Porady

Tunbergia – popularne gatunki i odmiany

0 (0 opinii)

Tunbergia (Thunbergia) jest botanicznym rodzajem roślin z rodziny akantowatych, który liczy ponad 90 gatunków. Nazwa rodzajowa upamiętnia szwedzkiego botanika Carla Petera Thunberga.

W tropikalnej Afryce Południowej i na Madagaskarze oraz w Azji Południowej tunbergia zajmuje duży obszar, porastając pnie drzew i kamieniste zbocza gęstym zielonym dywanem z mnóstwem jaskrawych kwiatów. 

Roślina ma formę pnącza albo niewielkiego krzewu. Wiele gatunków dobrze się przystosowuje do uprawy w ogrodzie albo na tarasie. Tunbergia nie ma szczególnych wymagań, szybko rośnie i pięknie kwitnie przez całe lato. Chociaż w swojej ojczyźnie różnorodne gatunki tej rośliny są bylinami, w naszych warunkach tunbergia rośnie zwykle jako roślina jednoroczna. W ciągu roku pędy potrafią wyrosnąć na długość 2-8 m. System korzeniowy jest bardzo dobrze rozwinięty. 

Sercowate albo owalne liście mają kolor jasnozielony, są całobrzegie lub klapowane.

Sercowate albo owalne liście mają kolor jasnozielony, są całobrzegie lub klapowane. Są ustawione naprzeciwlegle krótkich ogonkach. Blaszka liściowa może być na dolnej stronie lekko owłosiona. W stronach ojczystych kwitnienie tunbergii trwa często okrągły rok. W naszych warunkach, w zależności od gatunku i odmiany, efektowne pnącze może swoimi kwiatami zdobić ogród i taras od maja do listopada. Trąbkowate kwiaty wyrastają w kątach liści, są pięciodzielne i mają kolor biały, żółty, pomarańczowy, różowy, niebieski, czerwony lub fioletowy. Niektóre gatunki i odmiany mają charakterystyczne „czarne oczko” na dnie kwiatu. 

Tunbergia w ogrodzie
Youtube
Tunbergia w ogrodzie

Gatunki tunbergii

Chociaż do rodzaju Thunbergia zalicza się około stu gatunków, w charakterze roślin ozdobnych uprawia się tylko niektóre z nich. Do najbardziej interesujących należą:

Thunbergia alata – tunbergia oskrzydlona

Najbardziej chyba znany gatunek, nazywany przez Niemców „czarnooką Zuzanną”. Wiotkie pędy o długości 2 m i więcej owijają się dookoła dowolnej podpory. Parami ustawione liście są zielone albo niebieskawozielone. Są jajowate albo trójkątne z ząbkowanymi krawędziami. Długość blaszki liściowej dochodzi do 2,5-10 cm. Kwiaty prawie wszystkich odmian, o średnicy ok. 3 cm, mają ciemny środek. Popularnymi odmianami tunbergii oskrzydlonej są:

  • ‘Superstar Orange’ – odmiana o największych kwiatach pośród odmian pomarańczowo kwitnących,
  • ‘Salmon Shades’ – kwiaty łososiowe w różnych odcieniach,
  • ‘African Sunset’ – paleta kolorów kwiatów sięga od moreli przez róż do kremowej bieli,
  •  ‘Beauty Spots’ – odmiana o kwiatach białych, kremowych lub żółtych,
  •  ‘Blushing Susie’ – kolory kwiatów bywają od kremu przez morelę do czerwieni,
  • ‘Sussie White’ – odmiana o białych kwiatach,
  • 'Serengeti Sunset' – ciemnopomarańczowe kwiaty z jasnym obrzeżem,
  • ‘Gregora’ – odmiana o ciemnopomarańczowych kwiatach bez oczka,
  • 'Arizona Dark Red’ – kwiaty w różnych odcieniach, od brzoskwiniowego do czerwieni wina,
  •  ‘Sunny Lemon Star’ – kwiaty cytrynowożółte z oczkiem.
‘Superstar Orange’ w ogrodzie
Ebay
‘Superstar Orange’ w ogrodzie

Thunbergia grandiflora – tunbergia wielkokwiatowa

Pochodzi z indyjskiego subkontynentu, Birmy, Kambodży, Tajlandii i południowych Chin. U nas często uprawiana jako roślina ozdobna, w Australii bywa nawet inwazyjna. Czworokątne pędy są w młodym wieku owłosione. W naturze dorastają do 20 m, a w uprawie do 2,5-3 m. system korzeniowy składa się głębokich, grubych do bulwiastych korzeni palowych. Ustawione naprzeciwlegle liście mają ogonki długości 2-6 cm i blaszki liściowe o długości 6-20 cm i szerokości 3-14 cm. Mają kształt jajowaty, strzałkowaty do trójkątnego i krawędź czasem gładką, często grubo klapowaną albo ząbkowaną. 

