Topola energetyczna – sposób na własny opał

Topola – smukłe drzewo liściaste

Topola to rodzaj drzewa, które należy do rodziny wierzbowatych, w obrębie którego wyróżnia się kilkadziesiąt gatunków. Rosną na wszystkich kontynentach półkuli północnej, w Meksyku, na Bliskim Wschodzie i w innych rejonach świata. W Polsce rodzime są trzy gatunki:

• topola czarna

• topola biała

• topola osika (europejska lub drżąca)

Wiele gatunków i mieszańców jest uprawianych jako drzewa ozdobne lub z przeznaczeniem na drewno do spalania, ponieważ jest ono zbyt kruche i niewystarczająco twarde, aby produkować z niego meble lub elementy konstrukcyjne. Topola osiąga wysokość od 20 do 40 metrów, ma prosty pień o średnicy nawet 2,5 metra, a korzenie tworzą płytką, gęstą siatkę sięgającą nawet 30 metrów poza obręb korony. Kwiatostany w postaci kotków ukazują się przed pojawieniem się liści lub równocześnie z nimi. Liście są pojedyncze, a ich wygląd zależy od gatunku i odmiany. Owocem jest torebka wypełniona licznymi nasionami, z których każde jest zaopatrzone w pęczek delikatnych, białych włosków ułatwiających roznoszenie przez wiatr. Topola jest używana do obsadzania terenów podmokłych w celu ich osuszania, sadzi się ją w parkach i przy drogach. Jest to najszybciej rosnące drzewo w naszych warunkach klimatycznych.

Czym są rośliny energetyczne i jakie warunki muszą spełniać?

Pomimo tego, że każdej wysuszonej i spalonej rośliny możemy pozyskać określoną ilość energii, to nie każda z nich jest rośliną energetyczną. Konieczne jest spełnienie kilku warunków, do których należą:

• duże plony,

• odporność na warunki atmosferyczne i choroby,

• odpowiednia wartość opałowa,

• brak wysokich wymagań w stosunku do podłoża,

• niski koszt uprawy i produkcji, żeby pozyskiwanie energii było opłacalne,

Z uwagi na te czynniki do roślin energetycznych można zaliczyć takie, które w krótkim czasie uzyskują znaczne przyrosty, nadają się do spalenia i uwalniają przy tym znaczną ilość energii. Taką rośliną jest topola, która bardzo szybko rośnie i już po 2-3 latach uprawy dostarcz dość duża ilość suchej masy. Produkuje się z niej drewno w kawałkach do kotłów i kominków oraz zrębki z przeznaczeniem do kotłowni zautomatyzowanych.

Topola energetyczna – zalety

Topola energetyczna jest dobrym źródłem biomasy i łatwo przewidzieć skutki jej uprawy oraz problemy, jakie mogą się pojawić, ponieważ jest drzewem powszechnie rosnącym w naszym kraju. Znaczne roczne przyrosty są gwarancją szybkich zbiorów i produkcji opału. Roczny przyrost masy pojedynczej topoli wynosi od 3 do 3,5 kg i nawet 3 metry wysokości. Topola rośnie szybko i dostarcza dużą ilość suchej masy już po 2-3 latach uprawy. Daje plon około 17 ton drewna z jednego hektara w ciągu roku. Zbiór ręczny należy przeprowadzać co 4-5 lat, gdy pień przy gruncie ma średnicę około 15 centymetrów. Plon z uprawy jednego hektara przy przeciętnym plonowaniu wystarcza do zapewnienia opału i ogrzania domu o powierzchni 200 metrów kwadratowych. Regularnie ścinana topola odrasta przez 20 lat od chwili jej wysadzenia. Uprawa energetyczna na własne potrzeby to możliwość uniknięcia kosztów zakupu paliw stałych, których ceny są obecnie wysokie. Założyć może ją każdy, kto posiada odpowiedni areał uprawowy. Dzięki temu można wyprodukować ekologiczne, odnawialne paliwo, przy spalaniu którego nie ma dodatkowej emisji CO2.

Topola energetyczna – warunki uprawy

Decydując się na założenie uprawy energetycznej, najlepiej jest wybrać roślinę, której gatunki i odmiany rosną powszechnie w niedalekiej odległości od plantacji. Łatwiej wtedy ocenić ryzyko, niż w przypadku roślin o egzotycznym pochodzeniu. Ważne jest również, aby zbiór można było przeprowadzić w jak najprostszy sposób, a przygotowanie do spalania ograniczało się do pocięcia drewna na kawałki lub zrębkowania.

Topola jest bardzo dobrym wyborem, ponieważ jest to drzewo, które rośnie na terenie całego kraju na różnych podłożach. Najlepsze rezultaty można uzyskać, sadząc ją na glebach przewiewnych, dobrze napowietrzonych, gdzie wody gruntowe występują na głębokości od 100 do 200 centymetrów. Odczyn nie powinien wynosić mniej niż 4,5 pH i nie więcej niż 8,5 pH. Należy unikać gleb ciężkich, gliniastych i bardzo lekkich. Nie powinien to być teren zalewowy, na którym woda pozostaje dłużej niż 1 miesiąc. Sadzenie topoli powinno zakończyć się w połowie kwietnia, ponieważ jeżeli będą posadzone w późniejszym terminie, to plantacja będzie musiała być nawadniana. W pierwszym roku uprawy bardzo ważne jest usuwanie chwastów, tak by nie były konkurencją dla młodych roślin. W zależności od jakości gleby i jej zasobności w składniki pokarmowe, topolę można nawozić nawozami mineralnymi lub organicznymi. Ścinanie przeprowadza się w okresie bezlistnym – od grudnia do końca lutego następnego roku.