Trytoma – kwitnie całe lato! Jak ją uprawiać? Poradnik

Trytoma – bylina o niezwykłych kwiatach

Trytoma jest rodzajem byliny, który pochodzi z rodziny złotogłowowatych. Do tego rodzaju zaliczanych jest około 70 gatunków. Nazywana jest także wstydlinem lub knifofią. Naturalnym środowiskiem występowania jest południowa część Afryki, gdzie porasta wilgotne miejsca oraz brzegi strumieni na terenach górskich. Do Europy została sprowadzona w XVIII wieku. Niektóre gatunki są uprawiane jako rośliny ozdobne, ponieważ wyróżniają się atrakcyjnym wyglądem. Najczęściej jest to trytoma groniasta lub mieszańce różnych gatunków, które są określane jako trytoma ogrodowa.

Trytoma to egzotyczna roślina, której system korzeniowy tworzą grube lub cienkie kłącza i mięsiste korzenie. Ma długie, skórzaste, wąskie i trawiaste liście, które tworzą przyziemną rozetę. Lekko się przewieszają, mają szerokość 2 centymetrów, są całobrzegie lub lekko piłkowane. Mogą być ciemnozielone lub niebieskawe. Pomiędzy liśćmi wyrastają pędy kwiatostanowe, które mogą mieć wysokość od 60 do 100 centymetrów. Dekoracyjną i bardzo atrakcyjną częścią rośliny są rurkowate, zwisające kwiaty, które zebrane są w gęste, cylindryczne grona. Dojrzewają od dołu kwiatostanu ku górze. Zwykle niżej są jaśniejsze na przykład białe lub w odcieniach żółtego, a wyżej czerwone albo pomarańczowe. Dzięki temu kwiatostany najczęściej są dwubarwne, jednolite są rzadziej spotykane. Trytoma kwitnie długo, bo od czerwca aż do jesieni. Najpiękniej prezentuje się po kilku latach uprawy, ponieważ tworzy wtedy co najmniej kilka, a nawet kilkanaście pędów kwiatostanowych z jednej karpy. Kwiaty wabią owady zapylające. Owocem jest kulista lub jajowata torebka, która zawiera nasiona.

Odmiany, na które warto zwrócić uwagę to:

• ʹIce Queenʹ – jest to odmiana, która osiąga 110 centymetrów wysokości, jej kwiaty są kremowe i zielono podbarwiane,
• ʹExpressʹ – jest odmianą o pomarańczowoczerwonych kwiatach,
• ʹMango Popsicleʹ – to odmiana, której kwiaty są pomarańczowe, kwitnie do września,
• ʹNobilisʹ – to odmiana o ciemnopomarańczowych kwiatach,
• ʹSuninngdale Yellowʹ – jest odmianą o żółtych kwiatach,
• ʹTawny Kingʹ – to odmiana, której kwiaty są pomarańczowoczerwone,
• ʹFlamencoʹ – to odmiana, której kwiaty na dole kwiatostanu są żółte, a u góry czerwone.

Niezależnie od tego, którą odmianę wybierzemy, to każda z nich będzie ciekawą i bardzo efektowną dekoracją. Bylina świetnie prezentuje się posadzona w towarzystwie traw ozdobnych lub innych roślin o kontrastowych barwach, z którymi będzie tworzyć atrakcyjną i kolorową kompozycję. Może rosnąć pomiędzy kamieniami w ogródku skalnym, a także w ogrodzie rustykalnym, naturalistycznym, wiejskim lub w ogrodzie nowoczesnym. Trytoma doskonale nadaje się do nasadzeń grupowych w wyeksponowanych miejscach.

Warunki uprawy i pielęgnacja trytomy

Przed posadzeniem trytomy, powinniśmy wybrać dla niej odpowiednie miejsce, na którym będzie miała zapewnione najlepsze warunki do rozwoju i kwitnienia. Musimy wziąć pod uwagę fakt, że jest rośliną ciepłolubną, dlatego wymaga stanowiska nasłonecznionego, ciepłego i osłoniętego od zimnego, silnego wiatru. Można ją posadzić przy południowej ścianie domu, altanie albo wysokich roślinach, które zapewnią jej potrzebną ochronę.

