Jak i czym ściółkować ziemię?

Jakie są zalety ściółkowania?

Ściółkowanie gleby w ogrodzie polega na pokryciu je warstwą materiału organicznego lub nieorganicznego.

Ściółkowanie ma liczne zalety:

• chroni przed rozrastaniem się chwastów, gdyż utrudnia im przebicie się na powierzchnię,
• ogranicza wyparowywanie z gleby wilgoci, dzięki czemu pozwala zaoszczędzić wodę do podlewania. Jest to szczególnie ważne w okresach suszy. Przed wyjazdem na urlop wystarczy dobrze podlać ogród, a ściółka zatrzyma wodę na dłużej,
• zapewnia lepszą wentylację,
• chroni przed wypłukiwaniem gleby w czasie deszczu,
• latem chroni glebę przed nagrzaniem, a zimą przed mrozem,
• chroni przed dużymi skokami temperatury, na przykład na przedwiośniu,
• ściółka organiczna wzbogaca glebę - powoli rozpuszcza się, uwalniając składniki pokarmowe. Dzięki temu można ograniczyć nawożenie. Ściółki z mączek skalnych zwiększają ilość minerałów w glebie,
• wspomaga rozwój mikroorganizmów, które użyźniają glebę, zwabia dżdżownice, które spulchniają ziemię,
• zapobiega zarażeniu się roślin, szczególnie położących, chorobami grzybiczymi, 
• pomaga zachować prawidłowe pH gleby,
• pozwala zachować czystość owoców rosnących na dolnych gałęziach krzewów (np. truskawek) oraz ograniczyć uszkodzenia owoców opadających z drzew. 

Niebagatelną zaletą ściółkowania jest estetyka, gdyż przy pomocy materiałów w różnych kolorach i odcieniach można zaprojektować piękne efekty wizualne. Ciekawe kontrasty barw można uzyskać przy pomocy warstw z kory lub pociętego drewna w różnych kolorach, sąsiadujących na przykład z szarym żwirem. Ściółka może również stanowić tło, które podkreśla barwy kwiatów i liści. Ponadto dzięki ściółce czystsze są rośliny, a także osoby przebywające w ogrodzie (nie mają zabłoconych butów).  

Jakie są wady ściółkowania?

Wady ściółkowania:

• na glebach ciężkich i wilgotnych ściółka musi być przepuszczalna, aby nie doszło do gnicia,
• ściółka przyciąga ślimaki, szczególnie w ogrodach wilgotnych,
• zimą w ściółce mogą bytować gryzonie,
• ściółka może osłabić kiełkowanie nasion, dlatego krótko przed i po siewie nie należy jej rozkładać.

Ściółki organiczne

Kora jest najpopularniejszym materiałem na ściółkę. Najczęściej wykorzystuje się korę sosnową. Jej zaletą jest estetyczny wygląd i hamowanie rozwoju grzybów chorobotwórczych. Kora wolno się rozkłada i wzbogaca glebę w składniki odżywcze. Kupując korę, zwróćmy uwagę, aby nie zawierała gałązek i śmieci. W sprzedaży jest dostępna kora zmielona lub przekompostowana. Warto wybierać korę przekompostowaną, która jest wolna od szkodliwych substancji. Kora przekompostowana to taka, która była przechowywana przez producenta w pryzmach przez 2-3 lata, aby się częściowo rozłożyła. Kora zakwasza glebę, dlatego warto wcześniej przy pomocy kwasomierza zbadać pH ziemi.

Igliwie świetnie pasuje do ogrodu w stylu leśnym. Dobrze nadaje się do ściółkowania iglaków oraz roślin wrzosowatych. Najlepiej użyć igliwia z własnego ogrodu. Ciekawym rozwiązaniem są szyszki, które wyglądają bardzo estetycznie, nie pozwalają jednak na dokładną izolację gleby.

Ściółka zapobiega rozrastaniu się chwastów, ogranicza wyparowywanie wilgoci z gleby i chroni ją przed bardzo wysokimi i niskimi temperaturami. 

Kompost najlepiej nadaje się na rabaty bylinowe i różane. Stanowi naturalny nawóz, który nie stwarza ryzyka przenawożenia gleby. Kompost produkujemy sami w ogrodzie, wykorzystując odpady organiczne. Jedynym niebezpieczeństwem jest rozsianie nasion chwastów, które mogą znaleźć się w kompoście. Dlatego ważne jest, aby nie wyrzucać ich na kompost.

Skoszona trawa szybko się rozkłada i jest dobrym źródłem próchnicy. Ważne jest, aby trawa po skoszeniu została wysuszona. Mokra trawa może gnić i w efekcie przynieść więcej szkody niż pożytku. Jeśli przygotowujemy zachwaszczony grunt pod nowe grządki, dobrym sposobem jest ułożenie na nim mokrych gazet pokrytych skoszoną trawą. Taka ściółka przyczyni się do usunięcia chwastów.

Liście opadające na zimę można zostawić na grządce jako ściółkę. Jednak takie pokrycie wygląda nieestetycznie. Dlatego lepszym rozwiązaniem jest wyrzucenie liści na kompost.

Łuski kakaowe wyglądają ładnie i przyjemnie pachną. Są jednak trudno dostępne. Ponadto wiatr może je rozwiewać, gdyż są lekkie.

