzyć.
Nawożenie dolistne szybko uzupełnia braki pokarmowe rośliny.
Nie ma ryzyka poparzenia rośliny.

Pewną wadą nawozów płynnych jest krótki okres ich działania, przez co zabieg trzeba często powtarzać.

2. Nawozy granulowane do roślin ogrodowych

Dostępne są w postaci małych granulek. Stosuje się w okresie wegetacji roślin, kiedy gleba nie jest zamarznięta. Nie wolno stosować nawozów stałych podczas suszy, kiedy nie mogą się rozpuścić, ani bezpośrednio po deszczu, aby granulki nie przyklejały się do liści. Zaletą nawozu granulowanego jest powolne rozpuszczanie się i wnikanie w glebę składników odżywczych, co zdecydowanie przedłuża ich działanie. W każdym przypadku należy zwracać uwagę na niebezpieczeństwo przenawożenia. Nadmiar nawozu może być równie szkodliwy, jak jego niedobór.

Rodzaje nawozów do roślin ze względu na pochodzenie

Stosowane w ogrodzie nawozy można umownie podzielić na trzy grupy, biorąc pod uwagę sposób ich powstania.

1. Nawozy zielone do roślin ogrodowych

Nawożenie zielone oznacza nawożenie przy pomocy roślin, które wysiewa się nie po to, aby je zebrać, ale aby poprawić nimi jakość gleby. Rośliny w pewnej fazie wzrostu zostają przerobione z ziemią, gdzie z czasem przekształcą się w humus. Jest to rodzaj powierzchniowego kompostowania, a zarazem wspierania rozwoju edafonu, czyli ogółu żywych organizmów zasiedlających przypowierzchniową warstwę gleby. Do zalet nawozów zielonych należą:

Długotrwała poprawa jakości gleby.
Spulchnienie gleby przez korzenie roślin zielonego nawożenia.
Zielony nawóz wiąże składniki pokarmowe zawarte w glebie w masę roślinną, które najpewniej zostałyby wypłukane przez deszcz do wód gruntowych.
Poprawie ulega struktura i napowietrzenie gleby.
Wspierany jest rozwój organizmów glebowych.
Rozkład substancji organicznych zielonego nawozu przez edafon uwalnia na nowo składniki dostępne później dla uprawianych roślin.
Jeśli nawóz zielony pozostanie na zimę i zmarznie, może posłużyć jako warstwa ściółki chroniąca glebę przed mrozem.
Nawóz zielony może być zastosowany powierzchniowo, albo jako siew między rzędami roślin uprawnych. Osłania w ten sposób glebę, a po zbiorze uprawianych roślin zostanie przerobiony.

Do roślin, które są wysiewane na nawóz zielony zalicza się: łubin (żółty i wąskolistny), bobik, peluszka, wyka, nostrzyk, gorczyca, rzepak ozimy, rzodkiew oleista, gryka, facelia.

Wykorzystując rośliny na nawóz zielony, trzeba koniecznie przestrzegać zasad zmianowania. To znaczy, ani rośliny, które rosły wcześniej, ani te, które będą uprawiane na zielonym nawozie, nie mogą należeć do tej samej rodziny. Na przykład po rzepaku albo gorczycy nie powinno się uprawiać bezpośrednio roślin kapustnych. Po gryce nie należy siać szczawiu albo rabarbaru. Rośliny strączkowe w nawożeniu zielonym eliminują na pewien czas uprawę bobu, fasoli albo grochu. Z tego względu idealna wydaje facelia błękitna, która, pochodząc z rodziny szorstkolistnych, nie jest spokrewniona z żadną rośliną uprawianą w ogrodzie.

Nawóz do roślin ogrodowych w postaci granulek

2. Nawozy organiczne do roślin ogrodowych

Są dzisiaj często ekologiczną alternatywą dla nawozów mineralnych. Pochodząc z roślinnych albo zwierzęcych tkanek, są w zasadzie naturalnego pochodzenia. Nie ustępują w niczym nawozom sztucznym, a poza tym posiadają pewne dodatkowe zalety:

Pobudzają albo przywracają do życia organizmy glebowe.
Nawozy wspierają budowę humusu i innych organicznych elementów składowych gleby.
Bardziej równomierne przekazują do gleby składniki odżywcze poprzez rozkład nawozu.
Obok podstawowych składników znajdują się w nich także inne minerały, zawierające np. żelazo albo mangan.
Zmniejszają ryzyko przedawkowania nawozu.
Są najczęściej przyjazne dla środowiska.

Dla długotrwałego użytkowania gleby stosowanie nawozów organicznych jest bardzo ważne, ponieważ nie tylko zaopatrują one rośliny w składniki pokarmowe, ale odgrywają też istotną rolę w podtrzymywaniu witalności gleby oraz poprawiają jej strukturę. W dalszej perspektywie umożliwiają też uniknięcie wielu chorób roślin oraz redukcję kosztów. Do najważniejszych nawozów pochodzenia organicznego należą:

Kompost jest raczej zawierającym składniki odżywcze materiałem wspomagającym glebę niż nawozem. Poprawia strukturę gleby, a przez to zwiększa jej możliwości gromadzenia wilgoci i składników pokarmowych. Poza tym gleba wzbogacona kompostem, o ciemnym kolorze, łatwiej się wiosną nagrzewa. Procentowy udział NPK (azot-fosfor-potas) zależy od kompostowanego materiału. Kompost posiada też wysoki udział elementów śladowych i lekko podnosi wartość pH gleby. Ogrodowe odpady są przydatne w formie kompostu nie wcześniej niż po roku.
Obornik. Najczęściej używany bywa obornik krowi albo koński, ale stosuje się też nawóz świński, kozi, kurzy i owczy. Nie jest to raczej nawóz dla osób o wrażliwym powonieniu. Niemniej jednak jest to doskonały nawóz organiczny ze stosunkowo niskim, ale zrównoważonym udziałem składników odżywczych. Obornik poprawia w dłuższej perspektywie strukturę gleby, ponieważ zawartość słomy i innych form błonnika przekształcana zostaje w humus. Ważne jest, aby obornik posiadał określoną dojrzałość – powinien być przez kilka miesięcy składowany.
Wióry i mączka z rogów. Chodzi tutaj o starte i zmielone rogi i kopyta bydła rzeźnego. Drobno zmielona mączka działa szybciej niż wióry, ponieważ jest łatwej rozkładana przez organizmy glebowe. Wióry i mączka zawierają do 14% azotu oraz niewielkie ilości fosforanu i siarczanu.

3. Nawozy mineralne do roślin ogrodowych

Ten rodzaj nawozów został wyprodukowany syntetycznie, a więc chemicznie, i ma ściśle określony skład. Są one rozpuszczalne w wodzie i mogą być łatwo przyswajane przez korzenie roślin. W handlu dostępne są w formie płynnej, w postaci granulatu, proszku albo sztabek.

Podstawowymi składnikami nawozów mineralnych są azot, fosfor i potas, a także mikroelementy, jak magnez, mangan, siarka, żelazo, cynk i inne.