Najodpowiedniejsze dla tej byliny będzie podłoże żyzne, przepuszczalne i lekkie o obojętnym lub lekko kwaśnym odczynie pH. Gleba powinna być dobrze przekopana i spulchniona. Jeżeli jest zbita, to powinniśmy ją rozluźnić perlitem, piaskiem, kompostem lub zeolitem. W miejscach, gdzie ziemia jest podmokła i zalewana to korzenie szybko zaczną gnić, przez co roślina obumiera. 

Latem trytoma powinna mieć dość wilgotne podłoże, dlatego musimy ją podlewać, co jest szczególnie istotne podczas suszy. Nawadniamy zawsze wtedy, gdy powierzchnia gleby jest sucha. Ziemia musi być dobrze zdrenowana, ponieważ woda nie może zalegać. Od późnej jesieni do wczesnej wiosny zaprzestajemy podlewania. Zbyt duża wilgotność podłoża zimą mogłaby prowadzić do przemarzania bryły korzeniowej.

W porze kwitnienia trytoma musi być zasilana. Możemy zastosować wieloskładnikowy nawóz mineralny do roślin kwitnących lub nawóz organiczny, na przykład kompost, który poprawi strukturę gleby i kondycję byliny bez ryzyka przenawożenia. Użyć można również nawozu o przedłużonym działaniu, który wystarczy zastosować raz w okresie wegetacyjnym. Nawożenie jest konieczne, ponieważ musi mieć zapewnione składniki odżywcze, żeby mogła intensywnie kwitnąć.

Kwiatostany po przekwitnięciu wycinamy, dzięki czemu nie staną się one pożywką dla różnych patogenów, które mogłoby zagrozić trytomie. Roślina jest dość odporna na choroby i szkodniki, jednak czasami może być zaatakowana przez wciornastki, które żerują na kwiatach i liściach. Jeżeli stwierdzimy ich obecność, to konieczne będzie zastosowanie odpowiedniego środka chemicznego. 

​Jak rozmnażać trytomę?

Rozmnażanie trytomy jest możliwe poprzez wysianie nasion, podział karp albo przyrosty boczne. Kępy dzielimy jesienią i od razu sadzimy w wybranym miejscu. Możemy również oddzielić młode, boczne przyrosty, dzięki czemu zyskamy kolejne egzemplarze tej atrakcyjnej byliny. Jeżeli zdecydujemy się na rozmnażanie z nasion, to najpierw przez kilka tygodni musimy przechowywać je w temperaturze od 0 do 6 stopni Celsjusza. Następnie wysiewamy je do pojemników, które należy umieścić w ciepłym inspekcie. Siewki pikujemy do osobnych doniczek, a gdy podrosną, wysadzamy na stałe miejsce. Zanim będziemy sadzić, to musimy usunąć chwasty, by nie konkurowały z sadzonką o wodę i składniki pokarmowe. Roślina kwitnie w drugim roku po posadzeniu.

Jak najlepiej przezimować trytomę?

Trytoma pochodzi z Afryki, jednak może przezimować w panujących w naszym kraju warunkach klimatycznych. W tym celu musimy jednak odpowiednio ją zabezpieczyć, żeby nie przemarzła. Nie jest konieczne jej wykopywanie i możemy pozostawić ją w gruncie. Przed nadejściem zimy delikatnie związujemy liście u góry i okrywamy słomianą matą lub agrowłókniną. Do ochrony bryły korzeniowej konieczne jest osłonięcie jej grubą warstwą ściółki, która musi mieć co najmniej 30 centymetrów. Możemy użyć torfu, liści, kory albo wiórów. Do zabezpieczenia nie można używać folii ani innych materiałów, które na przepuszczają powietrza i wilgoci. Jeżeli po zimie zauważymy, że nasza roślina przemarzła, to możemy ją ściąć przy samej ziemi, dzięki czemu powinna odrosnąć. W przypadku uprawy w najchłodniejszych miejscach w Polsce bezpieczniej będzie wykopać bylinę i umieścić ją w pomieszczeniu, w którym w okresie zimowym temperatura nie będzie spadać poniżej 0 stopni Celsjusza.