Kwiaty są osadzone na długich szypułkach (1-8 cm), zebrane w grona. Są zygomorficzne, pięciodziałkowe, a ich dzwonkowata korona o średnicy do 8 cm jest liliowa, czasem niebieskawa z białym albo żółtym środkiem, tylko wyjątkowo bywa biała. Tunbergia wielkokwiatowa może być uprawiana w dużych pojemnikach i doniczkach w jasnych miejscach, ale osłoniętych przed bezpośrednim słońcem. Oto kilka odmian:

  • ‘Augusta Blue' – odmiana o piękniej niebieskiej barwie kwiatów,
  • ‘Alba’ – kwiaty białe z żółtym gardłem,
  • ‘Variegata’ – odmiana o liściach zielonych z jasnymi plamkami. 

Kwiaty prawie wszystkich odmian, o średnicy ok. 3 cm, mają ciemny środek.

Thunbergia fragrans – tunbergia biała

Gatunek pnącza pochodzący z Indii i Sri Lanki. Liście ma proste, jajowate do strzałkowatych, zwykle 5-10 cm długości. Kwiaty pojedyncze lub parami wyrastają na długich szypułkach. Mają 4-6 cm średnicy, są czysto białe bez zapachu lub o bardzo słabym, słodkim zapachu. Z tego powodu epitet gatunkowy fragrans = „pachnący” jest nieco dziwny. Znane są dwie naturalne odmiany tego gatunku: Thunbergia fragrans var. vestita oraz Thunbergia fragrans var. Laevis. W uprawie występuje przeważnie druga odmiana, również o białych, bezwonnych kwiatach. 

Thunbergia fragrans
Thunbergia fragrans o pięknych, jasnych kwiatach

Thunbergia erecta – tunbergia wyprostowana

Pochodzi z Kamerunu, tropikalnej Afryki Zachodniej i RPA. Jest wieczniezielonym krzewem o wyprostowanym pokroju. Dorasta do 2 m wysokości. Liście ma błyszczące, jajowate, do 6 cm długości. Pojedyncze kwiaty są trąbkowate, do 7 cm długości i średnicy 4 cm. Mają niebieskofioletowy kolor z pomarańczowożółtym gardłem. W odróżnieniu od innych gatunków, które są pnączami, ta tunbergia jest wyprostowanym krzewem – stąd epitet gatunkowy erecta. Oto kilka odmian tego gatunku:

  • ‘Alba’ – kwiaty białe z żółtym gardłem,
  • ‘Blue Moon’ – liczne fioletowe kwiaty,
  • ‘Fairy Moon’ – kwiaty lawendowoniebieskie z białą obwódką.

Sercowate albo owalne liście mają kolor jasnozielony, są całobrzegie lub klapowane.

Thunbergia laurifolia – tunbergia laurolistna

Pochodzi z Archipelagu Malajskiego, jest pnączem dorastającym do 2-3 m wysokości. Rozwija wiele cienkich pędów, na których z rzadka umieszczone są naprzeciwlegle liście. Blaszki liściowe są dosyć duże: dorastają do 15 cm długości i 8 cm szerokości. Mają formę eliptyczną i długie ogonki liściowe (5-7 cm). Kwiaty składają się z pięciu płatków, zrośniętych w rurkę u podstawy. Średnica kwiatu wynosi do 7,5 cm. Kwiaty mają kolor niebieski albo biały.

Thunbergia mysorensis w ogrodzie
Thunbergia mysorensis

Thunbergia mysorensis – tunbergia mysorska

Pochodzi z południowych Indii. Epitet gatunkowy wywodzi się od nazwy miasta Mysore. Jest to chyba najbardziej osobliwy gatunek tunbergii, któremu przypisuje się mistyczną energię, przyczyniającą się do samorealizacji oraz wzmocnienia uczuć. W naturalnych warunkach pnącze dorasta do 10 m długości, w uprawie do 6 m.

Liście są wydłużone, jajowate do lancetowatych, o długości do 15 cm, skierowane ku górze. Kwiaty występują w wydłużonych gronach o długości do 90 cm. Mają dziwaczny kształt z końcami płatków wywiniętymi do tyłu. Kształt kwiatów i pręciki są przystosowane do zapylania przez ptaki (nektarniki), które czepiają się nogami kwiatostanu. Niezwykła forma kwiatów tunbergii mysorskiej kojarzy się z otwartym pyskiem węża przygotowującego się do ataku, a pręciki wyrastające z gardła kwiatu przypominają zęby węża. 

0 (0 opinii)