Pocięte drewno można uzyskać, wykorzystując przycinane gałęzie w sadzie i mieląc je w młynku do gałęzi. Można je rozsypywać na rabatach (z wyjątkiem rabat bylinowych) i pod drzewami. W sprzedaży jest dostępne pocięte drewno w różnych kolorach, które pozwala na uzyskanie ciekawych efektów estetycznych. Efekt utrzymuje się 3-4 lata, a kolory stopniowo blakną.

Trociny muszą być kompostowane przez 3 lata, w przeciwnym razie nie nadają się na ściółkę, gdyż pobierają z gleby azot.

Węgiel drzewny wygląda bardzo estetycznie, gdyż czarny kolor podkreśla barwy kwiatów i traw ozdobnych. Długo się rozkłada, dlatego nie trzeba go często uzupełniać.

Pocięta słoma jest stosowana głównie jako ściółka pod truskawki, dynie i kabaczki. Dobrze sprawdza się jako ściółka dla długo rosnących warzyw. Wzmacnia rośliny i zapobiega chorobom grzybiczym.

Pokrzywy wzbogacają glebę. Najlepiej jednak użyć pokrzyw zebranych zanim wykształciły nasiona, aby nie wysiały się na grządce.

Najpopularniejszym materiałem na ściółkę jest kora. Kupując korę, zwróćmy uwagę, aby nie zawierała gałązek i śmieci. Warto wybierać korę przekompostowaną, która jest wolna od szkodliwych substancji.

Ściółki nieorganiczne

Folia jest stosowana przy uprawie warzyw w celu podniesienia temperatury podłoża i usunięcia chwastów. Stosuje się ją na krótki okres, aby odchwaścić podłoże pod grządki lub odkazić je.

Agrowłóknina przepuszcza powietrze, składniki pokarmowe i wodę. Nie wygląda jednak estetycznie, dlatego z wierzchu okrywa się ją korą, szyszkami, zrębkami drewna lub żwirem.

Kamyki i tłuczeń często stosuje się jako ściółkę dla traw ozdobnych, krzewów oraz ogrodów skalnych.

Żwir i grys stosuje się na rabatach kwiatowych, gdzie stanowią element dekoracyjny oraz zapobiegają rozrostowi chwastów i wysychaniu gleby.

Pokruszone dachówki, cegły i szkło nie zapewniają żadnego pożytku dla gleby. Jako ściółka są stosowane rzadko i tylko do celów ozdobnych.

Zasady ściółkowania

Przed położeniem ściółki ziemię należy przygotować. Musi być pulchna i wilgotna. Dlatego należy zacząć od jej przekopania i rozbicia grudek. Następnie usuwa się chwasty. Ściółkę rozsypuje się tak, aby nie dotykała bezpośrednio łodyg roślin. Nie powinno mieszać się ściółki z glebą, lecz należy ją rozsypać na wierzchu. Warstwa ściółki powinna wynosić około 5-10 cm. Ściółka nie może być zbyt gruba; nie powinna przekraczać 12 cm grubości. Zbyt gruba warstwa dookoła drzew na glebach gliniastych i wilgotnych może doprowadzić do opieńkowej zgnilizny korzeni. Ponadto zimą w grubej warstwie ściółki mogą chronić się gryzonie.

Wiosenne ściółkowanie należy przeprowadzić dopiero po odmarznięciu gleby. Zbyt wczesne rozsypanie ściółki spowoduje dłuższe rozmarzanie podłoża.

Nie ma jednego określonego terminu na ściółkowanie. Ściółkę można wysypać o każdej porze roku, najlepiej zaraz po posadzeniu roślin na grządce i podlaniu ich. Ważne jest natomiast, aby wiosenne ściółkowanie przeprowadzić dopiero po odmarznięciu gleby. Zbyt wczesne rozsypanie ściółki spowoduje dłuższe rozmarzanie podłoża.

Ściółka z czasem się wykrusza, dlatego należy ją systematycznie uzupełniać. Co jakiś czas należy sprawdzić, czy nie jest za cienka i czy nie prześwituje spod niej gleba. Sprawdzajmy również od spodu, czy nie dochodzi do gnicia, co może być spowodowane zbyt grubą warstwą ściółki. Ogólna zasada jest taka: lepiej jest ściółkować kilka razy, usypując cieńsze warstwy, niż rzadziej, tworząc jedną zbyt grubą.

Rośliny okrywowe

Inny sposób ściółkowania ogrodu polega na posadzeniu roślin okrywowych. Są to niskie, płożące się rośliny, które szybko rosną i pokrywają glebę, dzięki czemu nie dochodzi do rozrostu chwastów. Rośliny okrywowe i zadarniające chronią glebę przed erozją i wysychaniem. Są długowieczne i zwiększają estetykę ogrodu, gdyż stanowią atrakcyjne tło dla innych roślin. Można je wybrać odpowiednio do stanowisk słonecznych lub cienistych, zwracając przy tym uwagę na ich ekspansywność, aby nie zagłuszyły innych roślin. Umieszczenie roślin okrywowych w ogrodzie trzeba dokładnie zaplanować, ponieważ nie można ich usunąć tak szybko jak zwykłej ściółki.